زنجیرحمل بار مانند سیم بکسل ها یکی از ابزارآلات بسیار مهم برای لیفت و حمل بار می باشند.زنجیرهای حمل بار از جنس های مختلف: زنجیرهای فولادی، زنجیرهای گالوانیزه و استیل تولید شده است و بر اساس مقدار باری که تحمل میکنند کاربرد دارند.
معمولا زنجیرهای حمل بار در صنایع گوناگونی همچون: صنایع جرثقیل سقفی، لیفتینگ بار بصورت اسلینگ زنجیری، صنایع معدنی و فولاد، صنایع کشتارگاهی برای آویز دام و … مورد استقاده قرار می گیرد. شکل دانه های تشکیل دهنده ی زنجیرهای حمل بار یا معمولا به صورت فورج گرم و گاهی فورج سرد تولید میشوند که می تواند دانه ریز یا دانه درشت باشد.
ویژگی های اتصالات زنجیر حمل بار:
• از زنجیرهای حمل بار گرید های G80, G100 , G120 که در بازار به اسم زنجیرهای حمل بار گرید پایین شناخته می شوند به علت خواصی که دارند معمولا برای مناطق مرطوب ساحلی و در کاربری های کارگاهی صنعتی که با رطوبت و اسید های خورنده سر و کار دارند،استفاده می شوند.
• زنجیرهای فولادی گرید G120 بالاترین تنسایل تولیدی را در بین زنجیرهای حمل بار دارا می باشد که تنسایلی نزدیک به ۱۱۴۰ مگاپاسکال دارد.
• زنجیرهای گالوانیزه گرید ۴۳ فقفط برای کاربری های عمومی مورد استفاده قرار می گیرند و مصارف لیفتینگ ندارد.
• معمولا اکثر موارد استفاده از زنجیرهای حمل بار، زنجیر های فولادی گرید ۸۰ می باشد که در کارهای لیفتینگ مخصوصا جرثقیل دستی و برقی کاربرد زیادی دارد.
گرید های مختلف زنجیرهای حمل بار چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
معمولا زنجیر ها دارای ۲ مشخصه مکانیکی هستند. ای دو مشخصه عبارتند از:
۱- استاندارد تولید: این مشخصه از نسبت قطر به طول دانه ها و شکل دانه های زنجیر به دست می آید.
۲- گرید: این مشخصه بیانگر متریال به کار رفته و نوع آبکاری زنجیر های حمل بار می باشد. این مشخصه تعیین کننده ی میزان تحمل حمل بار و مقاومت کششی زنجیر می باشد.
همانطور که گفتیم معمولا زنجیرهای حمل بار در گریدهای G43, G80, G100 , G120 و زنجیرهای گالوانیزه گرید ۳۰تولید میشوند که با بالا رفتن اعداد کد مقاومت کششی زنجیر حمل بار نیز در قطر مشخص افزایش پیدا کرده و قابلیت ضربه خوری یا چکش خوری آن کاهش پیدا می کند.
زنجیرهای حمل بار استیل و فولادی چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
همانطور که گفتیم زنجیرهای حمل بار دارای گرید های مختلفی از جنس استیل و فولاد تولید می شوند. هر نوع زنجیر حمل بار با توجه به متریال تولیدی ای که دارد،دارای خواص مکانیکی مختص به خود می باشد.
یکی از تفاوت های عمده میان زنجیر حمل بار فولادی و استیل این است که، زنجیر حمل بار فولادی دارای مقاومت کششی بالاتری می باشد و از این جهت انتخاب بهتری برای کارهای مربوط به حمل بار می باشد و از آن بیشتر در کارهای لیفتینگ ، جرثقیل دستی زنجیری و پولیفت ها استفاده می شود.
یکی از ویژگی های منفی زنجیرهای حمل بار فولادی،ضعف زنجیر در برابر رطوبت و زنگ زدگی است.معمولا برای مناطق مرطوب از زنجیرهای حمل بار استیل استفاده می شود .البته این را باید دانست که قیمت زنجیر حمل بار استیل با وجود پایین تر بودن تنسایل کششی از قیمت زنجیرحمل بار فولادی در قطر برابر بالاتر می باشد.
چه تفاوتی بین زنجیر بار با زنجیر لنگر وجود دارد؟
در اتصالات زنجیرهای لنگر معمولا در وسط هر دانه یک میله نگهدارنده تعبیه شده است که از در هم رفتن دانه ها در یکدیگر جلوگیری می کند.
به همین علت معمولا زنجیرهای لنگر وزن بالاتری به نسبت زنجیرهای بار دارند و همچنین به نسبت زنجیرهای بار دارای انعطاف پذیری کمتری می باشند و آزادی حرکتی کمتری نسبت به زنجیرهای بار دارند.
انواع دیگر زنجیرهای حمل بار:
• زنجیرهای Stud: این نوع زنجیر حمل بار جهت کارهای صنایع دریایی طراحی شده است.استفاده از این نوع زنجیر برای بارگیری با جرثقیل توصیه نمی شود. معمولا این نوع زنجیرها هنگام تست دچار کشیدگی و افزایش طول نمی شوند و دارای اندازه ی ثابتی می باشند.
• زنجیرهای Bush Roller Chain: این نوع زنجیر معمولا در وسایلی همچون: دوچرخه، موتورسیکلت و لیفتراک استفاده می شود.از این نوع زنجیر معمولا به علت نداشتن قابلیت انعطاف به کناره ها برای بلند کردن بارهای معلق استفاده نمی شود.
• زنجیرهای گرید ۴۳ : این نوع زنجیر کاربرد زیادی در صنایع ساختمانی،کشاورزی و چوب بری دارد و کاربرد باربری ندارد.
• زنجیرهای گرید ۳۰ یا Proof Coil: معمولا از این نوع زنجیر برای مهار بار استفاده می شود و نباید از آن برای
بلند کردن بار استفاده نمود.
• زنجیرهای گرید ۶۵ : از این نوع زنجیر برای بستن بار استفاده می شود و از آن نباید به هیچ عنوان برای بلند کردن بار استفاده نمود.
• زنجیرهای گرید ۷۰/۷۵ : این نوع زنجیر نیز برای بستن بار کاربرد دارد و از آن به هیچ عنوان نباید برای بلند کردن بار استفاده کرد.برخی اوقات برای شناسایی این زنجیر ها از سایر زنجیرها، پالک های زرد رنگ به آن نصب می کنند.
• زنجیرهای Coil Chain: از این نوع زنجیر برای کارهای عمومی و سبک استفاده می گردد و از آن نیز نباید برای بلند کردن بار استفاده شود .
• زنجیرهای ضد زنگ: این نوع زنجیرها به علت متریالی که دارند،دارای مقاومت در برابر خوردگی می باشند.از این نوع زنجیر معمولا در صنایع شیمیایی،غذایی،دریایی و محیط های بسیار گرم استفاده می شود. از این نوع زنجیر در صورت تایید سازنده میتوان برای بلند کردن بار استفاده کرد.
• زنجیر های حلقه بلند: این نوع زنجیر دارای تنوع بسیار زیادی می باشد و از آن معمولا در نوار نقاله ها،صنایع دریایی وکشتیرانی استفاده می شود.از این نوع زنجیر نیز نباید برای بلند کردن بار استفاده شود.
نکاتی برای استفاده از زنجیرهای مهار بار:
• استفاده از زنجیرهای حمل بار در موارد زیر ممنوع می باشد و در صورت مشاهده ی موارد زیر به هیچ عنوان نباید مصرف شود:
۱- حلقه های شکسته یا خورده شده
۲- پریدگی، شیار، خراشیدگی یا فرسودگی در حلقه های زنجیر
۳- گره خوردگی، پیچیدگی، خمیدگی یا کشیدگی در طول زنجیر
• زنجیرهای حمل بار را نباید با سیم یا پیچ به بارگیر وصل کرد زیرا با ظرفیت زنجیر سازگار نیستند.
• شعاع انحنای گوشه ی بار باید بزرگتر از ضخامت زنجیر باشد، در غیر این صورت، ظرفیت بسـته بنـدی زنجیر تا ۲۵ درصد کاهش می یابد.
• از قلاب باید برای اتصال زنجیرها به بار و بارگیر استفاده شود .قلاب ها باید به زنجیرهـای مناسـب و اندازة خود متصل شوند.
• معمولا زنجیرهایی که برای نگهداری و مهار بار استفاده می شوند، هرگز برای بلند کردن یا تخلیه بار نباید اسـتفاده شوند. اگر از زنجیر برای بکسل کردن وسایل نقلیه سنگین استفاده شود، در صورت کشیدگی زنجیر یا ایجاد هر مشکلی در آن، نباید از آن استفاده نمود.
جمع بندی:
همانطور که دانستیم،زنجیر حمل بار یکی از ادوات لیفتینگ پر کاربرد محسوب میشود که با استاندارد های مختلف مورد استفاده قرارمیگیرد.در این مطلب متوجه شدیم که پرمصرف ترین گرید های زنجیر حمل بار گرید G43 آهنی، G80 فولادی و G100 فولادی هستند.