دانلود رایگان جزوه حسابداری صنعتی 3 pdf

دانلود رایگان جزوه حسابداری صنعتی 3 pdf

دانلود جزوه




















تورم ، امروزه یکی از واقعیت های زندگی است.جزوه حسابداری صنعتی 3  تورم را به عنوان افزایش در سطح عمومی قیمتها تعریف کرده اند تورم یکی از مفاهیم موجود در علم اقتصاد می باشد که مبانی نظری آن را در دروس جزوه حسابداری صنعتی 3 اقتصاد مطالعه می نمایید و در این فصل بیشتر در مورد اثرات تورم بر حسابداری و صورت های مالی بحث می نماییم.

قیمتها معرف ارزش مبادله کالاها و خدمات سیستم اقتصادی است . به طور کلی قیمتها را می توان به عنوان قیمتهای اقلام ورودی و قیمتهای اقلام خروجی تقسیم بندی کرد.

وقتی قیمت کالاها و خدمات در بازار با قیمت های گذشته تفاوت پیدا کند اگر این تغییر قیمت ، بدلیل افزایش یا کاهش قیمت در بازار خرید یا بازار فروش باشد معرف تغییر قیمت است وگرنه خرید کالایی به قیمتی کمتر از قیمت فروش ، معرف تغییر قیمت نمی باشد .

بلکه تغییر قیمت زمانی رخ میدهد که قیمت در بازار خرید(اقلام ورودی) ، یا بازار فروش(اقلام خروجی) یا هر دو افزایش یا کاهش یابد.

طبقه بندی تغییرات قیمت

1-تغییر سطح عمومی قیمت ها : تغییر سطح عمومی قیمتها معرف افزایش یا کاهش در ارزش واحد اندازه گیری بر حسب پول است.

2-تغییر قیمت های اقلام خاص :به دلایل مختلف از جمله تغییر در سلیقه مشتریان بهبود فن آوری قصد انتفاع از افزایش قیمت یک کالا در مقایسه با قیمتهای تمامی قیمتهای کالا و خدمات جامعه اقتصادی


3-تغییر قیمت های نسبی : تغییر در ساختار قیمتها یا تغییر قیمت یک کالا در مقایسه با قیمتهای تمامی کالاها و خدمات جامعه اقتصادی می باشد.

این طبقه بندیها به یکدیگر وابسته و سازگارند(مانع الجمع نیستند)

تغییر سطح عمومی قیمت ها، نشان دهنده تغییر در ارزش پول تورم یا رکود است . اگر قیمت ها با نرخ های متفاوت تغییر کند که معمولاً به همین منوال است معیار سطح عمومی قیمت ها را می توان از طریق محاسبه میانگین موزون یا شاخص قیمت بدست آورد که این شاخص سطح عمومی قیمت ها را در مقایسه با یک دوره مبنا نشان می دهد.


تعریف قدرت خرید پول:

به توان خرید کالاها و خدمات با مبلغ معینی پول ، در مقایسه با کالاها و خدماتی که با همان مبلغ پول در یک گذشته قابل خریداری بوده است می توان اشاره کرد اگر بخواهیم مقایسه خوب و معنا دار داشته باشیم باید کالاها و خدمات مشابه باشند .

قدرت خرید عمومی به توان خرید تمامی کالاها و خدمات عرضه شده در جامعه اقتصادی اشاره دارد و از طریق بررسی تغییرات سطح عمومی قیمت ها اندازه گیری می شود

محاسبه تغییرات قیمت:

برای اندازه گیری تغییر سطح قیمت ها در یک معین باید از شاخص قیمت استفاده شود .

تعریف شاخص: شاخص از نظر لغوی یعنی نشان دهنده و از نظر این مبحث شاخص عددی است که متوسط قیمت هر دوره را نسبت به یک دوره معین که معمولأ دوره پایه نامیده می شود نشان می دهد ، در واقع شاخص نشان دهنده تغییرات قیمت یک دوره نسبت به یک دوره معین است .

به صورت مثال اگر سال پایه 1370 باشد و شاخص پایه 100 باشد و شاخص سال 1380 ، 150 باشد یعنی قیمت ها از سال 70 تا سال 80، 5/ 1 برابر افزایش داشته یعنی اگر کالایی را در سال 70 به مبلغ 1000 ریال خریده باشیم در سال 80 برای خرید همان کالا باید1500 ریال پرداخت نماییم.

در روش قیمت های ثابت همه هزینه های تاریخی ( تاریخی ، یعنی در گذشته انجام گرفته باشد) و بهای تمام شده بایستی بر اساس یک شاخص به قیمت های جاری تبدیل گردد.

انواع شاخص:


دانلود رایگان جزوه حسابداری صنعتی 3

شاخص خاص

شاخص عمومی قیمت

اگر شاخص قیمت برای بخشی از جامعه اقتصادی مانند شاخص قیمت تجهیزات سرمایه ای در صنعت فولاد استفاده شود شاخص قیمت خاص نام دارد .

اگر شاخص قیمت برای سنجش تغییرات قیمت تمامی کالاها و خدمات استفاده شود . شاخص عمومی قیمت نام دارد .

دو نوع شاخص متداول به نام های لاسپیرز و پاشه مورد استفاده قرار می گیرد .

تفاوت شاخص و پاشه

در شاخص ، مقادیر فروش رفته در مبنا و در شاخص پاشه مقادیر فروش رفته در دوره جاری مورد استفاده قرار می گیرد و از آنجا که شاخص لاسپیرز مقادیر دورة مبنا را لحاظ تا حدودی خالص تر می باشد . ولی شاخص پاشه خریداری کالاهای ارزانتر و تغییرات تکنولوژیک را منعکس می کند .

ضمناً چون در شاخص تغییرات مقادیر لحاظ نمی شود محاسبه آن آسانتر بوده و شاخص قیمت عمده فروشی و شاخص قیمت مصرف کننده در بعضی از کشورهای صنعتی با فرمول  محاسبه می شود . در استاندارد شماره 33 ( FASB) نیز شاخص توصیه شده است .


سود واقعی یا صوری

سود شرکت ها تاثیر مهمی و مستقیمی بر روی تصمیمات استفاده کنندگان و برنامه ریزیهای آنان از جمله دولت ، سرمایه گذاران و غیره دارد. تغییرات قیمتها یا تورم تاثیر مستقیم بر سود شرکتها دارد و سود شرکتها را غیر واقعی یا صوری نشان می دهد.

در نتیجه برای اینکه بتوان سود واقعی را بدست آورد بایستی مانع از تاثیر تورم بر صورتهای مالی شویم. در سود اندازه گیری شده در حسابداری معمولاً تاثیرات تورم نادیده گرفته می شود و سود صوری است در اندازه گیری سود ما معمولاً از فرمول های زیر استفاده می کنیم.

سود = هزینه – درآمد

(سود ناخالص) سود = بهای تمام شده فروش – فروش

در فرمول های فوق درآمد یا فروش به قیمت های روز می باشد در حالتی که هزینه ها یا بهای تمام شده کالای فروش رفته شامل اقلامی است که اکثرأ از بهای تمام شده تاریخی استفاده نموده اند و در نتیجه باعث می گردد سود، سود واقعی نباشد از جمله این هزینه ها، هزینه استهلاک و موجودی کالا می باشد.

برای بدست آوردن سود واقعی و در واقع حذف اثرات تورم در حسابداری ما از روش های حسابداری تورمی به شرح زیر استفاده می نماییم در این روش ها همه قیمت ها را به قیمت های جاری تبدیل می نماییم تا هزینه ها مانند درآمدها به قیمت روز بوده و سود واقعی نشان داده شود.

روش های حسابداری تورمی

تعدیل صورتهای مالی به قیمت های جاری یا در واقع حسابداری تورمی به دو شیوه انجام می گردد.

1. حسابداری بر مبنای ارزش های ثابت (سطح عمومی قیمت ها)

2. حسابداری بر مبنای ارزش های جاری

1) حسابداری بر مبنای ارزش های ثابت

در این روش بهای تمام شده تاریخی و هزینه های تاریخی بایستی تغییرات قیمتها (شاخص قیمت) تعدیل گردد. از این رو یک شاخص عمومی قیمت برای تبدیل بهای تمام شده و هزینه های تاریخی به پول جاری یا ارزش های جاری بایستی بکار گرفته شود.

2) حسابداری بر مبنای ارزش های جاری

در این روش ما دیگر برای تبدیل اقلام بهای تمام شده تاریخی و تاریخی از یک شاخص استفاده نمی کنیم بلکه برای هر نوع از اقلام صورتهای مالی از جمله دارایی ها، بدهی ها، هزینه ها و غیره از ارزش های جاری همان کالا برای استفاده در صورتهای مالی و تعدیل اقلام استفاده می نماییم.

تعدیل صورت های مالی بر مبنای روش ارزش های ثابت:

برای تعدیل و همگن کردن اقلام صورتهای مالی به تاریخ ترازنامه بایستی از شاخص زیر استفاده نماییم.

تعدیل شاخص=(ترازنامه تاریخ در قیمتها شاخص)/(مالی رویداد زمان در قیمتها شاخص)

مثال) فرض کنید زمینی در تاریخ 29 / 12 / 1380 به مبلغ 1,000,000 خریداری شده است در آن زمان شاخص عمومی قیمت 120 بوده است در تاریخ 29 / 12 / 88 اگر شاخص قیمت 180 باشد مطلوبست محاسبه : قیمت تعدیل شده در پایان سال 1388

تعدیل شده در تاریخ 29 / 12 / 88

1,000,000 ×180/120=1,500,000

1,500,000 ریال قیمت تعدیل شده می باشد و بدین معناست که شما بایستی برای خرید همین زمین در سال 88 به جای 1,000,000 ، باید 1,500,000 ریال پرداخت نمایید.

تعدیل ترازنامه:

جهت تعدیل ترازنامه و ارقام و اعداد ان بایستی ابتدا ارقام آن تعریف و دسته بندی گردد:

1- اقلام پولی

تعریف دارایی پولی : دارایی پولی معرف ادعا نسبت به مقدار معینی پول ( مثلاً ریال ) است اگر چه قیمت کالا و خدمات ممکن است تغییر کند امّا که  مقدار معینی پول بیان می گردند دچار تغییر نمی شوند در حالیکه قدرت خرید آن می تواند تغییر کند .

دارایی های پولی شامل : موجودی نقد ، ادعاهای قراردادی نسبت به مبالغ معین پول در آینده مانند حسابها و اسناد دریافتنی و سرمایه گذاری که بازده ثابتی را در آینده مبلغ معینی را بازپرداخت می کند ( مانند اوراق قرضه )

تعریف بدهی پولی: بدهی پولی معرف تعهدات نسبت به پرداخت مبلغ ثابتی پول در زمان مشخص در آینده است بدون اینکه تغییر قدرت خرید پول مدنظر قرار گیرد .

بدهی های پولی شامل : حسابها و سند پرداختنی ، اقلام تحقق یافته پرداخت نشده مانند دستمزد و سود پرداختنی و تعهدات بلند مدتی که با مبلغی معین پرداخت می گردد .

2-اقلام غیر پولی

اقلامی مانند پیش دریافت اجاره و حقوق مالکانه غیر پولی محسوب می شوند زیرا معرف مبالغ کالاها و خدماتی است که قیمت های آن می تواند دچار نوسان شود .

اوراق قرضه و سهام ممتاز قابل تبدیل ماهیتی دوگانه دارند و بسته به شرایط و وضعیت بازار می توانند اقلام پولی یا غیر پولی محسوب شوند .

اگر قیمت بازار سهام عادی معادل این اوراق قابل تبدیل ، به اندازه کافی افزایش یافته باشد این اوراق توسط بازار به عنوان معادل سهام عادی شناخته می شود .

پس بنابراین طبقه بندی کردن اوراق بهادر قابل تبدیل به عنوان پولی و غیر پولی بستگی به احتساب این اوراق به عنوان بدهی یا حقوق صاحبان سرمایه ، توسط بازار سرمایه ( بورس اوراق بهادار ) دارد .

همانند سرمایه گذاری در اوراق بهادار قابل تبدیل ، بدهی های قابل تبدیل نیز می تواند بسته به شرایط اقلام پولی یا غیر پولی محسوب شوند امّا طبق بیانیه شماره 33 جزوه حسابداری صنعتی 3 استاندارد حسابداری مالی ، توصیه شده که بدهی های قابل تبدیل تا زمان تبدیل آن ، به سهام عادی ، به عنوان اقلام پولی طبقه بندی می گردند .

دارایی غیر پولی :

شامل اقلامی است که قیمت آن می تواند با گذشت زمان تغییر کند که در برگیرنده تمام حقوق نسبت به کالاها و خدمات و منافع آتی ( بجز حقوقی که بر حسب مبلغ معینی بیان شده است ) می باشد

بدهی پولی:

شامل تعهداتی است که با مقدار معینی کالاها و خدمات پرداخت می گردد یا برحسب مقدار معینی از قدرت خرید بیان شده است حتی اگر تعهدات شامل پرداخت وجه نقد معادل قیمت معینی از کالا و خدمات باشد نیز جز اقلام غیر پولی محسوب خواهد شد .


هرچند که اقلام پولی با گذشت زمان تعدیل نمی شوند و تغییر نمی کنند اما از جزوه مباحث جاری در حسابداری قدرت خرید خود را از دست می دهند سود و زیان نگهداری انها بایستی محاسبه گردد.

محاسبه سود یا زیان اقلام پولی

روشهای محاسبه سود یا زیان نگهداری اقلام پولی ترازنامه:

روش اول:

×× ⟸ (دوره شاخص میانگین)/(دوره ابتدای شاخص)×دوره ابتدای پولی اقلام خالص

■(××& پولی اقلام در افزایش+@(××)& پولی اقلام در کاهش-@ & )

(××) ⟸ (دوره شاخص میانگین)/(دوره انتهای پولی اقلام شاخص) ×دوره پایان پولی اقلام خالص

= سودیا زیان اقلام پولی ××

بدهی های جاری – دارایی های جاری = خالص اقلام پولی

روش دوم:

خالص اقلام پولی اول دوره (شاخص اول دوره/شاخص پایان دوره) ××

+فروش (شاخص متوسط / شاخص پایان دوره) ××

جمع ××

خرید (شاخص متوسط / شاخص پایان دوره) (××)

هزینه ها (شاخص متوسط / شاخص پایان دوره) (××)

سودسهام پیشنهادی (شاخص متوسط / شاخص پایان دوره) (××)

جمع پرداختیها (سودیازیان نگهداری اقلام پولی) ××

بدهی های جاری – دارایی های جاری = خالص اقلام پولی

نگهداری اقلام پولی در زمان افزایش قیمت ها باعث زیان و بالعکس نگهداری بدهی های پولی باعث کسب سود می کرد.

مثال) در شرکت ارس دارایی های و بدهی های پولی در ابتدا و انتهای سال به شرح زیر بوده است:


تبدیل اقلام غیر پولی در ترازنامه:

در ترازنامه همان گونه که بیان شد دو نوع از اقلام وجود دارد اقلام پولی و غیرپولی: اقلام پولی تعدیل نمی گردند و به همان مبالغ نشان داده می شوند ولی اقلام غیر پولی با استفاده از شاخص پیش گفته یعنی شاخص زیر تعدیل می شود.

(ترازنامه تاریخ شاخص)/(مالی رویداد زمان شاخص)

از آنجایی که با تعدیلات فوق 2 طرف ترازنامه با هم برابر نمی شوند در نتیجه سود و زیان انباشته نیازی به تعدیل نداشته و از مابه التفاوت 2 طرف ترازنامه سود و زیان انباشته بدست می آید.گاهی هم سرمایه مابه التفاوت است.


اگر شاخص اول دوره 100 و شاخص پایان دوره (ترازنامه) جزوه حسابداری صنعتی 3 باشد و خرید ها با میانگین قیمت صورت گرفته باشد و در روش lifo موجودی کالای ابتدای دوره مربوط به زمانی است که شاخص 60 بوده است. مطلوبست تعدیل موجودی کالای پایان دوره؟

الف) در این حالت موجودی کالای پایان دوره از خرید های دو مقطع زمانی مختلف بوده و در نتیجه با دو شاخص مختلف تعدیل می گردد. از روش لایفو است روش موجودی کالا lifo می باشد شاخص ابتدای دوره 100 و پایان دوره 120 می باشد موجودی کالای دوره  می باشد.

شاخص زمان خریدی اول دوره 70 شاخص زمان خرید زمین 40

شاخص زمان خرید ساختمان 90 شاخص زمان انتشار سهام 65

شاخص زمان انتشار سهام 65 می باشد.


خلاصه جزوه حسابداری صنعتی 3

تعدیل صورت سود و زیان:

صورت سود و زیان نیز بایستی مانند ترازنامه تعدیل گردد تا هم هزینه ها و هم درآمدها با نرخ های روز بوده و سود شرکت سود واقعی و اقتصادی باشد نه سود حسابداری و صوری که نشأت گرفته از اطلاعات و بهای تمام شده تاریخی می باشد.

در صورت سود و زیان بایستی دقت کرد که :

1) اگر خرید و فروش ها با میانگین صورت گرفته باشد: همه ارقام تعدیل می شوند.

2) اگر خرید و فروش ها با تغییرات شاخص انجام گرفته باشد فقط درآمدها و هزینه های تاریخی تعدیل شود. مانند هزینه استهلاک

مثال) صورت سود و زیان شرکت ارس در زیر آمده است خریدها و فروش ها در این شرکت با میانگین شاخص انجام شده هزینه استهلاک اثاثه مربوط به زمانی است که اثاثه با شاخص 70 خریداری شده و شاخص ابتدای دوره 100 و شاخص پایان دوره 120 می باشد و روش موجودی کالا lifo و موجودی کالا مربوط به زمانی است که کالا با شاخص 60 خریداری شده است.






تعریف اجاره : اجاره موافقت نامه ایی است که به موجب ان اجاره دهند در قبال در یافت مبلغ یا مبالغ مشخص حق استفاده از دارایی را برای مدت معینی به اجاره کننده و اگذار می نماید این تعریف بر اساس بند 5 استاندارد حسابداری 21 ایران می باشد.

مزایای اجاره ای :

برای اجاره کننده معادل قیمت دارایی تامین مالی می شود.

اجاره برای اجاره کننده ارزانتر از تامین مالی توسط وام یا سایر روشهای تامین مالی است

انعطاف پذیری در مورد اجاره بیشتر از تامین مالی توسط سایر روشهاست

در اجاره عملیاتی برای اجاره کننده برای تامین مالی خارج از ترازنامه است و این مزایایی مانند توان دریافت استقراض را ایجاد می کند.

انواع اجاره ها : اجاره ها به دو دسته عملیاتی و سرمایه ای تقسیم می شود :

اجاره سرمایه ای : قرار دادی است که تقریباً تمام مخاطرات و مزایای مالکیت دارایی را اجاره دهنده به اجاره کننده منتقل می سازد مالکیت دارائی ممکن است در پایان مدت قرار داد انتقال یا بد یا خیر اجاره ای سرمایه ای مصداق بارزی از مفهوم محتوا بر شکل اجاره برای سرمایه ای بودن بایستی حداقل یکی از 5 شرط زیر را دارا باشد این شرایط به ترتیب اولویت بررسی می شود.

1-در پایان مدت اجاره مورد اجاره بایستی به تملیک اجاره کننده درآیا (اجاره به شرط تملیک )

2- قرار داد اجاره دارای اختیار خرید ارزان باشد

3- مدت اجاره حداقل 75% عمر اقتصادی مورد اجاره باشد حتی اگر مالکیت منتقل نشود

4-ارزش فعلی مبالغ اجاره درآغاز اجاره 90درصد ارزش منصفانه در همان زمان باشد.( یعنی : ارزش 90% ارزش منصفانه در همان زمان باشد.

دارایی مورد اجاره دارای ماهیت خاص می باشد به گونه ای که تنها اجاره کنند بتواند بدون انجام تغییرات قابل ملاحظه ازان استفاده نماید.

نکته : اگر اجاره با بیش از یک شرط سرمایه ای شود اولین شرط محرز شده ملاک عمل خواهد شد.

اجاره عملیاتی : به اجاره ای غیر از اجاره سرمایه ای اطلاق می شود در جزوه حسابداری پیمانکاری اجاره عملیاتی بر خلاف اجاره سرمایه ای اجاره دهنده مخاطرات و مزایا را به اجاره کننده منتقل نمی کند در این نوع اجاره اجاره دهنده بر خلاف اجاره سرمایه ای سود یا بهره ندارد ولی می تواند درآمد اجاره و هزینه استهلاک را ثبت نماید از لحاظ حسابداری اجاره ها و نحوه حسابداری آن در دفاتر اجاره کننده خو اجاره دهنده متفاوت می باشد که موضوع قسمت بعدی می باشد.

حسابداری اجاره ها :

اجاره عملیاتی : زمانی که اجاره از نوع عملیاتی باشد ثبت های زیر در دفاتر اجاره دهنده و اجاره کننده ثبت می گردد.

اجارکننده ( مستاجرء) اجاره دهنده ( موجر)

ثبت در زمان پرداخت اجاره (تحقق اجاره )

هزینه اجاره ****

وجه نقد**** وجه نقد ****

در آمد اجاره ***

هزینه استهلاک ****

استهلاک انباشته ***


اجاره ای سرمایه ای : زمانی که دارائی مورد اجاره یکی از 5 شر ط سرمایه ای بودن را دارا باشد اجاره سرمایه ای است. و ثبت های آن در دفاتر اجاره دهنده و اجاره کننده متفاوت می باشد.

الف) دفاتر اجاره کننده :

روش خالص

روش ناخالص

در دفاتر اجاره کننده دارائی اجاره ای بایستی بر مبنای قیمت نقدی بازار (منصفانه ) یا ارزش فعلی پرداخت های آتی ثبت می شود. ارزش فعلی اجاره های پرداختی به صورت زیر محاسبه می شود.

ارزش فعلی اجاره های پرداختی زمانی که اولین اجاره در پایان اولین دوره پرداخت می شود.


A:ارزش هر قسط مساوی سالیانه یا ماهیانه

i : نرخ بهره n : مدت اجاره به ماه

بعد از مشخص کردن قیمت نقدی یا ارزش فعلی ثبت های زمان عقد قرارداد و پرداخت اجاره بهانه به دو روش خالص و صورت می گیرد این ثبت ها با مثال زیر توضیح داده می شود.

مثال : شرکت ارس در تاریخ 1/1/87 یک دستگاه ماشین آلات را از شرکت تهران اجاره نموده . در قرار داد فی مابین موارد زیر وجود دارد.


عمر مفید دارایی 3 سال می باشد.

دارایی مورد اجاره پس از مدت اجاره به مالک عودت داده می شود

نرخ بهره 10% است

روش استهلاک خط مستقیم است

مطلوب است ثبت عملیات مورد نظر در دفاتر اجاره کننده به روش خالص و نا خالص


جواب: مدت اجاره 100% درصد عمر دارایی می باشد در نتیجه می توانیم اجاره ای را سرمایه ای تلقی نماییم و ثبت های آن صورت زیر می باشد