بیماری حرکت
فرزند شما، در مسافرت با ماشین دچار اختلال، سرگیجه و حالت تهوع می شود و نه راضی به مسافرت با ماشین است و نه شما دل و جان مریض داری در جاده را دارید. از آن بدتر، برنامه ریزی برای مسافرت با هواپیما یا قطار با توجه به هزینه ای که دارد، مسافرت را سخت تر هم می کند، اما به جای اینکه دست از مسافرت بردارید، به این راه ها توجه کنید تا دوباره سفر رفتن را آغاز کنید.
»بیماری ماشین گرفتگی» یا به اصطلاح خودمانی «بد ماشین بودن»، یکی از بیماری های حرکتی است. این بیماری زمانی خودش را نشان می دهد که مغز شما اطلاعات ضدونقیضی از قسمت های حساس حرکتی مثل گوش داخلی، چشم ها و در نهایت اعصاب دریافت می کند.
به گفته متخصصان بیماری حرکت یا ماشین گرفتگی، به علت حرکت مداوم و تکراری مناظر اطراف هنگامی که فرد سوار ماشین میشود، پدید میآید. سرگیجه و حالت تهوع از جمله علائم این بیماری است.
کافی است کودک خردسالی را تصور کنید که در صندلی عقب ماشین فرو رفته و نمی تواند از پنجره به بیرون نگاه کند، یا کودکی دیگر را در نظر بگیرید که در حال خواندن کتاب در ماشین است.
گوش داخلی این بچه ها احساس حرکت می کند، اما چشم هایشان چنین احساسی ندارند. نتیجه اش دل درد، عرق سرد، خستگی، سرگیجه، بی اشتهایی و حالت تهوع خواهد بود.
البته هنوز مشخص نیست چرا بیماری ماشینگرفتگی روی برخی کودکان، بیشتر از دیگران تاثیر می گذارد، اما مشخص شده کودکان بین 2 تا 12 سال، بیشتر از بقیه در معرض این بیماری قرار دارند.
کودک خود را تشویق کنید به جای اینکه کتاب بخواند، فیلم ببیند یا بازی رایانه ای در ماشین انجام دهد، به منظره های بیرون ماشین توجه کند
این نوع بیماری نهتنها در سفر، بلکه در هر مکانی مانند وسایل شهربازی از قبیل تاب که حرکت مداوم و ثابت دارد، به وجود میآید.
علائم این بیماری معمولا شامل سرگیجه، حالت تهوع و گاهی استفراغ است. اضطراب ممکن است این علائم را بدتر کند.
راههای جلوگیری از بیماری حرکت
در اینجا توصیه هایی برای جلوگیری و بهبود بیماری حرکت در ماشین، قطار، اتوبوس و حتی هواپیما و کشتی برایتان بیان کرده ایم.
نقاط حساسیت را کم کنید. کودک خود را تشویق کنید به جای اینکه کتاب بخواند، فیلم ببیند یا بازی رایانه ای در ماشین انجام دهد، به منظره های بیرون ماشین توجه کند. اگر کودک تان عادت به چرت زدن دارد، می توانید از این چرت زدن ها برای جلوگیری از این بیماری استفاده کنید.
برای غذاهای پیش از مسافرت برنامه ریزی دقیق داشته باشید.
پیش از مسافرت یا حین آن، به کودک تان غذای تند یا چرب ندهید و یک وعده غذایی کامل و سنگین برایش در نظر نگیرید. اگر مدت زمان مسافرت تان کوتاه است، غذا را کاملا فراموش کنید تا معده اش خالی بماند، اما اگر مسافرت طولانی با ماشین در پیش دارید و کودک تان به غذا نیاز پیدا خواهد کرد، برایش میان وعده های کم حجم آماده کنید، مانند شیرینی تر کوچک یا نوشیدنی هایی مثل آبمیوه.
تهویه هوا را آماده کنید. آماده کردن یک سیستم تهویه هوای مناسب، می تواند به کمک شما بیاید. سعی کنید تا حد ممکن جلوی ورود بوهای تند را که از بیرون ماشین وارد می شوند، بگیرید.
بهتر است از بوهای تحریککننده مانند سیگار دوری کنید. در هواپیما یا اتوبوس دستگاه تهویه بالای سر را روشن کنید تا هوا بهتر جریان پیدا کند.
حواسش را پرت کنید. اگر فرزندتان یکی از مستعدان بیماری ماشین گرفتگی است، سعی کنید در طول مسافرت حواسش را پرت و با او صحبت کنید.
سراغ داروها بروید. اگر فرزندتان بیش از دو سال سن دارد و می خواهید برای یک سفر طولانی با ماشین برنامه ریزی کنید، سراغ پزشکش بروید و برای چنین موقعیتی از او دارو بخواهید. بهتر است با مشورت پزشک، خوراندن دارو به کودک را پیش از سفر آغاز کنید تا متوجه شوید بدنش نسبت به دارو چطور عکس العمل نشان می دهد.
دم کرده زنجبیل نیز برای این مشکل مفید است.
کمپرس آب سرد هم برای رفع مشکل کمک میکند. کمپرس آب سرد ـ البته نه خیلی یخ ـ را روی چشمها و همین طور روی گردن کودک بگذارید.
سعی کنید در طول مسیر کاملا به صندلی خودرو تکیه دهید و صندلی را به حال نیمه خوابیده قرار دهید.
روی صندلی به سمت پشت ننشینید.
بهتر است در قسمتی از وسیله نقلیه قرار بگیرید که کمترین تکان را دارد، مثلا در میانه اتوبوس، صندلی جلوی خودرو و کنار بال هواپیما.
توجه داشته باشید، بیشتر از خود شما، کودکتان از چنین موقعیتی آزار می بیند. وی تا سال ها خاطره بدی از مسافرت با ماشین خواهد داشت. پس بهتر است، پیش از آنکه بی حوصلگی و خستگی خودتان از مسافرت با ماشین را بر سر او خالی کنید، ابتدا نفس عمیق بکشید و فراموش نکنید او، شما را مقصر این حال بدش می داند.
نفسهای عمیق و آهسته بکشید.
سعی کنید شب قبل از مسافرت، کمتر غذا و نوشیدنی بخورید و در طول راه نیز معده خود را نسبتا خالی نگه دارید.
اگر در حین حرکت احساس تهوع به شما دست داد، سعی کنید از پنجره وسیله نقلیه به بیرون نگاه کنید.
اگر سوار بر قطار هستید و رو به عقب قطار نشستهاید، جایتان را عوض کنید تا رو به جلوی قطار باشید.
اگر سوار بر کشتی هستید، به مرکز کشتی بروید که نوسانهای عرشه در آن کمتر حس میشود.
درمان بی فایده
اگر با تمام تدارکی که چیده اید، فرزندتان همچنان با این دردسر روبرو است، بلافاصله ماشین را کنار بزنید و اجازه دهید چند دقیقه ای بیرون از ماشین پیاده روی کند یا آنکه چند دقیقه ای به پشت روی زمین بخوابد و چشم هایش را ببندد.
یک تکه لباس خنک روی سرش بیندازید.
توجه داشته باشید، بیشتر از خود شما، کودکتان از چنین موقعیتی آزار می بیند. وی تا سال ها خاطره بدی از مسافرت با ماشین خواهد داشت و احتمال فراوانی وجود دارد که به خاطر رفتار شما، تا سال های طولانی از مسافرت با ماشین پرهیز کند. پس بهتر است، پیش از آنکه بی حوصلگی و خستگی خودتان از مسافرت با ماشین را بر سر او خالی کنید، ابتدا نفس عمیق بکشید و فراموش نکنید او، شما را مقصر این حال بدش می داند.
چگونه به کودکی که دچار بیماری حرکت است کمک کنیم؟
با کودکی که احساس عجز و درماندگی میکند صبورانه رفتار کنید و نکات زیر را به کار بندید:
نسبت به علائم اولیهی بیماری حرکت هوشیار باشید. عرق سرد و بیاشتهایی معمولاً قبل از حالت تهوع و استفراغ در کودک ظاهر میشوند. بهمحض مشاهدهی علائم بیماری حرکت در کودک، در صورت امکان حرکت وسیلهی نقلیه را متوقف کنید. اگر مشغول رانندگی هستید مدتی در حاشیهی جاده توقف کنید یا از کودک بخواهید که از پنجرهی اتومبیل یا در سفرهای هوایی از پنجرهی هواپیما، بیرون را تماشا کند. اگر میتوانید توقف کنید، او را بیرون آورده و دستمال مرطوب و خنکی روی پیشانیاش بگذارید. علائم بیماری بهسرعت و طی حداکثر 15 دقیقه کاهش مییابد.
در هنگام سوار شدن به اتومبیل از کودک بخواهید رو به جلو به نقطهای در افق نگاه کند. دیدن جسمی در دوردست از لحاظ دیداری این را القا میکند که شما حرکت نسبی به سمت آن نقطه دارید. این کار به اصلاح برخی پیامهای پیچیدهی صادر شده از مغز کمک میکند.
هوای داخل را خنک کنید. کولر یه تهویهی هوا را روی درجهی ملایم قرار دهید یا پنجرهی ماشین را پایین بیاورید. اگر در قایق و کشتی هستید کودک را به عرشه بیاورید.
برای کمتر تکان خوردن در یک ماشین بزرگ با دو ردیف صندلی عقب، کودک را در ردیف وسط قرار دهید. بهخاطر مسائل امنیتی، از گذاشتن او در ردیف جلو و یا حتی عقب بپرهیزید.
در اشکال دیگر وسایل نقلیه، در قطار کودک را در واگنهای جلویی، در کشتی طبقهی بالاتر در محدودهی وسط و در هواپیما در نزدیکی بالها مستقر کنید. سر کودک به سمت جلو باشد و مطمئن شوید که روی صندلیاش ارتفاع کافی برای نگریستن به پنجره را دارد.
هواس او را پرت کنید. بیماری حرکت گاهی میتواند ناشی از شرایط ذهنی باشد. پس آواز بخوانید و با یکدیگر گفتگو کنید. او را به نگاه کردن به کتابها و بازی با اسباببازی وادار نکنید زیرا این کارها بیشتر او را دچار دل بههم خوردگی و تشویش خواهد کرد.
به او غذا دهید. دریافت ذاتی شما ممکن است عکس این کار را فرمان دهد اما اگر کودک میتواند خوراکیهای سفت بخورد، پیش از سفر اسنک سبکب برای او تهیه کنید چرا که گرسنگی گاهی میتواند حالت تهوع و استفراغ را تشدید کند.
سعی کنید برنامهی سفر را به زمان خواب نیمروزی موکول کنید زیرا احتمال بیمار شدن کودک خوابیده در حین حرکت بسیار کمتر است. اگر سن کودک دیگر از خواب نیمروزی گذشته باشد، باز هم درصورتی که خستگی است او را به خوابیدن تشویق کنید.
جنبش و حرکت را به حداقل برسانید. سعی کنید کودک را تا جای ممکن آرام نگه دارید و سر او در صورت امکان بیحرکت باشد.
ترتیبی دهید که هوا داخل ماشین درجریان باشد. تهویهی مناسب هوا میتواند از ماشین زدگی جلوگیری کند. سعی کنید هوا عاری از هر نوع بوی شدید باشد.
شما میتوانید از دستبند ویژهی بیماری حرکت نیز استفاده کنید. گمان میرود این وسیله بتواند با تحریک نقاط طب فشاری در مچ حالت تهوع و استفراغ را برطرف کند. هرچند هنوز شواهد علمی معتبری در زمینهی تأثیربخشی آن در دست نیست ولی برخی افراد گزارش بهبودی دادهاند. اگر به کودک خود بگویید که این دستبند مخصوص از او دربرابر بیماری در اتومبیل و هواپیما محافظت میکند، بههرحال این تلقین مؤثر خواهد بود. (به یاد داشته باشید که حتماً برچسب روی دستبند را بررسی کنید تا انرژی آن متناسب با سن فرزندتان باشد.)
اگر علیرغم تمامی تلاشها، کودک باز هم دچار استفراغ شد، به او مایعات کافی بخورانید تا بدنش دچار کمآبی نشود.
نکات و هشدارها
از تمرکز بر روی هر نوشته یا هر چیزی داخل ماشین برای مدت طولانی خودداری کنید چون دچار ماشین گرفتگی می شوید. اگر خواندن نقشه باعث می شود حالتان بد شود، از راننده بخواهید که به بررسی نقشه بپردازد.
روی اشیای در حال حرکت تمرکز نکنید. روی چیزی در افق تمرکز کنید که حرکت نمی کند. این کار کمک می کند به خواب بروید و در مورد همه چیزهای خوبی که می خواهید انجام دهید فکر کنید.
بخوابید. هنگامی که بیدار می شوید احتمالاً به مقصد رسیده اید.
مه غلیظ به شدت دیدتان را محدود می کند و می تواند احساس بیماری را در شما تسریع کند. اگر با این مورد مواجه شدید سعی کنید چشمانتان را ببندید و به خواب بروید. اگر نمی خوابید چشمانتان را بسته نگه دارید و به کارهایی که می خواهید در مقصد انجام دهید فکر کنید.
برای کمک به کودکان برای جلوگیری از ماشین گرفتگی آنها را روی یک صندلی بنشانید که دید واضح و روشنی از بیرون داشته باشند و آن ها را تشویق کنید که به بیرون نگاه کنند. اجازه ندهید که داخل ماشین فیلم تماشا کنند چون باعث ماشین گرفتگی در آن ها میشود.
نفس های عمیق بکشید تا اکسیژن بیشتری به گردش در بیاید.
پنجره را برای داخل شدن هوای تازه باز بگذارید.
تهویه ماشین را روشن کنید.
قبل از سفر از خوردن غذاهای سنگین خودداری کنید. خوردن شکلات صبح قبل از رفتن به سفر می تواند حالتان را بدتر کند.
اگر چیزی در معده تان وجود نداشته باشد، نمی توانید استفراغ کنید درست است؟ پس می توانید وقتی می خواهید سوار ماشین شوید مدتی از روز را چیزی نخورید. غذاهای ساده مثل یک کاسه کوچک غلات یا دو قطعه نان تست به عنوان صبحانه بخورید. بعد از غذا می توانید یک بسته کوچک کراکر بیسکوییت نمکدار بخورید. این کار کمک می کند که استفراغ نکنید.
بوی پوست پرتغال تازه یا لیمو کمک می کند که حالت تهوعتان از بین برود.
خوردن کمی نمک هم می تواند مفید باشد.
خود را سرگرم نگه دارید، به موسیقی گوش دهید یا با خانواده و دوستانتان به صحبت بپردازید این کار حالت تهوع را از شما دور می کند.
آواز بخوانید و به رادیو گوش دهید.
در مورد این بیماری با کسی صحبت نکنید و اگر کسی به آن دچار شد به او نگاه نکنید.
سعی کنید یک بازی مانند ۲۰ سوالی انجام دهید تا ذهنتان به جای بیماری، روی حدس زدن جواب متمرکز شود.
به طور کامل از غذا خوردن اجتناب نکنید. این کار می تواند باعث برگشت اسید معده تان شود.
قبل از استفاده از هر نوع دارو برای پیشگیری از ماشین گرفتگی با پزشکتان مشورت کنید.
حتی اگر تمام اقدامات احتیاطی را انجام دهید باز هم ممکن است بیمار شوید. کیسه های یکبار مصرف مخصوص تهوع و استفراغ به همراه داشته باشید. همیشه در ماشین جوش شیرین داشته باشید. اگر داخل ماشین استفراغ کردید، فوراً جوش شیرین به آن محل بمالید تا بوی آن را از بین ببرد و بعداً آنجا را تمیز کنید.
اگر مشکلات معده مانند GERD (رفلکس اسید معده) دارید، مکیدن نعناع می تواند باعث سوزش معده تان شود، این موضوع را با پزشکتان مطرح کنید.