درد شانه شامل هرگونه دردی می‌شود که در شانه یا اطراف آن به‌وجود بیاید. ممکن است ریشه شانه درد در خود مفصل شانه یا هر یک از عضلات، رباط‌ها یا تاندون‌های اطراف آن باشد. معمولاً درد مفصل شانه با انجام فعالیت‌ها یا حرکت دادن بازو یا شانه بدتر می‌شود. طراحی مفصل شانه طوری است که پایداری را فدای قابلیت حرکت میکند. شانه، به عنوان مفصلی که تحرک بسیار زیادی داشته و نقشی اساس در عملکرد دست‌ها ایفا میکند، در معرض خطر آسیب‌دیدگی قرار دارد. در ادامه به معرفی یکی از بهترین جراح و فوق تخصص شانه میپردازیم.
برخی از بیماری‌ها یا عارضه‌هایی که اندام‌های درون سینه یا شکم را درگیر می‌کنند، مثل بیماری‌های قلبی یا بیماری‌های کیسه فرا، نیز می‌توانند باعث درد شانه شوند. درد شانه ای که منبع آن در ساختارهای دیگر بدن است «درد ارجاعی» نامیده می‌شود. درد ارجاعی شانه معمولاً با حرکت دادن شانه بدتر نمی‌شود.
آناتومی شانه و کتف انسان
شانه یک مفصل گوی و کاسه‌ای که سه استخوان اصلی دارد: هومروس (استخوان بلند بازو)، کلاویکل (ترقوه)، و اسکاپولا (یا همان تیغه شانه). در بین این استخوان‌ها لایه نرمی از غضروف وجود دارد. در شانه دو مفصل اصلی وجود دارد:
• مفصل آکرومیوکلاویکولر، که بین بالاترین قسمت اسکاپولا (یا آکرومیون) و کلاویکل قرار دارد.
• مفصل گلنوهومرال، که از قسمت بالایی و گوی شکل استخوان هومروس و لبه بیرونی اسکاپولا تشکیل شده است. به این مفصل، مفصل شانه هم گفته می‌شود.
مفصل شانه متحرک‌ترین مفصل در بدن است. این مفصل، شانه را به عقب و جلو حرکت داده و همچنین به بازو اجازه می‌دهد که به صورت دورانی چرخیده، بالا آمده و از بدن دور شود. دامنه حرکتی شانه‌‌ها حاصل وجود روتاتور کاف است که متشکل از چهار تاندون می‌باشد. تاندون‌ها بافت‌هایی هستند که عضلات را به استخوان متصل می‌کنند. اگر تاندون‌ها یا استخوان‌های اطراف روتاتور کاف دچار آسیب‌دیدگی یا تورم شوند، بالا آوردن بازو تا بالای سر دشوار شده و باعث ایجاد درد می‌شود.
دلایل درد شانه چیست؟
علت درد شانه عبارتند از:
• نکروز آواسکولار
• آسیب شبکه بازویی
• شکستگی بازو
• بورسیت
• آسیب ریشه‌های نخاعی (یا رادیکولوپاتی) گردنی
• شانه منجمد
• حمله قلبی
• ضرب‌دیدگی
• پیچ‌خوردگی‌ها و کشیدگی‌ها
• استئوآرتریت
• پلی‌میالژی روماتیکا (آرتریت گیجگاهی)
• آرتریت روماتوئید
• آسیب‌دیدگی روتاتور کاف
• شانه جدا شده
• تاندونیت
• سندرم خروجی توراکس
• پارگی غضروف
با بالا رفتن سن، خصوصاً بعد از ۶۰ سالگی، احتمال دچار شدن به مشکلات شانه بیشتر می‌شود، چون معمولاً هنگامی که سن بالا می‌رود بافت‌های نرم اطراف شانه تحلیل می‌روند.
روش های درمان درد شانه و کتف در حالت خفیف و شدید
برای تسکین دردهای جزئی شانه با توجه به علت شانه درد می‌توانید روش‌های زیر را امتحان کنید:
• مسکن‌ها: داروهای مسکن بدون نسخه مثل استامینوفن ، ایبوپروفن و ناپروکسن سدیم به کاهش درد کمک می‌کنند.
• استراحت: از استفاده از شانه‌تان به اشکالی که باعث درد یا بدتر شدن آن می‌شوند خودداری کنید.
• یخ: روزی چند بار و هر بار به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه روی شانه‌تان یخ بگذارید.
• از یک بند دور گردن یا بی‌حرکت کننده شانه استفاده کنید.
درمان درد شانه به دلیل و شدت درد بستگی داشته و می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
فیزیوتراپی
در فیزیوتراپی از روش‌های فیزیکی مختلفی برای سرعت بخشیدن به بهبود استفاده می‌شود. اگر شما به یک فیزیوتراپ معرفی شدید، او به شما توضیح خواهد داد که از چه درمانی استفاده کرده و روش کار آن چگونه است. درمان‌های مورد استفاده می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
تمرینات خاص برای درمان شانه درد : برای مثال، اگر شانه‌ای ناپایدار داشته باشید، تمریناتی برای تقویت شانه‌تان به شما داده می‌شود.
ماساژ
که در آن فیزیوتراپ با استفاده از دست‌هایش شانه‌تان را دستکاری میکند.
تزریق
تزریق کورتیکواستروئید به تشخیص یا درمان اختلالات روتاتور کاف کمک میکند. پزشک می‌تواند مخلوطی از یک کورتیکواستروئید با یک ماده بی‌حسی (اغلب لیدوکائین) را به شما تزریق کرده یا ابتدا یک ماده بی‌حسی و سپس یک کورتیکواستروئید را تزریق کند. کورتیکواستروئیدها التهاب را کاهش می‌دهند. این کار به کاهش علائم همراه با شانه درد و افزایش دامنه حرکتی شانه و درمان درد کتف کمک میکند. همچنین گاهی اوقات پزشک می‌تواند با تزریق یک داروی بی‌حسی به شانه (تزریق به فضای ساب‌آکرومیال) تشخیص دهد که محدودیت حرکت ناشی از درد است یا ضعف. اگر با تزریق ماده بی‌حسی درد تسکین یافت و توانستید شانه‌تان را به طور طبیعی حرکت دهید، به احتمال زیاد درد شانه ناشی از نوعی بیماری روتاتور کاف است. بعد از آن، پزشک می‌تواند با تزریق کورتیکواستروئیدها به شانه التهاب را کاهش دهد. اما اگر شانه‌تان بعد از تزریق بی‌حسی باز هم درد داشت، احتمالاً مشکل پارگی روتاتور کاف است.
انبساط آرتروگرافی (هیدرودیلاتاسیون)
گاهی اوقات برای درمان شانه منجمد استفاده از انبساط آرتروگرافی یا هیدرودیلاتاسیون توصیه می‌شود. در این روش، در ابتدای عمل یک مایع مخصوص، که در تصاویر رادیوگرافی به وضوح دیده می‌شود، به مفصل شانه‌تان تزریق می‌شود. سپس با استفاده از تصاویر مستقیم رادیوگرافی، مخلوطی از سالین، کورتیکواستروئید و بی‌حسی موضعی به مفصل شانه تزریق می‌شود. معمولاً این روش درمان درد شانه تنها ۱۵ دقیقه زمان برده و تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و شما می‌توانید همان روز به خانه بروید. بعد از درمان برای کمک به بازیابی دامنه حرکتی طبیعی شانه، استفاده از فیزیوتراپی توصیه می‌شود.
روش های جراحی برای درمان درد شانه
- دستکاری: دستکاری عبارت است از حرکت دادن شانه شما در زمانی که تحت بیهوشی عمومی هستید. در طول درمان، در حالی که شما در خواب هستید شانه‌تان به آرامی حرکت داده شده و کشیده می‌شود.
- آزادسازی آرتروسکوپیک کپسول مفصلی: این روش که نوعی جراحی سوراخ کلید است، جایگزینی برای روش دستکاری می‌باشد.
- جراحی تاندون شانه : اگر پارگی روتاتور کاف بزرگ بوده یا سایر گزینه‌های درمانی بعد از سه تا شش ماه جواب ندادند، می‌توان از جراحی برای درمان این نوع پارگی‌ها استفاده کرد.
- جراحی برای درمان ناپایداری شانه: اگر شانه‌تان از جا در برود (گوی از کاسه خارج شود)، ممکن است برای جلوگیری از تکرار دررفتگی و پیشگیری از آسیب‌دیدگی بافت‌ها و عصب‌های اطراف مفصل شانه به جراحی نیاز داشته باشید.
- تعویض مفصل شانه (آرتروپلاستی) برای درمان استئوآرتریت شانه: تعویض مفصل، که به آن آرتروپلاستی هم گفته می‌شود معمول‌ترین درمان برای استئوآرتریت شانه است.
بیشتر بخوانید: جراحی تعویض مفصل زانو
- جراحی آرتروسکوپیک: آرتروسکوپی شانه نوعی جراحی است که در آن از یک دوربین کوچک به نام آرتروسکوپ برای بررسی یا ترمیم بافت‌های داخل یا اطراف مفصل شانه استفاده می‌شود. آرتروسکوپ از طریق یک برش کوچک در پوست وارد شانه می‌شود.
دکتر حسین حاجی تقی متخصص ارتوپدی و فوق تخصص ارتوپدی و آسیب های شانه و فوق تخصص زانو از دانشگاه علوم پزشکی ایران هستند. ایشان دارای مدرک دوره تکمیلی فوق تخصصی زانو از اتریش و دوره های تکمیلی آرتروسکوپی شانه از فرانسه می باشند. همچنین عضو انجمن جراحان اروپا و آمریکا هستند.