جدا از این که ایرانی هایی که روش پناهنده شدن را جهت مهاجرت برگزیدند، در رابطه با حق پناهندگی بسیاری از افراد در کشورهای مختلف به دلایل گوناگون در کشور خود احساس ناامنی کردند و جان و مال خود را در خطر دیدند و از همین رو با استفاده از حق بین المللی خود تقاضای پناهندگی کردند.
عمدتاً این احساس خطر از جانب فرد پناهجو ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد. نظیر فعالیت های سیاسی، عقیدتی، تبعیض، داشتن عقاید مذهبی و دیگر موارد ثبت شده است. همچنین مجازاتی همچون شکنجه زندان و حتی مرگ اگر در انتظار شخص باشد، همین امر فرد پناهجو را ناگزیر به مهاجرت می کند. در ادامه موضوع پناهندگی و آثار آن را همراه با دکتر علیرضا اکبرمنادی حقوقدان و نویسنده کتاب‌های حقوقی و مهاجرتی در ایران بررسی می کنیم.
1.روند پناهندگی چقدر طول می کشد؟
پناهندگی فقط به شرطی مورد قبول است که، به عنوان یک مجوز حضور در کشور ترکیه بماند و البته امکان کار کردن در کشور را نیز نخواهد داشت. اما بعضی از کشورهای دیگری مانند استرالیا یا کشورهای آمریکای شمالی مانند کانادا، آمریکا و همچنین کشور آمریکای مرکزی، غرب اروپا و انگلستان، کشورهایی با رفاه بیشتر همچون نروژ، سوئد و دانمارک امکانات بهتری دارند. این امکانات شامل حقوق هفتگی، امکانات رفاهی، بهداشت رایگان، فراهم کردن تحصیل رایگان است. به همین دلیل افراد زیادی میل به پناهنده شدن در این کشورها را دارند .
2.حق و حقوق پناهجویان چگونه است؟
حق و حقوق ها برای هرکسی متفاوت است. این تفاوت ها شامل وضعیت تاهل، سن، وضعیت سلامت جسمی و روانی و همچنین بلد بودن یا نبودن فن، همگی با هم امکانات آن فرد را فراهم می کنند تا از آن ها طوری استفاده کنند که بتواند خودش را به جامعه برساند. اما اگر نتواند به این شرایط برسد، حقوق بیکاری برای وی در نظر گرفته می شود .
3.کدام دسته از پناهجویان قبول می شوند؟
اصولا درخواست پناهندگی رایگان است. اما گرفتن پذیرش آن در کشورهای مختلف براساس یک سری قوانین است. به عنوان مثال فرد به محض درخواست پناهندگی بلافاصله پاسپورت اش ضبط شده و اجازه خروج ندارد. همچنین تحت نظر اداره مهاجرت و دادگاه قرار می گیرد تا دلیل درخواست وی مشخص شود. روند رسیدگی به پرونده در کشورهای دیگر به موضوع پرونده بر می گردد.
با ارائه مدارک و مستندها باید توضیحات خود را برای پناهنده شدن اثبات کند. پناهندگی در ابتدا با یک ادعا شروع می شود. کسانی که ادعا نادرستی بکنند، به راحتی قابل شناسایی بوده و رد می شوند. اصولاً عدم امنیت مالی و جانی در کشور مبدا وجود داشته و اگر غیر از این باشد، پرونده که باز کردند، با اطلاعات نادرستی پر شده است.
اما ممکن است گاهاً موارد جعلی مانند تغییر مذهب در اطلاعات مشکلاتی را به وجود بیارد. از سویی دیگر در بسیاری از کشورها همچون کشورهای اروپایی، آسیایی و حتی ایران تغییر مذهب دادن مشکلی ندارد و فرد تحت تعقیب قضایی قرار نمی گیرد.
این موضوع مطلبی که به اشتباه افراد آن را اعلام می کنند. البته که درست است به صورت رسمی نتواند دین خود را در شناسنامه تغییر دهد اما به صورت غیر رسمی نیز دلیلی ندارد فرد تغییر مذهب خود را اعلام کند. پس قبول نشدن افراد به اطلاعات پرونده وی بر می گردد