در کوچه‌های باریک و پر پیچ‌وخم، زیر تلالؤ طلایی رنگ آفتاب، در میان دیوارهای کاهگلی و فضایی مملو از عطر خاک نم خورده، آزاد و رها به سوی مقصدی ناپیدا گام بر‌می‌دارید. و حسی از تاریخ و چشم‌اندازی باشکوه را نظاره می‌کنید! این رؤیایی است که در بافت تاریخی یزد، نخستین و بزرگترین شهر خشتی جهان تجربه خواهید کرد. در بافت تاریخی یزد تا چشم کار می‌کند دیوارهای تنومند کاهگلی، با آبی آسمان در هم آمیخته و همزیستی هوشمندانه انسان و طبیعت سرسخت در لابه‌لای طاق‌ها و بادگیرها و ساباط ها به خوبی حس می‌شود. بی‌صبرانه قصد داریم تا شما را به درون این بافت تاریخی شگفت‌انگیز ببریم. پس تا انتها همراه مجله گردشگری سفرزون باشید.
یزد کهنسال، نخستین شهر خشتی و دومین شهر تاریخی دنیا، جایی میان بیایان لوت و دشت کویر، یعنی خشک‌ترین مناطق ایران قرار دارد. جبر طبیعت، سبب شده نخستین ساکنان این شهر، از هوش انسانی خویش بهره برده و با ایجاد راه‌حل‌هایی با طبیعت سرسخت از در دوستی درآیند. این همزیستی انسان و طبیعت بافتی زیبا، منحصر به فرد و هدفمند را به عنوان هسته اولیه شهر یزد ایجاد کرده است. در گذر ایام این بافت به خوبی حفظ شده و هم اکنون به عنوان یکی از ارزشمندترین نقاط تاریخی ایران و جهان شناخته می‌شود. بافت تاریخی یزد با داشتن حدود ۷۷ محله و قدمتی بیش از ۲۵۰۰سال، در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.
بافت تاریخی یزد ؛ وسیع ترین بافت مسکونی تاریخی
بافت تاریخی یزد به عنوان دست‌نخورده‌ترین و وسیع ترین بافت مسکونی تاریخی ایران شناخته شده و وسعتی بیش از ۷۰۰ هکتار را به خود اختصاص داده است. این بافت ترکیبی منحصر‌به‌فرد از کوچه پس کوچه های قدیمی، خانه ها، ساباط ها و بناهای خشتی است که همه امکانات زندگی فردی و اجتماعی را دارد. موقعیت جغرافیایی آن؛ از شمال به خیابان دولت آباد، از جنوب به خیابان کاشانی، از شرق به محله فهادان و از غرب به خیابان مطهری محدود می شود. نه تنها بیش از ۱۷۰۰ اثر تاریخی یزد بلکه کل بافت سنتی و خشتی یزد نیز در همین محدوده قرار دارند.
ویژگی‌های بافت تاریخی یزد
برخی از ویژگی های بافت تاریخی یزد شامل بافت بسیار متراکم و فشرده، فضاهای شهری کاملاً محصور، کوچه های پوشیده و نامنظم، ساختمان های متصل و بدون فاصله، قرارگیری مجموعه های زیستی بر اساس جهت نور آفتاب و باد می شود. باریک بودن کوچه‌ها و همچنین دیوارهای بلند نیز از ویژگی‌های بافت تاریخی یزد است. اجداد باستانی یزدی‌ها دیوارها را بلند می‌ساختند تا در تمام طول روز سایه ایجاد کند و با پیچ در پیچ و باریک ساختن کوچه‌ها، سرعت باد را شکسته و شهروندان را از خطر وزش بادهای تند حفظ می‌کردند. کوچه‌های مسقف و ساباط‌ها نیز با همین فلسفه ساخته شدند تا شهروندان را هر چه بیشتر در برابر باد و آفتاب محافظت کنند.
کاهگل؛ اصیل ترین مصالح در بافت تاریخی یزد
کاهگل اصلی ترین و شاخص ترین مصالح شناخته شده در معماری بافت تاریخی یزد به شمار می‌رود. این ماده به خاطر ویژگی های عایقی و استقامت بالا، عبور نکردن گرما و سرما از آن، نشت نکردن باران در پوشش های گنبدی و سقف های طاقی کاهگلی، ارزان بودن، آسان اندودن آن و … از ابتدا با زندگی مردمان ایران زمین آمیخته شده است. کاهگل به همه ساختمان های بافت قدیمی یزد راه یافته و رنگ گرم آن نیز روح و حیات به شهر