شقاق مقعدی یا همان بیماری فیشر نوعی از عارضه های نشیمنگاهی است. امکان ابتلا به این بیماری در هر سنی وجود دارد. اما کهولت سن و یبوست مزمن خطر بروز بیماری را افزایش می دهند. در سالهای اخیر به علت تغییر در سبک زندگی افراد شاهد افزایش چشمگیر آمار مبتلایان به این عارضه بوده ایم.
روشها نوین درمان شقاق به کمک این بیماران آمده و بدون درد و خونریزی و حتی بدون نیاز به بستری در بیمارستان بیماری آنان را رفع خواهد نمود. اگر می خواهید بدانید شقاق چیست و درمان آن چگونه انجام میشود، همراه ما باشید.
فیشر یا شقاق چیست؟
شقاق یا همان بیماری فیشر به ایجاد یک ترک عمیق با بریدگی گفته میشود. اگر این زخم در ناحیه پوشش سلولی مقعد یا بر روی خروجی مقعد ایجاد شود، شقاق مقعد نام می گیرد. اعمال فشار بیش از اندازه به مقعد عامل این بیماری است. شایع ترین موضع ایجاد این بیماری همان مقعد است. از دیگر نواحی می توانیم به لب و نوک سینه اشاره کنیم.
از آنجایی که مقعد موضعی حساس و مملو از پایانه های عصبی است. هر نوع آسیبی در آن می تواند درد شدیدی را به همراه داشته باشد.
علائم مشترک بین شقاق و بواسیر موجب شده اغلب افراد این دو بیماری را با هم اشتباه گیرند. این بیماری با وجود اینکه عارضه ای کشنده و خطرناک محسوب نمی شود، اما نباید نسبت به درمان آن بی توجه بود. زیرا هر مقدار از شروع علائم بگذرد بیماری پیشرفت کرده و درمان آن پیچیده تر خواهد شد.
انواع شقاق مزمن و حاد
شقاق حاد
به شقاق هایی که کمتر از 8 هفته از شروع علائم آنها گذشته نوع حاد گفته میشود. علائم به خصوص درد در این حالت شدیدتر است. اما عمق زخم کمتر است و تنها مخاط و پوست را برش داده است.
شقاق مزمن
به شقاق هایی که بیشتر از 8 هفته از بروز آنها می گذرد، مزمن می گویند. در این حالت علائم بیماری خفیف تر است اما عارضه مکرراً عود می کند. عمق زخم در نوع مزمن بیشتر و درمان آن پیچیده تر است. به گونه ای که عمق زخم می تواند به عضله اسفنکتر مقعد نیز برسد.
علائم شقاق مقعدی
علائم بیماری میتواند بسته به نوع آن، عمق زخم و میزان عفونت متفاوت باشد. همچنین شدت این علائم نیز در افراد مختلف متفاوت است. برخی از مهمترین این علائم عبارتند از :
درد شقاق
شایع ترین علامت فیشر که بیماران را مجبور می کند، زودتر برای درمان اقدام کنند؛ درد است. درد این بیماری بر خلاف بواسیر در تمام طول روز احساس می شود و بسیار شدیدتر است.
خونریزی
خونریزی از علائم شقاق
یکی دیگر از علائم شایع این بیماری خونریزی مقعد است. خونریزی معمولاً در مراحلی که عمیق زخم بیشتر شده مشاهده میشود. خون ناشی از شقاق به رنگ قرمز روشن است. در ضمن ممکن است خونریزی به شکل خون در مدفوع باشد و یا بر روی دستمال توالت مشاهده شود.
خارش و سوزش
احساس خارش و سوزش امری طبیعی محسوب میشود. برخورد مدفوع با زخم موجب احساس سوزش و خارش میشود.
مشاهده ترک عمیق
برای اطمینان از ابتلا به این بیماری می توانید موضع مقعد را با دقت بررسی کنید تا زخم شقاق را بیابید. این زخم یک ترک طولی کوچک است. اطراف این زخم معمولاً ملتهب و قرمز است.
توجه داشته باشید که علائم ذکر شده همیشه هم نشانه ای از شقاق نیست. به طور مثال خونریزی مقعدی می تواند از نشانه بیماری های دیگری مثل بواسیر و یا حتی سرطان باشد. به همین منظور لازم است قبل از هر اقدامی برای درمان جهت بررسی و معاینه با پزشک خود مشورت نمایید.
علت شقاق
علت بیماری شقاق تحت فشار قرار گرفتن عضله مقعد است. از مهمترین عللی که مقعد را تحت فشار قرار می دهد، می توانیم به این موارد اشاره کنیم:
یبوست مداوم و مزمن
اسهال
کم تحرکی یا داشتن شغل هایی که مدت زیادی از روز را می نشینید
رابطه جنسی مقعدی
تنگ بودن دریچه مقعدی
بارداری و زایمان طبیعی سخت
خاراندن بیش از حد مقعد
عوارض بیماری هایی مثل کرون، سرطان روده و یا بیماری های مقاربتی
چه افرادی در معرض خطر هستند؟
افراد مسن بالای 50 سال
افرادی که مدت طولانی از روز را می نشینند.
افرادی که ورزش نمی کنند.
افراد سیگاری و الکلی
افرادی که مرتباً غذاهای آماده و فست فود مصرف می کنند.
افرادی با تنگی مادرزادی دریچه مقعدی
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
هر مقدار زودتر برای درمان شقاق اقدام کنید، بهتر است. زیرا با گذشت زمان بیماری پیشرفت کرده و علائم شدیدتر میشوند.
بنابراین در صورتی که هر یک از علائم بیماری را احساس می کنید، لازم است با پزشک خود در این مورد مشورت نمایید. اگر همراه با این علائم تب و لرز را نیز تجربه می کنید، احتمالاً بدن شما دچار عفونت شده و نیاز به مراقبت های ویژه احساس می شود.
عوارض شقاق
عوارض این بیماری شامل درد شدید و عفونت است که با عمیق شدن زخم شدت میگیرند. اگر در طولانی مدت نسبت به درمان این بیماری بی توجهی کنید، ممکن است در اثر خونریزی عوارض دیگری مثل کم خونی نیز ایجاد شوند.
تشخیص
فیشر در بیرون از مقعد و بر روی عضله آن ایجاد میشود. به همین جهت به راحتی و با یک معاینه ساده قابل تشخیص است.
اما از آنجایی این زخم درد شدیدی را به همراه دارد. معمولاً بیماران اجازه معاینه را نمیدهند. برای این منظور پزشک قبل از معاینه بی حسی موضعی تزریق می کند.
در کنار معاینه ممکن است پزشک از سایر روشهای نظیر کولونوسکوپی، سیگموئیدوسکوپی و یا حتی بیوپسی مقعد برای تشخیص بیمار و تمایز آن با سایر عارضه های مقعد استفاده نماید.
منبع : مرکز درمان تهران