حوزه روانشناسی یک طیف گسترده ای از اختلالات روانی را شناسایی و در مورد هر کدام اطلاعت جامع و کاملی را جمع آوری کرده است. وابستگی شخصیتی نیز یکی از انواع مختلف اختلالات شناخته شده است.
این مشکل هنگامی به یک مساله جدی تبدیل می شود که استقلال شخصیتی فرد را از بین می برد. افراد مبتلا به این اختلال روحی همواره در تلاش هستند که دیگران را از خود نرنجانند، حتی اگر این مساله به قیمت از دست دادن آرامش خودشان باشند.
مبتلایان به این بیماری ذهنی دارای رفتارهای ترحم برانگیز، منفعلانه، بدون استقلال فکری و شخصیتی و محتاج مانند هستند.
به خاطر کسب اطمینان خاطر از عدم مبتلا شدن به مشکل وابستگی شخصیتی بهتر است با علائم آن آشنا شویم. دقت کنید حداقل پنج مورد از علائم و موارد زیر اگر در فردی وجود داشته باشد، آنگاه به شخصیت وابسته مشکوک است. برای تشخیص قطعی وجود این بیماری لازم است روانشناسان تست های شخصیتی را از بیمار بگیرند.
تئودور میلون روانشناس مشهوری است که وابستگی افراد را به پنج دسته متفاوت تقسیم بندی کرد. این پنج گروه علاوه بر ویژگی های اصلی وابستگی شخصیتی، خصیصه های متفاوت دیگری را نیز از خود نشان می دهند.
دسته ای از افراد که به اختلال شخصیت وابسته مضطرب دچار هستند، ترکیبی از وابستگی و اجتنابی اخلاقی را بروز می دهند. این افراد مایل به داشتن استقلال فکری و شخصیتی نیستند. برای داشتن امنیت خود را پشت منابع قدرت پنهان می کنند. آنها هموار از طرد شدن می ترسند و هنگامی که منبع قدرت خود را دور می بینند دچار استرس شدید می شوند.
اگر حامی این افراد نتوانند نیاز آنها را برآورده کند و به آنها اطمینان دهد که همواره در کنارشان حضور دارد، دچار اضطراب فراوانی می شوند که این استرس می تواند در قالب خشم فروخورده در شخص نمایان گردد.
این افراد بشدت منفی نگر هستند و همواره در حال پیش بینی رخ دادن اتفاق های بد هستند.
این افراد به دلیل ترس از طرد شدن همواره مطیع و حرف گوش کن هستند؛ اما هیچگاه سعی در صمیمی شدن با اطرافیان خود نمی کنند. متین بودن این افراد به قدری است که ارزش ها و عقاید خود را برای راضی نگه داشتن دیگران زیر پا می گذارند.
برخی اوقات افراد مطیع برای جلب توجه دیگران سعی دارند خود را مریض و ناراحت نشان دهند. متاسفانه این دسته از افراد بسیار تایید طلب هستند و مایل هستند که ارزشمندی را از دیگران دریافت کنند. به همین دلیل فداکاری های بسیاری را در حق دوستان و آشنایان انجام می دهند. همین امر سبب شده است تا از زندگی احساس رضایت نداشته باشند.
داشتن دیدگاه بچگانه نسبت به اطراف از ویژگی های بارز افراد وابسته نابالغ است. افرادی که مبتلا به اختلال شخصیت وابسته نابالغ هستند. چون هیچ آرزو و هدفی برای خود طراحی نمی کنند، هیچگاه به موفقیت چشمگیری نمی رسند.
این افراد از جاه طلبی و کمال گرایی دوری می کنند و تمایل دارند با افراد کم سن و سال معاشرت داشته باشند.
انرژی کم، روحیه خسته و سکوت چشم گیر این افراد از ویژگی های واضح افراد وابسته غیر موثر است. این افراد توانایی درک احساسات دیگران را دارند و سعی در همدلی با آنها را از خود هرچند کم نشان می دهند.
انگیزه کم این افراد برای زندگی سبب نادیده گرفتن انواع مسئولیت ها می شود، چرا که اعتقاد دارند که سرنوشت از پیش تعیین شده است.
این نوع از وابسته ها تمایل به برقراری ارتباط با دیگران به هر قیمتی را از خود بروز می دهند و برای حفظ کردن این روابط از هیچ تلاشی دریغ نمی کنند. این تلاش می تواند منجر به زیر پا گذاشتن اعتقادات و ارزش های شخصی شود.
این ایثار و فداکاری ممکن است باعث جلب توجه و رضایتمندی دیگران شود و فرد وابسته را راضی کند، اما همچنان یک فداکاری بیمارگونه است.
فرایند درمان با توجه به نظر تیم درمانی روانپزشک و روانشناس ممکن است دوره طولانی را پشت در بگذارد. متاسفانه گاهی اوقات درمانگر در حال تلاش برای بریدن بند وابستگی افراد مبتلا به اختلال شخصیت وابسته به دیگران است که متوجه می شود این وابستگی به خودش منتقل شده است و بیمار، درمانگر را به عنوان الگوی خود قرار داده است؛ همین امر نحوه درمان مبتلایان را با مشکل مواجه می کند.
تیم درمان می توانند در حین انجام جلسه های تراپی از دارو برای رفع استرس و اضطراب و افسردگی فرد استفاده کنند. اما بیشترین تمرکز درمانگران بر روی روانکاوی دوران کودکی و نوجوانی شخص، جهت ریشه یابی علت ایجاد وابستگی است.
بهترین درمانی که درمانگران می توانند انجام دهند، این است که عزت نفس در بیمار را تقویت کنند و توانایی های وی را آشکار نمایند.
گاهی اوقات درمان می تواند به صورت آموزشی باشد. یعنی درمانگر نحوه ایجاد و برقراری یک ارتباط سالم را به وی آموزش دهد و راه داشتن رفتار سالم در جامعه را به بیمار بیاموزد. این آموزش می تواند موجب استقلال فکری و رفتاری مبتلایان به اختلالات وابستگی شود.