قزوین، خاستگاه فرهنگ و ادب

نوزدهم اردیبهشت ماه هر سال و براساس سنت دیرین مردم قزوین ران آیینی را با عنوان پنجاه بدر برگزار میکنند مراسمی که ریشه در اعتقادات و باورهای کهن و تاریخی مردم این سرزمین دارد و در چنین روزی گردهم آمده و ضمن نیایش دعا و طلب باران می کنند. برگزاری این آئین سنتی بی ارتباط با قرار گرفتن قزوین در اقلیمی نیمه خشک و نگرانی از خشکسالی نبوده است در کنار این آیین قزوینی ها سفره ای عصرانه خود را نیز در باغهای اطراف میگسترانند و در این سفرها انواع خوردنیها مانند انواع شیرینی ستنی ویژه ،شهر میوه و آجیل دارد همچنین رسم است برای این سفره آش رشته و دیماج نیز تهیه کنند که دیماج شامل نان خشک ریز شده ،گردو، پیاز داغ و پنیر کوزه ای است.

جاذبه های تاریخی:

عمارت کاخ چهلستون: عمارت کلاه فرنگی به همراه سر در عالی قاپو تنها بناهای باقی مانده از باغ صفوی هستند.

دروازه تهران قدیم: این دروازه در ابتدای خیابان تهران قدیم (منتظری) واقع شده و از آثار دوره قاجاریه است.

دروازه درب کوشک: (جوسق قدیم) در انتهای خیابان نادری بر خلاف دروازه تهران قدیم تنها دارای یک نما به سوی خارج شهر است.
مجموعه بازار: مجموعه بازار قزوین یکی از با ارزش ترین آثار به جای مانده معماری شهر قزوین است.
گرمابه قجر: با توجه به شواهد به دست آمده از لایه برداری ها در دوره صفویه شکل گرفته است.
مدرسه شیخ الاسلام: بنای اولیه مسجد مدرسه شیخ الاسلام مربوط به یکی از امرای ترکمانیه به نام آقاسی است.

مسجد و مدرسه سردار: از امرای فتحعلی شاه قاجار به سال ۱۲۳۱ هجری قمری ساخته شده است.
مسجد جامع در محله دباغان با مناره های باشکوه، ایوان های رفیع و گچ بری های نفیس از آثار ممتاز دوره اسلامی به شمار می رود.
مسجد النبی جز وسیع ترین مساجد ایران نزدیک به ۱۴۰۰۰ متر مساحت دارد.
مسجد حیدریه از عالی ترین بناهای معماری ایران به شمار می رود.
حسینیه امینی ها نمونه کامل و زیبای خانه‌های سبک قزوین است.
کلیسای رفیع: از دیرباز مجموعه آموزشی و عبادتی ارمنیان قزوین بوده است.
کلیسای کانتور (برج ناقوس مجموعه ای بوده که در زمان اشغال ایران در جنگ جهانی دوم به دست روسها ساخته شد.
امامزاده حسین به روایتی مدفن فرزند ۲ ساله امام رضا (ع) است. بنای اصلی امامزاده متعلق به دوره صفویه است.
امامزاده اسماعیل در حاشیه شهر ضیاء آباد واقع شده است.
مقبره حمدالله مستوفی مورخ شهیر عصر ایلخانی به صورت برجی آجری متعلق به قرن هشتم هجری است.
بقعه پیر تاکستان: بنای پیر تاکستان در نهایت سادگی دارای شیوه معماری استواری است که از استحکام و زیبایی آجر‌کاری‌های دوره سلجوقی بهره مند است.
بقعه آمنه خاتون: متعلق به دوره صفویه است. طرح داخلی بقعه هشت ضلعی و طرح بیرونی آن گرد می باشد.
مقبره شهید ثالث: حاج ملاتقی برغانی از علمای برجسته عصر خویش بوده که توسط عوامل فرقه بابیه به شهادت رسید و به شهید ثالث معروف شد.
مقبره سلطان ویس بنای مشهور سلطان ویس یا سلطان قیس در ارتفاعات شمالی شهر قزوین واقع گردیده است.

سوغات:

دیماج: ترکیبی از نان محلی خشک شده ،سبزی گردو کشمش پیاز سیر، خیار و پنیر کوزه ای است زنان خوش سلیقه و با نزاکت قزوینی با مهارت خاصی این غذای محلی را درست کرده و بوی شیرینی های مطبوع و دلپذیر دیماج دهان هر رهگذری را آب می اندازد.

کیک شربتی: کیک لوزی شکل که بافت بسیار لطیفی دارد و بایسته و نارگیل تزئین می شود.
نان آگردک: از نانهای سنتی و لذیذ قزوینی است که طعم شیرینی دارد. این نان در شهرهای دیگر ایران نیز تهیه می شود. آرد، تخم مرغ شیر ،شکر زرد چوبه و دارچین از مواد اصلی نان آگردک هستند.
پنیر کوزه ای: از سوغاتی های خاص و منحصر به فرد استان قزوین است که طعم اصلی این پنیر با زیره است.
نان برنجی: سوغات بسیاری از شهرهای ایران از جمله کرمانشاه یزد قزوین است. این شیرینی از آرد برنج آرد گندم، شکر، روغن جامد و تخم مرغ و گلاب تهیه میشود.
نان بادامی: یکی دیگر از سوغات قزوین است. این شیرینی شبیه به شیرینی‌های قرابیه است.

جاذبه‌های طبیعی:

دریاچه اوان: بزرگترین و زیباترین دریاچه در منطقه قزوین که به اصله ۷۵ کیلومتری قزوین در جاده قزوین معلم کلایه قرار دارد.
منطقه ییلاقی پیچ بن: این منطقه مرتفع با ارتفاع حدود ۲۵۰۰ متر در شمال شرقی الموت و بر سر راه معروف سه هزار قرار دارد و از زیبا ترین مسیرهای راهپیمایی به شمال ایران است.
قله خشچال: این قله را می توان از مسیر راه قزوین- الموت و زواردشت نظاره گر بود.
دره نینه‌رود: در نزدیکی روستاهای هیر و ویار واقع شده و با رود پر آبی که در آن جاری است یکی از مناطق ییلاقی و زیبای رودبار محسوب میشود که پر از فندوق‌زارهای سرسبز است.

چشمه آبگرم خرقان: ۹۵ کیلومتری قزوین به همدان قرار دارد.
چشمه یله گنبد-قزوین: در شمال غربی قزوین به فاصله ۱۵ کیلومتری آن با راهی سخت و کوهستانی این چشمه قرار دارد.
غار قلعه کرد: در ۱۴۰ کیلومتری جنوب غربی شهر قزوین و مسیر دسترسی به آن از طریق جاده روستایی آبگرم بخش آوج است.
غار ولی گشنه رود: بخش قاقازان شرقی ۶۰ کیلومتری قزوین در مسیر جاده روستای آلولک-گشنه رود واقع شده است.
الموت: جزو ناحیه کوهستانی واقع در شمال قزوین بوده و ارتفاعات آن جز رشته کوههای البرز است.
منطقه شکار ممنوع الموت: این منطقه از نظر تنوع حیات وحش جانوری و زنجیره غذایی طبیعت از جمله عقاب هما کبک دری، کبوترسانان و لاشخور تیهو و ... منحصربه فرد است.
غاریخی انگول: روستای دینک واقع در ٤۰ کیلومتری شمال غرب قزوین قرار دارد. این غار از نوع غارهای یخی است.

هنر و صنایع دستی

آینه کاری: یکی از شاخه های هنرهای تزیینی است و هنرمندان قزوینی از ذوق و هنر بسیاری در این زمینه برخوردارند.
گلابتون دوزی: طبق آداب ورسوم بخشی از جهیزیه دختران مثل کیف پول جای شانه ، لوازم آرایش جای مهر و با گلابتون دوزی تزیین می شد.
تم تم دوزی قزوین: از نوع دوختهایی است که در آن از نخ هایی از جنس فلز استفاده میکنند.
منبت کاری: این هنر زیبا در حرم شاهزاده حسین و همین طور ارسی های برخی منازل خصوصی به ویژه ارسی های «حسینیه امینی ها قابل مشاهده است.

خوش نویسی و خطاطی: استادان بزرگ خط نستعلیق در شهر قزوین نظیر میرعماد حسنی (قزوینی شهرهاند.

خوش خوراکی

قیمه نثار: این غذا به دلیل داشتن گوشت ،زعفران، پسته و بادام جز غذاهای پرطرفدار برای مهمانی ها و مناسبتهای مهم قزوینی هاست اجزای این غذای محلی به صورت جدا از هم تهیه می شود و در آخر ،برنج گوشت و آب گوشت به رت لایه ای بر روی دیس و جهت ،تزئیین برنج زعفرانی خلال پسته ،بادام، پرتقال و زرشک بر سطح برنج و گوشت قرار می گیرند.
کوکو شیرین: معمولا همراه با هویج پلو سرو می شود. مردم استان قزوین علاقه خاصی به شیرینیجات دارند و تهیه این کوکونشان دهنده علاقه آنها به مزه و طعم های شیرین است.
آش دندان گشه: آش دندانی یا دندانک به مناسبت رویش اولین دندان کودک پخته میشود این آش در راحتی رشد دندانهای کودک موثر است به شکرانه رویش دندان کودک مقداری دانه غلات را پیش از شروع به کار برای پرندگان می ریزند و برای کودک آرزوی سلامتی می کنند.

مداد