امروزه لوله کشی کلکتوری رایج ترین و عمده ترین روش مورد استفاده در لوله کشی ساختمان است. بررسی مزایا و معایب لوله کشی کلکتوری ساختمان قبل از انتخاب روش مناسب لوله کشی ضروری است. لوله کشی یکی از مهمترین مراحل ساخت یک ساختمان است. یکی از اولین زیرساخت هایی که برای ساخت هر ساختمان باید مورد توجه قرار بگیرد لوله کشی است. لوله کشی در زمان های قدیم صرفا به روش سنتی انجام می شد.
در روش سنتی لوله کشی ساختمان از لوله های فلزی و یا گالوانیزه استفاده می شد. اما پس از مدتی لوله کشی انشعابی جای آن را گرفت. در لوله کشی انشعابی از لوله سفید یا پروپیلن برای انتقال آب استفاده می شود. لازم به ذکر است که لوله کشی انشعابی به دو روش توکار و روکار انجام می شود. در مدرن ترین روش لوله کشی ساختمان که لوله کشی کلکتوری نام دارد، از کلکتور برای تشکیل انشعابات آبی استفاده می شود.
کلکتورها آب را پشت کنتور به شاخه های مختلف تقسیم می کنند و آب هر واحد را به صورت مستقل انتقال می دهند. لوله کشی کلکتوری به نقشه لوله کشی کلکتوری نیاز دارد. در لوله کشی کلکتوری عمدتا از لوله های ۵ لایه مخصوص برای لوله کشی استفاده می شود. در این مقاله قصد داریم با مقایسه لوله کشی کلکتوری و انشعابی، مزایا و معایب لوله کشی کلکتوری را بررسی و آن را به طور کامل تحلیل کنیم.
سیستم لوله کشی کلکتوری شامل لوله کشی اب گرم و سرد در کنار یکدیگر است. اگر بخواهیم سیستم لوله کشی کلکتوری را به زبان ساده تعریف کنیم، می توان گفت لوله کشی کلکتوری یکی از روش های اجرای لوله کشی ها در ساختمان ها است که می تواند آب سرد و گرم را به صورت متعادل در ساختمان توزیع کند.
در سیستم لوله کشی کلکتوری لوله های آب در ابتدای مسیر و پشت کنتور آب به یک کلکتور متصل می شوند و سپس از طریق لوپ های ممتد و بدون هیچ اتصالی به سمت محل های مصرفی مانند حمام، ماشین ظرفشویی، ماشین لباسشویی، سیک ظرفشویی و سرویس بهداشتی انتقال داده می شوند.
استفاده از این سیستم لوله کشی این امکان را به مصرف کننده می دهد که جریان آب در هر لوپ را به صورت جداگانه به سمت واحدها منتقل کند. بدین ترتیب اگر آب یک واحد دچار مشکل شود لازم نیست برای تعمیر آن، آب تمام ساختمان را قطع کنیم. سیستم لوله کشی کلکتوری در بین متخصصان این حوزه به جعبه فیوز برق در برق کشی ساختمان تشبیه می شود.
نحوه اجرای سیستم لوله کشی کلکتوری
قبل از پرداختن به مزایا و معایب لوله کشی کلکتوری بهتر است به نحوه اجرای لوله کشی کلکتوری بپردازیم. در ساختمان هایی که جدیدا ساخته می شوند عمدتا از روش لوله کشی کلکتوری برای لوله کشی آب استفاده می شود. برای انجام لوله کشی کلکتوری لازم است ابتدا تقشه لوله کشی آماده شود و محل مناسبی طبق اصول لوله کشی کلکتوری برای قرارگیری کلکتور ت و محل نصب جعبه کلکتور تعیین شود. محلی که برای نصب کلکتور انتخاب می شود اولا باید کاملا در دسترس باشد، ثانیا اینکه با سیستم گرمایش مرکزی در ساختمان فاصله داشته باشد و ثالثا از رطوبت به دور باشد. در سیستم کلکتوری ابتدا آب از رایزر وارد کلکتور می شود. کلکتورها از جنس پلی اتیلن، مس یا برنج ساخته شده اند.
در مرحله بعد در داخل کلکتور و با لوله های پنج لایه مسیر آب به سمت هر کدام از محل های مصرفی در ساختمان توزیع می شود. کلکتورها سایزهای متنوعی دارند که با توجه به تعداد واحدهای ساختمان انتخاب می شوند. برای مثال در یک ساختمان با ۶ عدد سینک، دو ماشین لباسشویی، دو حمام و ۴ توالت به ۱۴ عدد خروجی برای آب گرم نیازمندیم.
لوله کشی کلکتوری رادیاتور شوفاژ
لوله-کشی-کلکتوری-شوفاژ
یکی از مواردی که باید در بررسی مزایا و معایب لوله کشی کلکتوری مورد توجه قرار بگیرد، لوله کشی شوفاژ است. یکی از مهمترین بخش های لوله کشی ساختمان به روش کلکتوری، اجرای لوله کشی سیستم گرمایشی است. یکی از بخش های اصلی سیستم گرمایشی نیز رادیاتور شوفاژ است. برای سیستم های پکیج و رادیاتور از کلکتورهای جداگانه استفاده می کنیم. بدین صورت کنترل جریان آب گرم مسیر رفت و برگشت به نحوه بهتری انجام می شود. همچنین برای صرفه جویی بیشتر در مصرف انرژی از یک شیر ترموستات روی رادیاتور استفاده می کنیم. البته باید این را در نظر بگیریم که دقت شیرهای ترموستات رادیاتور در مقایسه با ترموستات های اتاقی به مراتب کمتر است.
به علاوه بکارگیری کلکتور در زمان اجرای لوله کشی این امکان را به شما می دهد تا دمای رادیاتور را به وسیله شیر برقی کلکتور تحت کنترل داشته باشید. در نتیجه با روش کلکتوری لوله کشی رادیاتور امکان تنظیم دمای هر اتاق به صورت مجزا فراهم می شود. حتی می توانید با ترموستات های قابل برنامه ریزی دمای اتاق را با تعریف یک برنامه در برخی ساعت های خاص به صورت خودکار تغییر داد.
مزایا و معایب لوله کشی کلکتوری
در این بخش از مقاله به بررسی مزایا و معایب لوله کشی کلکتوری می رسیم. لوله کشی کلکتوری نسبت به لوله کشی انشعابی مزایای متعددی دارد. از جمله مزایای لوله کشی کلکتوری نسبت به لوله کشی انشعابی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
احتمال نشت بسیار کم لوله ها
استفاده کارآمد از انرژی
کنترل دمای بهتر
اتصالات کمتر و نصب سریعتر
مستقل بودن انشعاب آب واحدها
فشار آب بهبود یافته در طبقات بالایی ساختمان
دسترسی و آسان بودن تعمیر سیستم لوله کشی در صورت نیاز
امکان قطع جریان آب در لوپ های جداگانه
قابلیت اجرا در اغلب ساختمان ها
عدم نیاز به استفاده از اتصالات زیاد
سرعت عمل بالا در نصب
کمترین افت حرارت در لوله های حامل آب گرم
مقاومت بالا در برابر پوسیدگی و زنگ زدگی
هزینه اجرای به مراتب کمتر
مقاوم در برابر یخ زدگی
دسترسی سریع تر به آب گرم
معایب سیستم لوله کشی کلکتوری
نگهداری راحت تر از سیستم لوله کشی کلکتوری
احتمال جذب آلودگی های خاک
استفاده از متراژ لوله بیشتر
لوله کشی کلکتوری یا انشعابی؟
محل-نصب-جعبه-کلکتور
در این بخش از مقاله مزایا و معایب لوله کشی کلکتوری به معیارهای انتخاب بین روش های کلکتوری و انشعابی می رسیم. لوله کشی آب به روش سنتی و انشعابی دیگر نیازهای مصرف کنندگان را تامین کند. مصرف کنندگان نیاز به آب پرفشار، فوری و بدون دردسر دارند. در روش لوله کشی انشعابی، آب به سختی به طبقات بالایی ساختمان می رسد و معمولا ساکنین ساختمان هایی که لوله کشی آن ها به صورت انشعابی است از یک پمپ برای تامین فشار آب ساختمان استفاده می کنند. همچنین امروزه عمده افراد برای راحتی و آسایش بیشتر ترجیح می دهند از لوله کشی کلکتوری برای شوفاژ و پکیج استفاده کنند.
از طرفی یکی از معایب بزرگ لوله کشی انشعابی، استفاده بیش از حد نیاز از اتصالات است که گاهی در بخش هایی از دیوار یا سقف قرار می گیرند که قابل دسترس نیز نمی باشند.
یکی دیگر از معایب لوله کشی انشعابی، تغییرات دمایی و فشاری در امتداد لوله ها می باشد. از طرفی طراحی و تهیه نقشه لوله کشی انشعابی پیچیده تر است. عمده مجریان لوله کشی مایل هستند قطر لوله را به تدریج از ابتدای مسیر لوله کشی تا انتهای آن کاهش دهند. به همین دلیل تعیین اندازه های لوله ها در لوله کشی انشعابی کاری پیچیده تر است و محاسبات بیشتری نیاز دارد.
مقایسه تحلیلی لوله کشی کلکتوری و لوله کشی انشعابی
برای اینکه دید دقیق تری نسبت به لوله کشی کلکتوری و انشعابی داشته باشیم بهتر است با جزئیات بیشتری به بررسی مزایا و معایب لوله کشی کلکتوری بپردازیم. در سیستم لوله کشی کلکتوری، مهمترین اصل تامین انشعابات مختلف از یک کلکتور مرکزی به وسیله شیر آب یا شیر رادیاتور مجزا است. لوله کشی کلکتوری بر خلاف لوله کشی انشعابی با یک سایز ثابت از لوله انجام می شود و قطر لوله از مبدا تا محل مصرفی تغییری نمی کند. همچنین فقط در محل کلکتور از اتصالات استفاده می شود و پس از آن لوله ها تا محل مصرف هیچگونه اتصالی نخواهند داشت. در این صورت خطر نشتی به طور قابل توجهی کاهش می یابد. به همین دلیل نیز تغییرات فشار و دما در طول لوله بسیار کم است.
جمع بندی
در این مقاله مزایا و معایب لوله کشی کلکتوری را بررسی کردیم. همانطور که مطالعه کردید، لوله کشی کلکتوری مزایای متعددی نسبت به لوله کشی انشعابی دارد که یکی از مهمترین این مزیت ها این است که در لوله کشی کلکتوری فشار و دمای آب در سر تا سر لوله تقریبا ثابت می ماند.
هرچند لوله کشی کلکتوری مزایای بسیار زیادی نسبت به لوله کشی انشعابی دارد اما یک مجری لوله کشی حرفه ای و با تجربه باید اصول لوله کشی ساختمان را به صورت کامل در روش های مختلف بداند. دلیل این امر این است که درست است که ساختمان های جدید با روش لوله کشی کلکتوری لوله کشی می شوند اما اگر ساختمان های قدیمی نیاز به تعمیر داشته باشند یک لوله کش باید قادر باشد آن را عیب یابی و تعمیر کند. برای این کار تعمیرکاران به دوره آموزش لوله کشی کلکتوری و انشعابی نیاز دارند.