راه های افزایش عمر مفید ورق گالوانیزه
ورق گالوانیزه از پوشاندن ورق آهنی با یک لایه آلیاژ روی به منظور جلوگیری از خوردگی و پوسیدگی تولید می‌شود. در حقیقت گالوانیزه کردن ورق فولادی راهی برای افزایش عمر ورق و مقاومت آن است. عمر مفید ورق گالوانیزه به کیفیت مراحل تولید، استفاده و نحوه نگهداری بستگی دارد و قیمت ورق گالوانیزه برای هر تولیدکننده متفاوت است. در ادامه به بررسی هریک از این مراحل می‌پردازیم.
تخمین عمر مفید ورق گالوانیزه
ورق‌های گالوانیزه مانند هر محصول فولادی دیگری دارای بازه زمانی عمر مفید هستند که به نحوه ساخت، محل کاربرد، شیوه نگهداری و مراقبت از ورق بستگی دارد. این بازه برای فولاد گالوانیزه برخلاف بازه دو الی ده ساله ورق فولادی می‌تواند از 20 الی 30 سال طول بکشد. این اختلاف زیاد در طول عمر باعث محبوبیت بیشتر ورق‌های گالوانیزه نسبت به ورق‌های فولادی بدون پوشش شده است.
مهم‌ترین دشمن ورق‌های گالوانیزه خراش، رطوبت و موادخورنده هستند.
رابطه روش‌های تولید با طول عمر ورق گالوانیزه
شیوه گالوانیزه کردن ورق‌های فولادی تاثیر زیادی در میزان عمر مفید ورق گالوانیزه دارد. به این دلیل که ضخامت لایه روی وکیفیت پوشش آن بر سطح ورق در هر یک از روش‌های تولید متفاوت است و تفاوت طول عمر مفید ورق‌های گالوانیزه از همین علت ناشی می‌شود. روش‌های تولید ورق گالوانیزه عبارت است از:
1. روش غوطه‌وری ورق در مذاب روی
روش غوطه‌وری یکی از پرکاربردترین راه‌های گالوانیزه کردن برای همه محصولات فولادی از ورق، قوطی گرفته تا پیچ و مهره و ریل است. نکته مهم در این روش دمای روی مذاب و مدت‌زمان غوطه‌وری قطعه فولادی در حمام مذاب است. هرچه ضخامت پوشش روی بیشتر شود مقاومت ورق و درنتیجه عمر ورق گالوانیزه بیشتر می‌شود.
2. روش الکتروگالوانیزه ورق فولادی
این روش برمبنای واکنش ورق با محلول الکترولیت و چسبیدن روی بر سطح ورق است. ضخامت روی در این روش در مقایسه با روش غوطه‌وری، کمتر است ولی پیوستگی و چسبندگی بالاتری داشته و سطح نهایی پرداخت بهتری دارد.
3. روش پاشیدن روی
این روش بر مبنای پاشیدن فلز روی بر سطح ورق حرارت دیده است. معمولاً ورق گالوانیزه تولیدی در این روش، طول عمر کمتری نسبت به ورق‌های تولیدی در دو روش قبلی دارد چرا که سطح نهایی ورق دارای کیفیت و ضخامت کمتری است.
رابطه ضخامت کوتینگ روی با عمر مفید ورق گالوانیزه
ضخامت کوتینگ فلز روی بر سطح ورق گالوانیزه چیزی بین 80 تا 150 میکرون معادل گرم بر مترمربع است. بدیهی است هر چه ضخامت پوشش آلیاژ روی بیشتر باشد کیفیت و درنتیجه عمر ورق گالوانیزه نیز بیشتر می‌شود. البته کوتینگ ورق‌های گالوانیزه وارداتی چیزی بین 160 الی 200 گرم در هر مترمربع و درنتیجه مقاوم‌تر و دارای طول عمر بیشتری هستند.
رابطه کاربرد و نحوه نگهداری با عمر مفید ورق گالوانیزه
هرچند ورق گالوانیزه در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی مقاوم است اما نحوه نگهداری نامناسب باعث آسیب و کاهش عمر مفید آن می‌شود. استفاده از ورق‌های گالوانیزه در مکان‌های مرطوب، مجاورت آب و سایر مواد خورنده باعث کاهش عمر ورق می‌شود.
1. تمیزکردن آلودگی‌ها
مطمئناً نحوه نگهداری از ورق قبل از مصرف و جلوگیری از شوره و زنگ زدن آن در بهتر شدن عمر ورق گالوانیزه تأثیر زیادی دارد. تمیزکردن با پارچه مرطوب و آب برای سطوح بزرگ به همراه شوینده‌های ملایم یکی از راه‌های جلوگیری از شوره ورق گالوانیزه است که علاوه بر آن باعث حفظ زیبایی ورق در طول زمان می‌شود. دقت کنید هدف، تمیزکردن سطح ورق از آلودگی‌ها است و تمیزکاری نباید به پوشش فلز روی در سطح ورق آسیب بزند. برای پاک کردن لکه‌های خاص مانند سیمان بروی سطح ورق می‌توانید از اسید اگزالیک و برای پاک کردن رنگ از تینر استفاده نمایید.
2. پیشگیری از شوره سفید
سعی کنید با نگهداری صحیح مانع از شوره زدن ورق شوید. برای این کار باید ورق‌ها را از رطوبت، آب و تعریق دور نگه دارید. بنابراین در انبار ورق جهت پیشگیری از تجمع رطوبت میعان، دما باید بالای نقطه شبنم باشد. جریان هوا وجود داشته و ورق‌ها توسط نایلون یا پلاستیک پوشانده نشوند.
3. تمیزکردن شوره سفید
یکی از خوردگی‌های شایع در سطح ورق‌های گالوانیزه، هیدروکسید روی یا همان شوره سفید است. شوره از واکنش روی با هیدروژن یا اکسیژن ایجاد شده و وجود کلرید و سولفات سرعت آن را بیشتر می‌کند. شوره در صورت پاک نشدن باعث از بین رفتن پوشش روی در سطح ورق و درنتیجه کاهش عمر ورق گالوانیزه می‌شود. هم‌چنین شوره با جذب رطوبت سرعت خوردگی ورق را بیشتر می‌کند. به طور کلی برای تمیز کردن ورق گالوانیزه از شوره دو روش کلی وجود دارد:
- روش مکانیکی
مانند ماشین‌کاری، تراش‌کاری و صیقل‌کاری که البته ممکن است به زیبایی ظاهری ورق آسیب بزند
- روش شیمیایی
غوطه‌وری در محلول‌های زنگ‌بر که غلظت آن به میزان شوره بستگی دارد.
4. تمیزکردن زنگ زدگی
وجود زنگ‌زدگی در سطح ورق باعث از بین رفتن پوشش روی در سطح ورق و کاهش عمر ورق گالوانیزه می‌شود. بنابراین باید از روش‌هایی مانند سوهان‌کاری، ساب‌پاشی، لیزر و هم‌چنین از جوش شیرین یا ترکیب نمک، آبلیمو و سرکه برای از بین بردن زنگ‌زدگی ورق گالوانیزه استفاده کرد.
نکات مهم در نگهداری ورق گالوانیزه
- همواره در ابتدا از روش‌های ملایم‌تر برای تمیزکاری استفاده کنید.
- به صورت دوره‌ای از ورق‌ها بازدید کنید.
- ورق‌های گالوانیزه را پس از خشک شدن، با پالت‌های چوبی در زیر و عایق در بین بسته‌بندی و انبار کنید.
- مانع از تماس ورق گالوانیزه با سایر فلزات مشابه مانند برنج و مس شوید.
- عمل سابیدن را به صورت دایره‌ای انجام دهید.
- به خشکی و تهویه مناسب و pH6 الی 12 در مکان نگهداری دقت کنید.
- مانع از جمع شدن آب در سطح ورق یا تماس ورق با رطوبت شوید.
- برای بسته‌بندی ورق از ابزارهایی مانند تسمه فولادی، تسمه گالوانیزه، ورق‌های کاغذی، مقوا و پالت‌های چوبی استفاده کنید.
- مشاهده لکه‌های زرد روشن یا تیره بر سطح ورق گالوانیزه نشان‌دهنده نقص در مرحله آبکاری کروم است.
نتیجه گیری
کیفیت مراحل تولید و ضخامت پوشش روی، نگهداری و نحوه استفاده در عمر مفید ورق گالوانیزه مؤثر هستند. سطح ورق باید از هرگونه آلودگی، خراش و هرگونه مواد خورنده و شوره دور بماند. به طورکلی هر کاری که بتواند باعث حفاظت از پوشش آلیاژ روی در سطح ورق و افزایش مقاومت آن شود بر عمر ورق گالوانیزه تاثیرگذار است.