آیا شما درباره چکاپ اطلاعات کافی دارید؟ پزشکان برای تشخیص وجود بیماری در فرد، انجام آزمایش را توصیه می‌کند. یکی از روش‌های تشخیص نوع بیماری، انجام آزمایش چکاپ است. انجام آزمایش‌های دوره‌ای از طریق مشخص شدن نوع بیماری، بررسی سیر بیماری، بررسی وضعیت سلامتی عمومی بیمار و یا انجام غربالگری می‌تواند به پزشک و بیمار کمک کند.
آیا می‌دانید چکاپ چیست؟
برای انجام آزمایش‌های دوره‌ای یا چکاپ، نمونه‌هایی از بافت‌های مختلف بدن گرفته می‌شود مانند خون، ادرار، مدفوع، مغز استخوان، پوست، مایع نخاعی، کبد، دستگاه گوارش و مخاط‌ها. چکاپ بهتر است با توجه به سن بیمار و نوع بیماری، به طور مرتب انجام شود. پزشکان برای شما جهت آگاهی از وضعیت سلامتی، چکاپ را تجویز می‌کنند.
انواع آزمایش‌های چکاپ کامل
آزمایشات پزشکی که برای چکاپ در مردان و زنان لازم است، به شرح زیر می‌باشد:
آزمایش خون یا شمارش تعداد سلول‌های خونی CBC: این آزمایش مهمترین قسمت چکاپ می‌باشد. با شمارش گلبول‌های قرمز و سفید خون و پلاکت‌ها، وضعیت سلامتی فرد مشخص می‌شود. همچنین روشی برای غربالگری بعضی از بیماری‌ها مثل سرطان خون، کم‌خونی‌ها، مالاریا و عفونت می‌باشد. علاوه بر این جهت بررسی وضعیت تغذیه، کاربرد دارد.
آزمایش ادرار: در این آزمایش نمونه‌ای از ادرار گرفته می‌شود. جهت انجام آزمایش، ظرف نمونه‌گیری باید استریل باشد. همچنین ابتدای ادرار باید بیرون ریخته شود و قسمت میانی ادرار جهت نمونه آزمایش، گرفته شود. آزمایش ادرار جهت بررسی بیماری‌هایی مثل بیماری‌های کلیوی، وجود عفونت و دیابت کاربرد دارد.
آزمایش خون جهت بررسی قند خون: در این آزمایش میزان گلوکز خون بررسی می‌شود. این آزمایش جهت غربالگری بیماری دیابت و یا ارزیابی سیر بیماری دیابت انجام می‌شود.
آزمایش چربی خون: انجام این آزمایش میزان چربی خون را مشخص می‌کند. خوردن غذاهای چرب و ورزش نکردن، موجب رسوب چربی در داخل رگ‌ها می‌شود. این گرفتگی باعث بروز سکته‌های قلبی و عروقی می‌شود. در چکاپ انجام آزمایش چربی و قند خون الزامی است. با انجام آزمایش چربی خون، از خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی، احتمال بروز سکته قلبی و مغزی مطلع می‌شویم.
آزمایش تیروئید: با انجام این آزمایش به طور منظم، می‌توان از ابتلا به بیماری تیروئید جلوگیری کرد. ابتلا به بیماری تیروئید باعث چاقی یا لاغری خواهد شد. در بعضی مواقع بیماری تیروئید موجب بزرگ شدن غده تیروئید در قسمت جلوی گلو می‌گردد. انجام این آزمایش جهت بررسی اختلالات تیروئید مانند هیپرتیروئید، هیپوتیروئید، گواتر و ندول‌های تیروئید موثر است.
آزمایش مدفوع: با انجام این آزمایش، مدفوع از نظر شکل، رنگ، چربی، گلبول سفید، عفونت، قارچ، انگل، ویروس، باکتری و خون مخفی بررسی می‌شود.
آزمایش روماتیسم: آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی است که به مرور زمان باعث تخریب مفاصل می‌گردد. برای تشخیص روماتیسم از عکس اشعه ایکس هم استفاده می‌شود.
آزمایش ایدز: ایدز یک بیماری مقاربتی محسوب می‌شود. این بیماری درمان ندارد و عامل ایجاد آن ویروس HIV می‌باشد.
آزمایش هپاتیت: هپاتیت یک بیماری ویروسی است که بر کبد تاثیر می‌گذارد. با انجام این آزمایش، وجود آنتی‌بادی و یا آنتی‌ژن ویروس هپاتیت بررسی می‌شود. از زمانی که به ویروس هپاتیت مبتلا می‌شوید تا زمان شروع علائم، این بیماری قابل انتقال به افراد دیگر است که مدت 4 هفته طول می‌کشد.
آزمایش بررسی کبد: این آزمایش برای غربالگری و کنترل کردن بیماری‌های کبد کاربرد دارد. با انجام این آزمایش، بیماری‌های ویلسون، زردی، سیروز کبدی، هپاتیت، بیماری مربوط به مصرف الکل تشخیص داده می‌شود.
آزمایش بررسی کلیه: با انجام این آزمایش از وجود بیماری‌های کلیوی و سنگ‌های کلیوی مطلع می‌شوید.
تست سرطان روده بزرگ: از سن 50 سالگی به بعد باید این تست را سالی یک بار انجام دهید.
آزمایش مربوط به بیماری‌های آمیزشی: کسانی که رابطه جنسی پرخطر دارند، باید آزمایش مربوطه را انجام بدهند.
آزمایش آب مروارید و گلوکوما: از 40 سالگی به بعد باید فشار داخل چشم و سلامتی آنها بررسی شود.
تست فشار خون: از 40 سالگی به بعد هر دو سال یکبار، فشار خون خود را کنترل کنید.
تست آنتی بادی: از این تست جهت تشخیص بیماری‌های خود ایمنی، آلرژی، پس‌زدن پیوند، واکنش در برابر انتقال خون و بررسی سطح ایمنی بدن در مقابل میکروارگانیسم‌های خاص استفاده می‌شود.
آزمایشات مخصوص خانم‌ها در چکاپ
آزمایش پاپ اسمیر: این آزمایش جهت بررسی وجود ناهنجاری‌های اولیه در دهانه رحم کاربرد دارد. با انجام این آزمایش می‌توان از بروز بیماری‌های سرطان دهانه رحم، ایجاد عفونت‌های باکتریایی، قارچی و ویروسی رحم و واژن جلوگیری کرد. زنان بین 21 تا 65 ساله باید هر 3 سال یک بار آزمایش پاپ اسمیر را انجام دهند.
آزمایش HPV: این آزمایش جهت وجود ویروس پاپیلومای انسانی در دهانه رحم کاربرد دارد. این ویروس موجب بروز سرطان دهانه رحم می‌شود.
انجام ماموگرافی: زنان برای تشخیص زود هنگام سرطان سینه باید سالی دو بار این تست را انجام دهند.
تست پوکی استخوان: بعد از یائسگی انجام این تست لازم است تا سطح ویتامین D در بدن بررسی شود.
آزمایش مربوط به آقایان در چکاپ
آزمایش پروستات: این آزمایش باید سالی یک بار بعد از 50 سالگی انجام شود.