تاریخچه زعفران در ایران باستان
ایرانیان باستان ضمن صدور و تبلیغ زعفران به بیشتر نقاط جهان در آن زمان نحوه کشت زعفران را به خیلی از کشورها مثل: یونانیها، رومیها، چینیها و اقوام سامی از جمله عربها آموزش دادند و شیوه زراعت آن را در سده های اول تا چهارم هجری به مسلمانان پیرامون مدیترانه آموختند. به این ترتیب که نخستین زعفران زارها به وسیله ایرانیان تبعید شده توسط معاویه در نواحی شام دایر شدند، سپس کاشت زعفران در شمال افریقا و اندلس (اسپانیای اسلامی) وصقلیه (سیسیل) رواج یافت و اقوام ایرانی همچون رستمیان و بنوطبری در انتقال فرهنگ زعفرانکاری مؤثر بودند.
ایرانیان از ابتدا به زعفران و استفاده از آن در مصارف مختلف علاقه بسیاری داشتند و مستندات نشان میدهد ه در مراسمات و حتی اعیاد زعفران نقش نمادینی در محافل ایرانی داشته است. در برپایی با شکوهتر این گونه آئین ها، ضمن آذین بندی و آینه بندان، سکه های زرین و سیمین را به همراه زعفران و گل و نقل بر سر عروس و داماد یا شخصیتهای مورد نظر، و گاهی همه حاضران در این گونه مراسم می ریختند. در برخی ازمراسمات زعفران را به تنهایی، یا همراه با مشک وعنبر و عود دود می کردند و گلاب می پاشیدند.
درعصرهخامنشیان زعفران برای تزئین گرده های نان ومعطر کردن خوراکها به کار می رفته است. فردیناند یوستی ضمن شرح زندگانی داریوش نوشته است: ((شاه ایران تن خود را روغنی معطر می مالید که عبارت بود از مخلوط روغن آفتاب گردان که در پیه شیر پخته و با زعفران و شراب خرما تهیه میشد)). در دوره پارتها زعفران ایران به یونان و روم می رفت، بعدا چین هم از مشتریان زعفران ایران شد. در عصر ساسانیان کاشت زعفران در قم و بون نیز رایج گردید و مرغوبیت محصول آنها شهرت یافت. در همان روزگار، زعفران در پرداخت کاغذهای گران قیمت کاربرد پیداکرد، اما پیشتر از آن محلول زعفران به عنوان مرکب تحریراستفاده می شد،وتا قرنها بعددر ترکیب مرکبهای تحریر مرغوب به کار می رفته است و کاملاً بعنوان یک نوشت افزار کاربردی بود . از انواع مرکب زعفرانی کم رنگ و پر رنگ (از زرد کمرنگ تا قرمز خونین) برای نوشتن عنوان فرمانها و نامه های سلاطین و خلیفگان و امرا، و همچنین در تحریر عنوانها و سرفصلهای کتب و رسالات و در تصویر ها و نقوش حواشی و متن استفاده می شده است. افزون بر اینها در تحریر دعاهای مقدس و همچنین تعویذ ها و طلسم های خاص بر روی کاغد و پارچه و گاهی کفن، مرکب زعفران به کار می رفته است.
چه آب وهوایی برای کشت زعفران مناسب است؟
زعفران گیاهی است گرمسیری و در نقاطی که آب وهوایی معتدل داشته باشد و دارای تابستان های گرم و خشک و آفتابی و پاییز و زمستان نسبتا ملایم دارد به خوبی رشد می کند. موضوع کاشت زعفران ممکن است در همه شرایط صادق نباشد زیرا احتمال دارد گیاه زعفران به صورتی با محیط سازگار نشود. چنانچه در همدان که در ردیف شهرهای سردسیری ایران است زراعت زعفران نتایج رضایت بخشی داده است.
گل زعفران هدیه ای به انسان
با چیدن گل زعفران هدیه ای به انسان عرضه می شود که با لطافت و بوی خوشش خستگی کار روزانه را از تن آن ها بیرون می کند.
اندامهای مختلف گیاه زعفران یا طلای سرخ
- چمچه: اولین اندامی که از زعفران در سطح خاک دیده می شود و زعفران در برخی ارقام بلند یا متوسط یا کوتاه دیده می شود.
- برگ: زعفران برگ های نوک تیزی دارد که روی آنها تیره تر و زیرشان روشن تر است.
- کلاکه: کلاکه زعفران سه شاخه است، طول آن ها نسبت به گلبرگ متفاوت است و لبه آن حالت چین خورده دارد.
- خامه زعفران: زرد رنگ است که در برخی گونه ها کم رنگ یا پر رنگ می باشد. این تفاوت رنگ به نسبت کارتنویید موجود در آن بستگی دارد.
- گلبرگ یا کاسبرگ: گلبرگ زعفران هر کدام سه تا و ضخامت آن ها می تواند کم یا زیاد باشد.
- سوخ(پیاز): پیاز زعفران ممکن است گرد یا تو رفته باشد و دارای الیاف قهوه ای رنگ است که بسیار فشرده بوده و رنگ سفید پیاز به وضوح دیده می شود.
خواص زعفران
دمنوش زعفران خاصیت اشتها آور داشته و در بهبود عملکرد دستگاه گوارشی دارد و به هضم غذا و رفع نفخ معده کمک می کند. دمنوش زعفران نیز باعث کار کرد بهتر کلیه ها شده و مثانه را پاک می کند.
اثر مسکن درد دارد.
قاعده‌آور است.
باعث تحریک اعصاب می‌شود.
زعفران خون ساز است و گردش خون را آسان می‌سازد.
مصرف زعفران خونریزیهای بعد از زایمان را از بین می‌برد.
قوای جنسی را تقویت می‌کند.
کبد را تصفیه و قوی می‌سازد.
سرفه را رفع و اثر مفید روی درمان برونشیت دارد.
کلیه و مثانه را پاک می‌کند.
آرام بخش و خواب‌آور است.
زعفران ضد تشنج است.
گاز معده را برطرف می‌کند.
ادرار آور است.
اگر می‌خواهید همیشه شاد و خندان باشید زعفران بخورید.
چای زعفران خاصیت شکستن بافت های چربی را دارد و از تجمع کلسترول در رگ ها جلوگیری می کند و به این ترتیب از بیماری های قلبی جلوگیری می کند.
زعفران حاوی موادی است که به آن کروستین می گویند که فشار خون را پایین می آورد به این ترتیب از بیماری های قلبی جلوگیری می کند.