دانلود رایگان جزوه مکاتب روانشناسی PDF
دانلود رایگان جزوه مکاتب روانشناسی مکاتب فکری — به‌عنوان این مکتب بودند. رفتارگرایان معتقد هستند که روانشناسی باید تبدیل به علم رفتارشناسی شود و نه ذهن جزوه مکاتب روانشناسی
این اختلال معطوف به اضطراب های جزوه مکاتب روانشناسی پس از سانحه یا استرس پس از تروما ها (آسیب ها یا ضربه های فکری خارج از نرم عادی زندگی فرد باشد( می باشد ، این افراد ، افرادی هستند که در معرض تهدید به مرگ یا در معرض جراحت شدید ، جزوه مکاتب روانشناسی تعارضات برای خود یا نزدیکانشان قرار می گیرند ، فی الواقع این تروما ها شامل یک حادثه وحشتناک برای یک فرد خاص می باشد و گاها دیده شده ف ردی ممکن است بار ها شاهد قتل های وحشتناک یا تروما های شدید بوده باشد دچار PTSD نشده باشد و در مقابل ممکن است فردی یک صحنه معمول و عادی را مشاهده کرده باشد و دچار PTSD شده باشد . این بیماران به صورت تکرار شونده ، غیر ارادی و به صورت خود به خودی خاطرات اون رویداد برایشان مدام تکرار می شود که این موضوع می تواند یکی از علائم این بیماری باشد یا فرد در حالت عادی می باشد ولی به یکباره فلش بک می زند حادثه که از این افراد گاها به صورت افراد موجی یاد می شود برای مثال رزمنده جنگی با شنیدن صدای آمبولانس تمام خاطرات دوران جنگ و آن استرس و اضطراب های شدید برایش بالا می آید و به گونه ای عمل می کند که انگار در آن دوره است و به حدی این بک ها می تواند قدرتمند باشد که فرد ارتباط خود را کاملا با واقعیت حال خود از دست بدهد در نتیجه این افراد نسبت به محرک هایی که آنها را یاد حادثه می اندازد واکنش فیزیکی نشان می دهند و سعی می کنند از آنها اجتناب کنند ، این افراد دائما گوش به زنگ هم هستند که مبادا آن حادثه دوباره رخ بدهد بنابراین میزان تمرکز و خواب معمول در این افراد کاهش و دچار مشکل می شود و زود رنجی نیز یکی دیگر از ویژگی های این افراد است که کوچک ترین تحریک در آنها با واکنش های شدیدی شامل پرخاشگری کلامی یا فیزیکی نسبت به خود یا دیگران یا اشیاء دارند .این افراد در آزمون های شناختی به لغاتی که مرتبط با تهدید می باشد سوگیری توجه ای بالایی
• اختلال اضطراب فراگیر GAD
نوعی اختلال که مشخصه های آن اضطراب و نگرانی های مفرط است و به طور دائم افرادی که این اختلال را دارند از رویداد هایی که ممکن است برای آنها پیش بیاید می ترسند و ممکن است بخواهند مرتب درباره یک موضوع فکر کنند آن را کش دهند و ناتوانند از اینکه بتوانند این موضوع را فراموش کنند برای مثال در موقعیت حال حاضر کرونا افراد GAD مشکلات بسیار زیادی را دارند ، گاهی اوقات این افراد یک نگرانی فلج کننده و یک ناراحتی هیجانی شدید را متحمل می شوند برای مثال به بیرون از منزل رفته و به خانه آمده و در هنگام شستن دست مقداری از آب به فرش چکیده شده و حال یک نگرانی شدید از اینکه این فرش به کرونا آلوده شده فی الواقع این افراد فاجعه نگاری بالایی دارند و همین دید باعث می شود قدرت تفکر آنها پایین بیاید ، این افراد کوچک ترین مشکلات رو به شدید ترین حالتی که ممکن است اتفاق بیفتد تفسیر می کنند ، این اختلال گاها علائم جسمی اضطراب سردرد – مشکل در تمرکز – مشکلات خواب – تنش های ماهیچه ای و .. را دارند ، وقتی آزمون های توجه از این افراد به عمل آمد مشخص شد این افراد نسبت به لغاتی که از لحاظ فیزیکی و اجتماعی تهدید کننده باشد سوگیری توجه دارند لغات اجتماعی همان چهره های خشمگین و هیجانی و لغات فیزیکی هم همان آسیب هایی است که ممکن است مطرح شود برای مثال اگر دیواری ترک بردارد این افراد فکر می کنند الان امکان دارد سقف بر روی آنها خراب شود
• somatoform disorder اختلالات جسمانی شکل
Pain disorder : پیش از بهتر است بیان شود این اختلال در کتاب DSM4 به شکل گسترده بیان شده اما در کتاب DSM5 این اختلال در قالب اختلالات جسمانی شکل بیان شده است ، این اختلال به شکلی است که فرد درباره علائم بدنی خود بسیار نگران است ، علت اینکه در کتاب DSM5 این افراد به عنوان افراد دارای اختلالات جسمانی شکل می نامند این است که ممکن است دردی در این افراد وجود داشته باشد برای مثال معده درد در این افراد وجود دارد اما شکایت و استرس که بخاطر این معده درد دارند بیش از اندازه و بیش از کتاب مکاتب روانشناسی حد با میزان درد این افراد است و می توانند درد های مختلف را به صورت شناور در هر قسمتی از بدن خود حس کنند البته این افراد زمانی از این درد ها شکایت می کنند که علائم جسمانی وجود ندارد و چناچه وجود هم داشته باشد بسیار ناچیز است و قابل مقایسه با میزان شکایت فرد از درد نیست در نتیجه ترس از درد در این مهم ترین عامل در توجه انتخابی است و آموزش برگرداندن توجه از درد ، تحمل این افراد را نسبت به درد افزایش می دهد اما این موضوع در بیمارانی که دارای سطح پایینی از اضطراب سلامتی هستند در مدیریت توجه حواس پرتی نسبت به درد موثر است اما این در مورد سطوح بالای اظطراب سلامتی اتفاق نمی افتد
دانلود رایگان جزوه مکاتب روانشناسی
• اختلالات خود بیمار انگاری hypochondriasis
در این اختلال فرد یک ترس زیاد یا دائمی از این دارد که نکنه به یک بیماری سخت دچار شود، نکنه سرطان دارد و تا کنون دکتری قادر به تشخیص آن نبوده باشد فی الواقع یک اشتغال ذهنی دائمی و یک نگرانی شدید را دارد و این افراد مدام در مطب های دکتر ها و دیده می شوند ، مطالعات شناختی و توجه ای که در این افراد انجام شده مشخص شد که این ها بیشتر توجه را به محرک های درونی و بالاترین نسبت به بدنشان را دارند و افزایش ضربان قلب خود را یا حتی فشار خون خود را تشخیص می دهند و چون به محرک های درونی خود بسیار توجه می کنند مدام نگران هستند برای مثال الان که ضربان قلبم بالا رفت چرا شد ؟ دستم عرق کرد علتش چیه ؟ . زمانی که این افراد را با شوک الکتریکی مطالعه می کردند مشخص شد که قبلا از این که شوک حاصله به آستانه تشخیص برسد این افراد آن را تشخیص می دادند .
جلسه شش م body dysmorphic disorder اختلال بد شکلی بدن •
اختلالی که افراد در آن فکر می کنند که یک قسمت از بدنشان مشکل دارد البته امکان دارد این موضوع اختلال نباشد فی الواقع افراد به قسمتی از بدن خود گیر می دهند ، نگرانی زیاد و اشتغال ذهنی زیادی بدن و جسم خود دارند زمانی که این اشغال زیاد باشد و تناسبی با وضعیت کنونی خود نداشته باشد می توان گفت به این اختلال دچار شده اند این افراد مدام جلوی اینه و در حال بررسی خود هستند و امکان دارد از حضور در جمع دیگران نیز اجتناب کنند . زمانی که مطالعات توجه در این افراد انجام شد مشخص شد سوگیری توجه به سمت کلماتی است که مرتبط می باشد با نگرانی آن افراد ، کلما ت مرتبط با تیپ و ظاهر آن افراد . افرادی که دچار این اختلال هستند جای توجه روی بازتاب های ظاهری خود به بازتاب های درونی خود بیشتر توجه دارند یعنی اگر کسی به بگوید نه بینی تو مشکلی ندا رد این افراد به روی آن هیچ توجه ای ندارند و به حرف آن گوش نمی دهند و بیشتر به افکار های درونی خود اهمیت می دهند . اختلال بد شکلی بدن یک اختلال روانی است که فرد نگران یک نقص خیالی یا یک نقص کوچک در خودش است و دائما با این نقص خیالی در ذهنش اشتغال ذهنی دا رد و حتی نقص جسمی هم وجود داشته باشد اینها بیش از حد آن را بزرگ می کنند و باعث نقص عملکردی در می شود برای مثال به سرکار نمی روند و در این موقع این اختلال را به آنها نسبت می دهیم به طور کلی بیان می شود که این افراد درباره ظاهر خود باور غلط دارند و بعد معتقد می شودند این باور درست است و به بازخورد های بیرونی افراد دیگر توجه ای نمی کنند یعنی این افراد توجه متمرکز بر خود را دارند و زمینه این اختلال هم می تواند در دوره کودکی باشد که برای مثال پدر او درباره چهره اش یا ظاهرش نظر داده و گفته خوب نیست و همین جمله باعث شده این اختلال در سنین بالاتر برای فرد به وجود بیاید .
eating disorder اختلالات خوردن •
در این افراد یا کم خوری عصبی و یا پر خوری عصبی وجود دارد ، زمانی که آزمون استروپ هیجانی ااز این افراد گرفته شد مشخص شد که این افراد به کلمات تهدید کننده به بدن یا به غذا سوگیری توجه دارن د یعنی استروپ هیجانی نشان داده است که این افراد نسبت به کلمات مرتبط با تهدید کننده خود فراتر از کلمات مرتبط با شکل بدن و غذا سوگیری دارند برای مثال در افرادی که بی اشتهایی عصبی وجود داشت نسبت به نام بردن رنگ کلماتی که مرتبط بود با تمسخر – شکست – کاهش عزت نفس و ... سوگیری توجه شد یعنی لغاتی که خود آنها را جزوه کامل مکاتب روانشناسی تهدید می کند بیشتر از لغات مرتبط با غذا توجه آنها را جلب می کند البته این وضعیت در افراد کم اشتهایی عصبی مشاهده شده اما در افراد پر اشتهای عصبی چیزی که مشاهده شد این بود که این افراد انگار از خود بی خبرن د برخلاف افراد hypochondria ، این افراد کلا توجه متمرکز بر خود و هشیاری درونی ندارند و همین موضوع باعث می شود بگویم که این افراد چون متوجه نیستند کی گرسنه هستند و کی سیر ، پر خوری دارند و حتی می شود گفت این افراد پالس های عصبی که بیان کننده سیری آنها هست را دریافت نمی کنند ، افرادی که کم اشتهایی عصبی دارند بیشتر به سمت غذا هایی باکالری کم تمایل دارند و افرادی که پر اشتهایی عصبی دارند بیشتر به غذاهایی با کالری زیاد تمایل دارند و به همین دلیل راهکاری که برای درمان افراد پر اشتهای عصبی ارائه شده این است که نباید انها را زیاد گرسنه گذاشت یعنی وعده های غذایی آنها را زیاد و مقدار غذا را کم کرد چون که این افراد اگر احساس گرسنگی کنند به سمت غذا های پر کالری می روند چون اگر این افراد احساس چاقی یا عدم رضایت از خود داشته باشند دست به رفتار های خطر آمیز می زنند
sleep disorder اختلالات خواب
بعضی افراد پر خواب یا برخی کم خوابند و یا در خواب مشکل پیدا می کنند ، در افرادی که مشکلات خواب دارند مشاهده شده س وگیری توجه این افراد هم به سمت تهدید کننده های درونی و هم به سمت تهدید کننده های بیرونی است در واقع این افراد هم توجه متمرکز بر خود دارند که تنش عضلانی و ضربان قلب آنها منظم و به دور از مشکل باشد و هم از جهتی دیگر بر عوامل بیرونی توجه دارند مثل صدا های کوچک و...
Mood disorder اختلالات خلقی •
اختلالات خلقی شامل دو دسته می شود افسردگی و افسردگی دو قطبی ، در افراد افسرده تک قطبی unipolar depression سوگیری توجه آنها به سمت لغاتی بود که ارزش های منفی داشتند یعنی این افراد به سمت محرک های منفی گرایش بیشتری داشتند اما درباره محرک های پنهان این سوگیری وجود ندارد و ممکن است به صورت کنترل شده باشد . در اختلال دو قطبی یا bipolar disorder که از دو دوره مانی و افسردگی تشکیل شده است مشخص شد که در دوره مانیا سوگیری توجه به سمت لغات مثبت است و پاسخ سریع تر است اما در دوره افسردگی سوگیری به سمت لغات منفی است و پاسخ کندتر است نکته : افراد دو قطبی در یک بازه ای دچاره اختلال مانیا یا افسردگی می شوند و بعد از یک دوره باز می گردند
psychotic disorder اختلالات •
اختلال همان اختلال اسکیزوفرنی است که در آن افراد حالات هذیان و توهم وجود دارد و افکار و گفتار نامنظم از مشخصه های این افراد می باش د و یا اینکه در عملکرد های اختلال های زیادی دیده می شود این افراد نسبت به لغات تهدید کننده بوده و در نوع پارانوئید کلماتی که تهدید کننده عزت نفس پایین یا بالای آنها باشد سوگیری توجه دارند و این افراد با توجه به تجربه های هذیانی خاص بازتاب های نگرانی جاری دارند و هم چنین این افراد توجه کمتری به چشم ها دارند و از جهت توجه متمرکز بر خود میزان توجه بالایی دارند یعنی بیشتر در درون خود به سر می برند
توجه انتخابی به عنوان فرایند بین تشخیصی
شواهد دال بر اینست که این سوگیری های توجه خصوصا در اختلالات اضطرابی و اختلال PTSD و اختلالات روان تنی و سایکوتیک به صورت اتوماتیک است همچنین شواهد نشان دادند که توجه متمرکز بر خود فرآیند بین تشخیص قطعی است یعنی افراد مبتلا توجه افزوده ای به محرک های درونی دارند که تهدید کننده تلقی می شوند مانند درد ، تغییرات ضربان قلب و ... و اگر خیلی روی آنها مانور دهند دچار اختلال می شوند
• اجتناب توجه و توجه به منابع ایمنی
شواهد آزمایشی نشان دادند که گروه های زیادی از بیماران به آسانی به وسیله محرک خنثی حواسشان پرت می شود و این موضوع نشان داد که اجتناب توجه ای کاربرد بالینی دارد یعنی ما آزمایش هایی را انجام دادیم و مشاهده کردیم گروه های زیادی از بیماران به وسیله محرک های خنثی حواسشان پرت می شود و طی بررسی هایی که شد متوجه شدند توجه برگردانی زیاد از محرک های خنثی به دلیل بررسی های بیماران در محیط و یافتن محرک های مربوط به نگرانی های است و از سوی دیگر محرک هایی که ممکن است برای ما خنثی به نظر آیند ولی برای آن بیمار خنثی به نظر و تداعی کننده نگرانی های وی است در واقع می توان با برخی از آزمایشات به وسیله محرک های خنثی حواس فرد را از درد های متوسط پرت کنیم اما در بیماری های دیگر در برخی از مشخص شد که بعضی از بیماران نسبت به آنها سوگیری دارند مشاهده شد که شاید این محرک برای ما خنثی باشد ولی برای آن فرد بیمار محرک خنثی نیست زیرا مرتبط است با همان نگرانی های درونی فرد
جلسه ه فت م
توجه به صورت یک فرایند بین تشخیصی، مهم است و در تمام اختلالات روانی چه صورت کنترل شده و چه به اتومات نقش دارد که حتی یک نقش علی را برای آن قائل شویم ، در مشخص شد که خیلی از بیماران با محرک های خنثی حواسشان پرت می شود یعنی انگار می خواهند به سمت منابع ایمنی توجه کنند مثل اختلال درد که زمانی که شدت درد متوسط دارد می توان با محرک خنثی حواسش را پرت و از روی درد برداریم .
ایا فرایند های توجه ای نقش علی را بازی می کنند یعنی گفت علت بیماری های ما هستند ؟
مطالعات نشان دهنده این است که در افراد غیر بیمار توجه انتخابی به تهدید باعث می شود افراد پریشانی بیشتری را به دنبال حوادث منفی تجربه کنند یعنی اینکه اگر توجه افراد عادی و سالم را به سمت محرک های تهدید کننده ببریم باعث می شود حال آنها بد شود برای مثال در رابطه با کرونا به یک فرد عادی هی اطلاعات منفی دهیم یعنی هرچه که افراد میزان اطلاعات منفی بیشتری را دریافت کنند حال بدتری دارند نسبت به افرادی که بی خیال و بی توجه اند فی الواقع در اینجا توجه به امورات منفی می تواند علت پریشانی باش د و عواقبی چون استرس و اضطراب را هم به همراه دارد .
برای نقش توجه در اختلالات روانی می توان از مطالعاتی استفاده کرد جزوه روانشناسی شخصیت که با دستکاری توجه زمینه بهبود بیماری را فراهم می کنند به طور مثال مطالعات تجربی نشان دادند که دستکاری توجه می تواند ترس را در افراد فوبیا کاهش دهد یا ترس از عنکبوت که توجه به و رفتار عنکبوت افکار و تصو رات آنها تحت تاثیر قرار می داد در نتیجه باعث می شد ترس این افراد نسبت به عنکبوت کاهش پیدا کند یعنی این ازمایش باعث شد توسط این افراد فوبی عنکبوت بر ظاهر و رفتار عنکبوت باشد تا ترسشان از عنکبوت حتی در افرادی که فوبیای اجتماعی دارند مشاهده کردند که اگر توجه آ نها را که از نشانه های درونی افکار و احساسات خودشان به سمت نشانه های بیرونی یا همان چیزی که نسبت به آن ترس دارند سوق دهیم میزان ترس آنها کاهش می یابد بنابراین به اینکه ما می توانیم در اختلالات روانی علام اختلال را کاهش یا افزایش دهیم می توانیم بگو یم توجه می تواند نقش علی را در اختلالات روانی داشته باشد به طوری که حتی روانشناسان شناختی بیان می کنند که اکثر اختلالات روانی بر اثر همین فرایند های شناختی به وجود می آید که می توان با تغییر آن اختلالات را از بین ببریم .
سوگیری توجه ، واکنش هیجانی به حوادث استرس زای زندگی را تعدیل می کند ؟
همین وقتی ما بخواهیم به جنبه های خاصی از زندگی توجه کنیم این باعث می شود که ما نسبت به حوادث استرس زا هم واکنش متفاوتی داشته باشیم ، سوگیری توجه اتوماتیک نسبت به تهدید شاخص آسیب پذیری هیجانی جزوه مکاتب روانشناسی است اگر افراد به اطلاعات تهدید کننده اولویت دهند واکنش هیجانی بیشتری را به حوادث استرس زای زندگی شان نشان می دهند پس سوگیری توجه بر اساس نوع محرک ) محرک منفی – محرک مثبت ( می تواند نوع واکنش هیجانی در فرد را تعیین کند پس اغلب سوگیری های توجه که بیشتر مرتبط با نگرانی های فرد است باعث نگرانی آنها می شود
سه مدل در تبیین نقش توجه انتخابی در اختلالات روانی A. مدل ویلیامز: اینکه باعث می شود برخی افراد به محرک های خاصی مانند محرک های تهدید کننده توجه کنند بنابر دلایل ژنتیکی به صورت ژنی و خلق و خویی ) اضطراب حالت و صفت ( آنها است چون این فرد در خانواده ای متولد شده اند که در سطح بالایی از استرس قرار داشتند باعث شده اکنون نسبت به موضوعات مختلف احساس استرس و اضطراب بالا کنند سطح بالایی از اضطراب حالت و صفت
سوگیری توجه به صورت اتوماتیک به سمت محرک های تهدید کننده
B. مدل انگیزشی شناختی ، مارک و برادلی: در این مدل توجه افراد به محرک ها وابسته به هدف فعال جاری و چگونگی ارزیابی آنها از محرک ها است ، پس اهداف انگیزشی می تواند بیش از خود اضطراب سوگیری شود یعنی انگیزه های تعیین می کنند که به کدام نوع محرک ها توجه کنند ) مدل انگیزشی( و چه نوع ارزیابی نسبت به آن محرک داشته باشند )شناختی( برای مثال افرادی که خلق اضطرابی کم دارند یا ندارند ولی یک محرک تهدید کننده را که مشاهده می کنند به آن توجه می کنند و دلیلش آن هدفی است که فرد معتقد است که در حال حاضر در خطر است نسبت به آن محرک توجه و آن را تهدید کننده می پندارد یا مثال فردی که پول زیادی را از بانک دریافت کرده است در فاصله خارج شدن از بانک تا منزل نسبت به افراد حس قبل از دریافت پول را ندارند و آنها را محرک های تهدید کننده می پندارند.
C. مدل عملکرد اجرایی خود تنظیمی: ویلز و ماتیوز این مدل را طراحی کردند که بعد ها روانشناسی فراشناختی نز بر پایه های همین مدل بنا نهاده شد این مدل بیان می کند که رفتار های نظارتی SREF که وجود دارند متاثر از باور های مربوط به خود و طرح های ذخیره شده در حافظه بلند مدت است، SREF شامل نظارت کنترل شده بر واحد های پردازش سطوح پایین است ، افرادی که به اختلالات هیجانی مبتلا هستند بر افکار ، حالات بدنی ، خلق و تهدید های بیرونی نظارت افراطی دارند این موضوع مانع توجه به اطلاعات جدیدی می شود که ممکن است باور های منفی را تایید نکنند در نتیجه رفتار های بعدی را آشفته می سازد و موجب حفظ پریشانی می گردد یعنی اینکه عملکرد اجرایی خود تنظیمی معتقد است سه سطح شناختی در ذهن وجود دارد 1. اولین سطح بر اساس محرک های بیرونی به صورت اتومات برانگیخته می شود ) اطلاعات بیرونی ( ولی این اطلاعات همشون در دسترس آگاهی نیستند 2. در سطح دوم شناختی ارزیابی اگاهانه و پردازش ارادی بر روی اطلاعات صورت می گیرد 3. در سطح سوم می توان گفت هم در دسترس آگاهی
و هم در سطح ناخودآگاه قرار می گیرد و شامل آن باور ها ، طرحواره ها و طرح های ذخیره شده در حافظه ما می باشد فی الواقع کل مدل SREF که یک مدل نظارتی دارد بیان می کند که سطح سوم شناختی بر سطوح اول و دوم نظارت دارد یعنی آن باور ها و طرحواره ها و طرح های ذهنی در حافظه بلند مدت ما آنها کنترل می کنند که ما بر چه اطلاعاتی توجه و بر چه اطلاعاتی توجه نکنیم و به کدامیک از آنها را مورد ا رزیابی آگاهانه قرار دهیم به طور کلی مدل نظارتی SREF به صورت کاملا انحصاری روی تهدید ها عمل می کند ) انتخابی( و این باعث می شود هر محرکی که متناسب با طرحواره ها و باور های موجود در حافظه بلند مدت فرد است تایید شود و اطلاعات خارج از این حیطه مورد تایید قرار نگیرند در نتیجه چون نمی تواند بخاطر این باور ها اطلاعات جدید را دریافت کنند ، باور های منفی قوت گرفته و رفتار فرد را آشفته می سازند
جلسه ه شت م
• کاربرد های بالینی
چگونه توجه انتخابی باعث حفظ اختلالات روانشناختی می شود ؟
به طور کلی از پنج طریق توجه انتخابی باعث حفظ اختلالات روانشناختی می شود که عبارتند از :
1. توجه به اطلاعات همسان با نگرانی های فرد: این توجه انتخابی باعث می شود فرد به اطلاعاتی توجه کند که همسان با نگرانی های خودش است به طور کلی افراد به محرک هایی توجه می کنند که مرتبط با نگرانی هایشان است برای مثال شخصی که PTSD دارد معتقد است جهان مکانی خطرناک است و به جای اینکه به افراد بی خطر توجه کند بیشتر به افرادی توجه می کند که از دید او خطرناک هستند و این موضوع باعث حفظ این باور که جهان خطرناک است می شود .
2. توجه به دامنه محدودی از نگرانی های همیشگی: توجه انتخابی باعث می شود فرد دامنه ی محدودی از نگرانی های همیشگی خود را ببیند در واقع باور او ادامه دار می شود و از سوی دیگر باعث می شود فرد کل اطلاعاتی که در محیط درونی و بیرونی خود دارد و مرتبط با نگرانی هایش است یک دامنه محدودی داشته باشند و در امر های تعاملات اجتماعی کسب ، مهارت ها، دانش و... ضعیف ظاهر شود و همین موضوع باعث می شود سایر اطلاعات درونی و بیرونی وی درک نش وند و در نتیجه عینیت فرد کاهش یابد ، اگر دقت کرده باشید بیان می کنیم تعصب بد است ولی در عین حال می گوییم انسان باید بر روی حرفی که میزند بایستد فی الواقع تعصب باعث می شود فرد سایر اطلاعات را نبیند و به آنها توجه نکند و باعث می شود عینیت فرد کاهش یابد
3. توجه مستقیم به محرک های درونی ) توجه متمرکز بر خود( : این توجه باعث می شود افراد برای حوادث بیشتر اسناد درونی داشته باشند تا بیرونی برای مثال فردی ورشکسته شده و مدیر شرکت به جای نقش شرکت های رقیب نقش همکاران و کارکنان و عوامل اقتصادی را ببیند همه ی این ورشکستگی را به خود نسبت می دهد و خود را سرزنش می کند در واقع خود انتقاد گری می کند و این موضوع باعث می شود فرد به افسردگی کشیده شود
4. توجه انتخابی باعث می شود اطلاعات خاصی در حافظه رمزگردانی شود: وقتی که دامنه محدودی از اطلاعات فرد را جذب می کند همان اطلاعات در حافظه رمزگردانی می شود و تاثیر می گذارد بر درک و دریافت فرد یعنی وقتی ما اطلاعات خاصی را به حافظه برای رمزگردانی میفرستیم در نتیجه اطلاعات کاملی را دریافت نمی کنیم
5. اتوماتیک بودن توجه و سوگیری های آن باعث می شود افراد احساس کنند که ذهنشان تحت کنترل خودشان نیست و این باعث ترس از دیونه شدن یا واکنش های تکانشی می شود : وقتی که فرد احساس کند ان چیزی که به ذهنش می اید یا ان چیزی که به آن فکر می کند در کنترلش نیست باعث می شود فرد ترس ا ز این را داشته باشد که ذهنش تحت کنترلش نیست و فکر می کند دیوانه شده در واقع فرد می داند که این افکار تنها یک فکر است و عینیت ندارد ولی نمی تواند این افکار را تحت کنترل بگیرد برای مثال در بیماری های اضطرابی این افکار اضطرابی تحت کنترل فرد نیست
• کاربرد درما ن
درمانگر ها باید از این سوگیری های توجه در بیماران مختلف آگاه باشند و به آنها کمک کنند تا به دامنه گسترده تری از محرک ها توجه کنند برای مثال بیماری که توجه متمرکز بر خود دارد باید بدانیم که درمان این بیمار با بیماری که توجه متمرکز بر خود کمتری دارد خیلی متفاوت است یعنی یک بیمار GAD می تواند توجه متمرکز بر خود بالایی داشته باشد و در عین حال بیمار GAD دیگری خیلی کاری با محرک های درونی خود ندارند و بیشتر نگرانی های بیرونی هستند که بر روی او تاثیر گذارند . در بعضی اختلالات توجه به سمت محرک های درونی است و بیماران ممکن است آنچه درمانگر می گویید یا رفتار می کند را درک نکنند پس درمانگر باید شرایطی را فراهم کند تا توجه متمرکز بر درون بیمار را کاهش دهد برای مثال از طریق کاهش تماس چشمی برای جلوگیری از اینکه بیمار احساس کند مورد موشکافی قرار گرفته است و هر دو روی یک موضوع خنثی مثل کشیدن نمودار فرمول بندی مشکل فرد توجه کنند
• تکنیک آموزش توجه
ویلز و ماتیوز این مدل را طراحی کرده است و در درمان های توجه ای برای اینکه توجه بیمار را به محرک های دیگری سوق دهیم از این تکنیک استفاده می کنیم انجام این تکنیک به شرح زیر است :
One. درمانگر ابتدا منطق روشنی از اینکه چطور قطع فرایند توجه متمرکز بر خود بهبودی می شود را بیان می کن د
Two. از بیمار خواسته می شود که بر روی یک محرک بینایی )نشانه روی دیوار( متمرکز شود و سپس برای چند دقیقه بر روی صدا های مختلف تمرکز کند ابتدا مجموع صدا هایی که می شنود سپس هر صدا به تنهایی یعنی ابتدا به مجموع صدا ها صدای داخل سالن ، صدای ماشین ها ، صدای درمانگر را بشنود سپس توجه خود را به سمت یک صدا متمرکز کند Three. تمرکز به صدا ها مرتب جا به جا می شود این توجه به صدا ها مرتب جا به جا شود یکبار بر روی صدای درمانگر یکبار بر روی صدای بیرون اتاق Four. به طور همزمان به صدا ها توجه می کند و سعی می کند به صدا های زیادی که وج ود دارد آگاه می شود
این فرایند به بیمار کمک می کند که او متوجه شود این فرایند می تواند باعث کنترل توجه وی شود در واقع این روش برای آموزش کنترل توجه در بیماران است
نکته : این تمرین بایستی در مواقعی که بیمار در حالت اضطراب و نشخوار فکری نیست انجام بگیرد
• دستکاری توجه
تکنیک مهمی است که در درمان ترس اجتماعی و فوبیای خاص استفاده می شود همچنین در اختلالات خواب ) بی خوابی ( می توان از این تکنیک استفاده کرد برای مثال فردی که در هنگام خواب به محرک های مختلف صدای ساعت ، علتی، تایم سپری شده و ... توجه می کند می توان با استفاده از یک رایحه معطر به عنوان محرک جدید باعث حواسپرتی وی از تمرکز بر احساسات مرتبط با خواب وی شویم
خلاصه جزوه مکاتب روانشناسی
• آموزش ذهن آگاهی
توجه بر روی یک محرک خنثی ، کسی که نشخوار های فکری متعددی دارد از او می خواهیم بر یک محرک خنثی تمرکز کند گاها در این روش از بیمار می خواهند به یک شیء یا یک نقطه را نگاه کند و مانند یک دانشمند کنجکاو آن را توصیف کند ، در لحظه بودن از ویژگی های ذهن آگاهی است که توجه فرد را از افکار نا هشیار وی دور می کند همچنین عمل تنفس بازدم و نفس کشیدن برای بیمار باعث می شود توجه وی از دیگر موارد دور شود
• گزارش داده های مثبت
تصحیح سوگیری در توجه به اطلاعات منفی محیط ، در این روش هم سوگیری های توجه تصحیح می شود ، بیمار اطلاعاتی که مرتبط است ثبت می کند و ما با استفاده از این روش توجه او را به سمت دیگر محرک ها سوق می دهیم برای مثال یک بیمار افسرده فقط اطلاعاتی را ثبت می کند که هم خوان با نگرانی هایش است و در اینجا درمانگر از او می خواهد که به دیگر اطلاعاتی که در زندگی او هست نیز توجه کند در واقع بیمار را به سمت اطلاعات مثبت سوق می دهیم
• ثبت افکار اتوماتیک
شناسایی افکار غیر منطقی ) ناکار آمد( ، جمع آوری شواهد بر علیه آن و تولید و ارزیابی افکار کار آمد تر و جایگزینی آ ن ، ما ممکن است برای شناسایی افکار غیر مفید و غیر منطقی از بیمار بخواهیم این افکار را ثبت کند و بعد از آن بررسی می کنیم که اا شواهدی ر این افکار فرد وجود دارد یا خیر که این موضوع سوگیری توجه فرد را تصحیح می کند
• نکات مختلف مرتبط با سوگیری توجه
✓ سوگیری توجه به طبقه ویژه ای از محرک ها پردازش اطلاعاتی می شود که باور های قبلی را تایید و در پردازش اطلاعات جدید تداخل ایجاد می کنند
✓ اجتناب توجه و توجه نسبت به ایمنی می تواند مانع از خوگیری و ارزیابی مجدد محرک شود
✓ شرایط تهدید ملایم یا متوسط توجه فرد به سمت تهدید میرود
✓ شرایط تهدید زیاد توجه انتخابی به منابع ایمنی و اجتناب
✓ بر انگیختن توجه انتخابی از خود توجه مهم تر است برای مثال توجه جزوه مکاتب روانشناسی به درد و میزانی که درد زندگی فرد را خراب می کند در مقایسه با زمانی که فقط به این نکته توجه می کند که آیا درد واقعا به همان اندازه که فکر می کند بد است در واقع بیان می کنند که به جای اینکه به آن درد خود توجه کنیم و از ان رنج ببریم به این نکته توجه کنیم که آیا واقعا درد به همین میزان که بیان می کنند بد است ؟
• هدف مداخلات توجه :
1. کاهش توجه به محرک منفی
2. افزایش توجه به اطلاعات رد کننده اطلاعات ) باور های ( منفی
پایان فصل او ل
جلسه نه م
• حافظه چیست ؟
آیا حافظه هم می تواند یک نقش بین تشخیصی در اختلالات روانی داشته باش د ؟ و تا چه حد حافظه در حفظ و تداوم اختلالات روانشناسی دخیل است ؟ اگر بخواهیم از تک تک افراد درباره حافظه سوال کنیم هرکس پاسخی دارد و از طریق روش های مختلفی آن را تشخیص می دهد اما به طور کلی حافظه احساس تداوم و درک خ ویشتن ، توانایی دریافت ، اندوزش و بازیابی اطلاعات است
حافظه انسان متشکل از سه سیستم پردازشی است :
1. رمزگردانی encoding : در این مرحله ما درگیر پردازش اولیه اطلاعات می شویم ، اطلاعاتی که به صورت جزئیات زندگی روزمره دریافت می کنیم مثل همین حالا که درحال خواندن جزوه هستیم و مدام اطلاعات را رمزگردانی می کنیم ، اما سوالی که مطرح است این است که چه اطلاعات رمزگردانی می شوند ؟ در پاسخ به این سوال می توان گفت ان دسته از اطلاعاتی که بیشتر مورد توجه ما بوده اند مورد رمزگردانی قرار می گیرند فی الواقع سیستم حافظه تا حد زیادی در انجام عملیات رمزگردانی انتخابی عمل می کند و توجه انتخابی می تواند رمزگردانی انتخابی شود . تصور ما از دنیا ) طرحواره ها ( بر اساس تجارب ما از گذشته تاثیر مهمی بر روی اطلاعات انتخاب شده برای رمزگردانی دارد این
تعریف تا حدی مطابق با مدل SREF می باشد و سطح سوم این مدل مد نظر است برای مثال فرد PTSD فقط اطلاعات و اخبار وحشتناک با دنیا را دریافت می کند و گمان می کند غیر از این اطلاعات چیزی دیگری نیست
2. ذخیره storage: در این مرحله اطلاعاتی که رمزگردانی شده اند در این قسمت در طول زمان حفظ می شود به طور کلی بیان می شود در ذخیره اطلاعات ظرفیت محدود است و بستگی به نوع و سرعت رمزگردانی دارد و با توجه به آن ماندگاری این در حافظه ثبت می شود که در حافظه کوتاه مدت ذخیره شود یا در حافظه بلند م دت ، ذخیره اطلاعات در حافظه کوتاه مدت به صورت موقتی است و تحت شرایط خاصی برای ذخیره شدن به حافظه بلند مدت انتقال می یابد
3. بازیابی retrieval : در این مرحله که مرحله سوم پردازش شناختی ما است، فرد تلاش می کند به اطلاعاتی که در
حافظه ذخیره کرده است دست یابد یا همان یاد آوری کند به طور کلی در این قسمت دو نوع تقسیم بندی وجود دارد
One. بازشناسی : برای مثال ما در امتحانات تستی از این روش استفاده می کنیم و با دیدن گزینه صحیح و بازشناسی آن به سوال پاسخ می دهیم
Two. یادآوری : برای مثال در امتحانات تشریحی ما از این روش استفاده می کنیم و مطالب مطابق با جواب سوال را به یاد می آوریم به طور کلی می توانیم بگوییم یادآوری نسبت به بازشناسی دشوار تر است چون در بازشناسی ما از آزمودنی می خواهیم انتخاب کند یا تشخیص ده د آن لغاتی را که در آزمایشات مشاهده کرده است اما در یاد آوری از آزمودنی می خواهیم لغاتی که مرتبط با آزمون هست و یادگرفته است یادآوری کند اما یک سوال در اینجا وجود دارد با اینکه امتحانات تستی نسبت به امتحانات تشریحی آسان تر است چرا همواره برخی دانشجو ها خواستار امتحانات تشریحی هستند ؟
تقسیم بندی دیگری از حافظه :
1. حافظه آشکار : حافظه آشکار همان بازیابی آگاهانه محرک هایی است که قبلا دریافت کرده ا یم ، این یاد آوری یا همان بازیابی می تواند به سه طریق صورت بگیرد : یادآوری آزادانه – یادآوری نشانه دار – بازشناسی ، در آزمون یادآوری آزادانه از فرد می خواهیم محرکی را که به او ارائه دادیم دوباره برای ما بیان کند برا یمثال به آزمودنی 20 لغت می دهیم و یک ربع بعد از او می خواهیم 20 لغت را یادداشت یا بیان کند ، در آزمون یاد آوری نشانه دار ما برای آزمودنی سه حرف آغازین لغاتی را برای آزمودنی ارائه می دهیم که قبل تر آن ها را مطالعه کرده در واقع در این مرحله به آزمودنی سر نخ می دهیم تا بتواند اطلاعات را بازیابی کند ، در آزمون های بازشناسی به آزمودنی 40 لغت می دهیم و از او می خواهیم آن 20 لغتی که ابتدا مطالعه کرده است را از بین این 40 لغات بیابد که با این روش ها حافظه فرد را مورد سنجش قرار می دهیم
2. حافظه ضمنی : در حافظه ضمی ما می خواهیم اثر محرک ها را در ذهن بررسی کنیم و می خواهیم ببینم که اطلاعاتی را که فرد در گذشته دریافت کرده است در پاسخ های حال او چه تاثیری گذاشته اما در حافظه آشکار ما اطلاعات را می خواهیم ، در برخی موارد حافظه ضمنی را حافظه معنایی هم می نامند و آزمون هایی که برای سنجش این نوع حافظه به کار می روند آزمون های تکمیل لغات و تشخیص محرک نما است .در آزمون تکمیل لغات یکسری کلمات نا تمام را به آزمودنی ارائه می دهیم و از او می خواهیم اولین کلمه ای که بر ذهنش می رسد را نسبت به آن لغت نشان داده شده بیان کند برای مثال آزمودنی آسمان را بیان می کند و آزمودنی به یاد رنگ ابی می افتد ، در آزمون تشخیص محرک نما ها محرک های زیر آستانه ای که در مدت زمان صدم ثانیه ارائه می شدند به آزمودنی نشان می دهیم و از طریق پاسخ های او حافظه ضمنی اش را می سنجیم
✓ آزمون های حافظه آشکار مقیاسی از حافظه کنترل شده و همراه با تلاش است
✓ آزمون های حافظه ضمنی پردازش حافظه اتوماتیک و غیر عمدی را ارزیابی می کند
جلسه د ه م تقسیم بندی دیگری از آزمون های مرتبط با حافظه :
تکالیف ادراک مدار: این تکالیف مستلزم پردازش ویژگی های ادراکی محرک هاست ، این تکالیف بدین معناست که ما فقط ویژگی های ادراکی محرک ها را پردازش کنیم برای مثال بیان می کنیم که در فلان کلمه چند الف وجود دارد و فرد باید از طریق ویژگی های دیداری و بینایی خود به سوال ما پاسخ دهد ، در این تکالیف ما حافظه ادراکی آزمودنی را مورد بررسی قرار می دهیم
تکالیف مفهوم مدار: این تکالیف مستلزم پردازش ویژگی های مفهومی یا معانی جزوه مکاتب روانشناسی لغات می باشد ، این تکالیف بدین معناست که ما می خواهیم ویژگی های مفهومی محرک ها را مورد بررسی قرار دهیم ، در این تکالیف ما حافظه مفهومی آزمودنی را مورد بررسی قرار می دهیم
اثر انتقال پردازش: و بلاک استون اگر فعالیت های پردازشی هنگام بازیابی مشابه فعالیت های پردازشی در هنگام رمزگردانی باشد عملکرد حافظه افزایش می یابد .