سکته مغزی زمانی اتفاق می افتد که خونرسانی به بخشی از مغز مختل گردد و آن قسمت، کار خود را متوقف کند. در اینحالت، قسمتی از بدن که توسط بخش آسیب دیده مغز کنترل می شود، از کار می افتد. سکته مغزی همچنین تصادف مغزی– عروقی، CVA یا “حمله مغزی” نیز نامیده می شود.
انواع سکته های مغزی
انواع سکته های مغزی عبارتند از:
• سکته مغزی ایسکمیک (خونرسانی به بخشی از مغز مختل می شود)
• سکته مغزی هموراژیک (خونریزی در مغز رخ می دهد)
زمانی که خونرسانی بخشی از مغز مختل شود، قسمتی از بدن که توسط سلول های بخش آسیب دیده کنترل می گردد، از کار می افتد. این اتفاق می تواند به صورت ایسکمیک، به دلیل افت جریان خون، یا هموراژیک، به دلیل خونریزیدر بافت مغز رخ دهد.
سکته مغزی ناشی از خونریزی مغزی یک فوریت پزشکی ست زیرا می تواند منجر به مرگ یا ناتوانی دائمیگردد. در سکته های ایسکمیک، اگر درمان در چند ساعت اول پس از شروع علائم سکته مغزی آغاز شود، می توانند درمان گردند.
چه عواملی باعث ایجاد سکته مغزی می شود؟
شایعترین علت های سکته مغزی عبارت اند از:
۱-سکته مغزی ترومبوتیک
انسداد شریان مغزی توسط لخته (ترومبوز)، شایعترین علت سکته مغزی ست. سلول های مغز در قسمتی که شریان دچار انسداد شده باشد، به دلیل نرسیدن خون و اکسیژن میمیرند و بخشی از بدن که تحت کنترل این سلول ها بوده است، از کار می افتد. به طور معمول با پاره شدن پلاک کلسترول در یکی از رگ های خونی کوچک مغز، روند لخته شدن خون شروع می شود.
فاکتورهای خطر تنگی عروق مغز، مشابه عواملی ست که سبب تنگ شدن رگ های خونی قلب و حمله قلبی می شود. اینعوامل عبارتند از:
- فشار خون بالا (هایپرتنشن)
- کلسترول بالا
- دیابت
- سیگار کشیدن
۲-سکته آمبولیک
نوع دیگری از سکته مغزی، ممکن است هنگامی رخ دهد که لخته خون یا تکه ای از پلاک های آترواسکلروتیک (رسوب کلسترول و کلسیم در دیواره داخل قلب یا عروق) شکسته شود، از طریق جریان خون عبور در یک شریان مغزی گیر کند. هنگامی که جریان خون متوقف می شود، سلول های مغزی، اکسیژن و گلوکز مورد نیاز برای عملکرد خود را دریافت نمی کنند و سکته رخ می دهد. این نوع سکته مغزی، سکته آمبولیک نام دارد.
به عنوان مثال، لخته خون ممکن است در یکی از حفرات قلب، در نتیجه ریتم نامنظم قلبی مانند فیبریلاسیون دهلیزی، ایجاد شود. معمولاً این لخته ها به لایه داخلی قلب متصل باقی می مانند، اما گاهی اوقات می توانند تکه تکه شوند. با جریان خون حرکت (آمبولیزه شوند) و شریانمغزی را مسدود کنند و منجر به بروز سکته مغزی شوند.
آمبولی، پلاک و یا لخته، ممکن است از یک شریان بزرگ منشأ گرفته باشد (به عنوان مثال شریان کاروتید شریان اصلی در گردن که خون را به مغز می رساند) و سپس در بدن حرکت می کند تا یک شریان کوچک را در مغز مسدود نماید.
۳-خونریزی مغزی
خونریزی مغزی زمانی اتفاق می افتد که رگ خونی مغز پاره شده و در بافت اطراف آن، خونریزی می کند. این رویداد، با کاهش خون و اکسیژن رسانی به قسمت هایی از مغز، به روش های مختلفی باعث ایجاد علائم سکته می شود. در اینحالت خونرسانی به برخی سلول ها از بین می رود. علاوه بر این، خون بسیار تحریک کننده است و می تواند باعث تورم بافت مغز (اِدم مغزی) گردد.
اِدم و تجمع خون در اثر خونریزی مغزی، باعث افزایش فشار داخل جمجمه و در نتیجه بروز آسیب بیشتر می شود. این امر سبب کاهش بیشتر جریان خون در بافت مغز و سلول های آن می گردد.
۴-خونریزی زیر عنکبوتیه
در خونریزی زیر عنکبوتیه، خون به دلیل پارگی یا نشت از یک رگ غیرطبیعی در فضای زیر غشای عنکبوتیه که مغز را پوشانده است، تجمع می یابد. غالباً این امر ناشی از آنوریسم (بالون غیرطبیعی رگ خونی) است. خونریزی های زیر عنکبوتیه، معمولاً باعث سردرد شدید ناگهانی، حالت تهوع، استفراغ، عدم تحمل نور و سفتی گردن می شوند. در صورت عدم شناسایی و درمان به موقع، ممکن است عواقب عمده عصبی مانند کما و مرگ مغزی داشته باشند.
۵-واریس عروقی
از آنجا که سکته مغزی، در مغز رخ می دهد و بیماری وریدی معمولاً مربوط به پاهاست، ممکن است درک چگونگی ارتباط این دو، کمی سخت به نظر برسد. با این حال، از آنجا که سکته مغزی یکی از مهمترین دلایل مرگ و میر در ایالات متحده و جهان است، نباید ارتباط بین بیماری وریدی و احتمال سکته مغزی تهدید کننده حیات را نادیده گرفت.
۶-سردرد میگرنی
به نظر می رسد احتمال وقوع سکته مغزی، در افراد مبتلا به سردرد میگرنی تا حد بسیار کمی بیشتر است. سردردهایمیگرنی یا عروقی، با تنگ شدن رگ های خونی مغز ایجاد می شوند. برخی از سردرد های میگرنی، حتی می توانند علائمی مشابه سکته مغزی مانند از دست دادن عملکرد یکطرف بدن یا مشکلات بینایی و گفتاری ایجاد نمایند. معمولاً با برطرف شدن سردرد علائم از بین می روند.
۷-واسکولیت
یکی دیگر از علل نادر بروز سکته، واسکولیت است. وضعیتی که در آن، رگ های خونی ملتهب می شوند و بدینترتیب، جریان خون در قسمت هایی از مغز کاهش می یابد.
ارتباط بین بیماری وریدی و سکته مغزی
اگر بیماری وریدی، برای مدت طولانی درمان نشود، میتواند منجر به ایجاد ترومبوز ورید عمقی (DVT) گردد. DVT، یک بیماری بسیار جدی است که منجر به تشکیل لخته خون در رگ های عمیق پا می شود. هنگامی که این لخته های خون تکه تکه میشوند و با جریان خون حرکت می کنند، بسیار خطرناک می گردند، به خصوص اگر با رسیدن به ریه ها، سبب ایجاد آمبولی ریوی یا با رسیدن به مغز، سبب بروز سکته مغزی شوند.
ترومبوز ورید عمقی، در افرادی که به بیماری واریس و نارسایی وریدی مبتلا هستند، بیشتر رخ می دهد. زیرا با گذشت زمان، این شرایط باعث ضعیف شدن رگ ها و کندی جریان خون در رگ های آسیب دیده می شود و امکان ایجاد لخته خون را در این افراد افزایش می دهد.
ادامه مطلب در سایت خبری آرپسه