آیا می‌دانید ESR چیست؟ بالا بودن ESR یا سدیمانتاسیون نشانه چه چیزی است؟ معمولا گلبول‌های قرمز خون در لوله آزمایش به آرامی به طرف پایین لوله رفته و رسوب می‌کنند. پلاسمای شفاف در سمت بالای لوله آزمایش باقی می‌ماند. هنگامی که سطح پروتئین‌های غیرطبیعی مانند پروتئین‌های واکنش‌دهنده‌ی فاز حاد موجود در خون افزایش یابد، موجب بالا رفتن سرعت رسوب گلبول‌های قرمز خون می‌شوند و بنابراین ESR افزایش می‌یابد. انجام این آزمایش وجود یا عدم وجود التهاب در بدن را اثبات می‌کند.
آزمایش ESR چیست؟
پزشکان آزمایش ESR را یک آزمایش غیر تخصصی می‌دانند و آن را در کنار آزمایشات بالینی تخصصی و سابقه بیمار انجام می‌دهند. گلبول‌های قرمز در کسانی که دچار التهاب در بدن می‌باشند، با سرعت بیشتری حرکت می‌کنند. در نتیجه افزایش التهاب در بدن، پروتئین‌های موجود در خون هم بیشتر می‌شوند. با افزایش پروتئین ها، چسبندگی گلبول‌ها بیشتر شده و به سرعت رسوب می‌کنند.
بروز التهاب در بیشتر مواقع به علت شرایط بیولوژیک و وجود بیماری‌هایی مثل انواع عفونت، ابتلا به سرطان و بیماری‌های خود ایمنی می‌باشد. علاوه بر این جهت پیگیری پیشرفت بیماری و یا نتیجه درمان از ESR استفاده می‌شود. مانند بیماری‌های زیر:
- آرتریت تمپورال: یک نوع التهاب رگ‌های خونی
- آرتریت روماتوئید: بیماری خود ایمنی که موجب بروز التهاب در مفاصل می‌شود.
- واسکولیت سیستمیک: التهاب در لایه‌های عروق خونی
میزان نرمال ESR
به طور معمول میزان ESR در خانم‌های زیر 50 سال بین 0 تا 20 mm/hr و در آقایان زیر 50 سال بین 0 تا 15 mm/hr می‌باشد.
سرعت رسوب گلبول قرمز در خانم‌های بالاتر از 50 سال بین 0 تا 30 mm/hr و در آقایان بالاتر از 50 سال بین 0 تا 20 mm/hr می‌باشد.
سرعت رسوب گلبول‌های قرمز در بچه‌ها بین 0 تا 10 mm/hr می‌باشد. هر چقدر این عددها افزایش یابد، احتمال وجود التهاب در بدن بیشتر می‌شود.
لزوم انجام ESR در صورت مشاهده علائم زیر:
- سردرد همراه با درد شانه
- وجود درد یا خشکی در مفاصل، که در صبح بیشتر از نیم ساعت طول بکشد.
- کم شدن وزن غیر نرمال
- درد گردن، شانه و یا لگن
- وجود تب بالا
- وجود علائم گوارشی مثل اسهال، وجود خون در ادرار و یا احساس درد غیر عادی در شکم
مقدار کم ESR نشانه چیست؟
- ابتلا به لوسمی که سرطان سلول‌های خونی می‌باشد.
- ابتلا به بیماری آنمی سیکل سل، که بیماری تاثیرگذار بر شکل ظاهری گلبول‌های قرمز خون می‌باشد.
- افزایش تعداد گلبول‌های قرمز خون
- وجود نارسایی قلبی مادرزادی
- کاهش میزان پروتئین فیبرینوژن در خون
- افزایش بیش از حد گلبول‌های سفید خون
مقدار بالای ESR کمی بالاتر از حد نرمال نشانه چیست؟
- ابتلا به بیماری خود ایمنی آرتریت روماتوئید
- ابتلا به آنمی که کم‌خونی ناشی از کاهش تعداد گلبول‌های قرمز خون می‌باشد.
- ابتلا به بیماری‌های غده تیروئید
- ابتلا به بیماری‌های کلیوی
- غیر نرمال بودن گلبول‌های قرمز خون مثل میکروسیتوز
- ابتلا به سرطان مثل لیمفوما
- ابتلا به عفونت ریه مثل بیماری سل
- وجود عفونت استخوانی
- وجود عفونت قلبی
- وجود عفونت سیستمیک
افزایش ESR بیش از 100 mm/hr نشانه چیست؟
- مولتیپل میلوما
- آرتریت روماتوئید
- ماکروگلوبولینمی والدنستروم سرطان گلبول‌های سفید خون
- واسکولیت، واکنشی با آلرژن می‌باشد که موجب بروز التهاب در عروق خونی می‌گردد.
نتیجه ESR تحت تاثیر عوامل زیر تغییر می‌کند:
- ابتلا به کم‌خونی
- بارداری
- دیابت
- بیماری‌های قلبی
انواع تست ESR
روش وسترگرن
نمونه خون داخل لوله‌ی وسترگرن شده تا میزان سطح خون به 200 میلی‌متر شود. لوله آزمایش به طور عمودی برای مدت زمان یک ساعت در دمای اتاق نگهداری می‌شود. فاصله‌ی بین ترکیب بالای لوله و سرعت ته‌نشین شدن گلبول‌های قرمز اندازه گیری می‌شود. روش وسترگرن پرکاربردترین روش آزمایش ESR است.
روش وینتروب
این روش مشابه روش وسترگرن می‌باشد، اما در این روش ارتفاع لوله آزمایش 100 میلی‌متر و لوله نازک‌تر می‌باشد. حساسیت این روش نسبت به وسترگرن کمتر است.