شهر اربیل عراق (به کردی: هه‌ولێر)، پایتخت اقلیم کردستان عراق و مرکز استان اربیل، از قدیمی‌ترین شهرهای دنیا است. در سال ۲۰۱۸ روزنامه دیلی میل، آن را پنجمین شهر امن دنیا معرفی نمود. اربیل، که شهرنشینی در آن قدمتی ۸۰۰۰ ساله دارد، چهارمین شهر بزرگ عراق بوده و هر ساله پذیرای گردشگران زیادی از نقاط مختلف جهان است. در این مطلب از مجله گردشگری سفرزون می‌خواهیم نگاهی به این شهر کهن و جاذبه‌های گردشگری آن داشته باشیم. با ما همراه باشید.
موقعیت مکانی و جغرافیایی اربیل
شهر اربیل در شمال کشور عراق، اقلیم کردستان، استان اربیل قرار دارد. فاصله‌ی آن با شهر موصل ۸۰ کیلومتر است و از بغداد نیز ۳۶۰ کیلومتر فاصله دارد. جمعیت این شهر در حدود ۹۳۳ هزار نفر است بوده و یکی از بزرگترین شهرهای عراق محسوب می‌شود.
نگاهی به تاریخ اربیل
تاریخ شهرنشینی در اربیل عراق به ۶ هزار سال پیش از میلاد می‌رسد. در نوشته‌های سومری(سه هزار سال پیش از میلاد) با نام «اوربلُم-اوربیلُم» از آن یاد شده و در نوشته‌های بابلی «اوربائیلو» نامیده شده است. علاوه بر قدمت بالای آن به لحاظ شهرنشینی، اربیل یکی از قدیمی‌ترین مکان‌های سکونت و حضور انسان نیز بوده است. به عنوان مثال، غاری به نام «شاندر» در آن وجود دارد که گونه‌ای از اجداد اولیه‌ی انسان‌ها به نام نئاندرتال‌ها، بین ۶۰ تا ۶۵ هزار سال پیش در آن می‌زیسته‌اند. مستندات تاریخی در روستای «چه‌می» نیز نشان می‌دهد که ۱۲ هزار سال پیش انسان‌هایی در آن زندگی می‌کرده‌اند و نشانه‌هایی از تحول در تمدن انسانی و گذر از دوره‌ی غارنشینی به دوره‌ی دامداری و کشاورزی در آن دیده می‌شود.
وجه تسمیه‌ی اربیل
می‌توان از دو دیدگاه به معنای کلمه‌ی اربیل نگاه کرد. این واژه از ریشه‌ی سامیِ (گروهی از زبان‌های آفریقایی-آسیایی که معروف‌ترین آن‌ها زبان‌های عربی، آشوری، عبری و آرامی هستند) «اربع ئیلا» گرفته شده که به معنی چهار ایزد است. در دوران آشوریان این شهر از مراکز مهم آیین پرستش ایزد ایشتار(عشتار) به شمار می‌رفت. در زبان کردی نیز به آن هه‌ولێر می‌‌گویند که از قلب آواییِ کلمه‌ی اربیل ایجاد شده است.
از طرف دیگر اربیل از دو بخشِ «ار» به معنی آریایی و «بیل» یا ویل به معنی شهر تشکیل شده و بنابراین معنای آن «شهر آریایی» است.
جاذبه‌ها و مکان‌های دیدنی اربیل عراق
اربیل عراق یکی از قطب‌های مهم گردشگری در خاورمیانه است که در سال‌های اخیر پیشرفت زیادی داشته و روز به روز بر رونق آن افزوده می‌شود؛ تا آنجا که بسیاری، آن را با شهرهایی همچون دبی و بیروت قابل مقایسه می‌دانند. اربیل به واسطه‌ی مراکز خرید مدرن و مکان‌های باستانی‌اش معروف است. این شهر کهن، جاذبه‌های گردشگری فراوانی دارد که در ادامه به ذکر چند نمونه از مهم‌ترینِ این جاذبه‌ها
ارگ تاریخی اربیل که با نام هاولر نیز شناخته می‌شود، قدمتی ۸۰۰۰ ساله دارد. این شهر تاریخی کهن‌ترین شهر مسکونی دنیاست که در قلب اربیل واقع شده است. ساختمان‌های ارگ در ارتفاع ۲۵ تا ۳۵ متری از مناطق اطراف خود و بر روی تپه‌ای بیضی شکل به نام ماهور با مساحت ۱۰۲ هزار متر مربع قرار گرفته‌اند. از مهم‌ترین جاذبه‌های این ارگ می‌توان به یک مسجد باستانی، یک حمام عمومی، مغازه‌ی سوغات و عتیقه‌فروشی، موزه‌ی منسوجات کردی و چشم‌اندازهای باشکوهی