یکی از اختلالات روانشناختی که بیشتر در کودکان مشاهده می شود، اختلال نشخوار است. این اختلال یکی از اختلال های مرتبط با خوردن است و بهتر است که افراد با مشاهده این اختلال هر چه سریع تر به فکر درمان آن باشند؛ زیرا ممکن است که این مساله باعث بروز عوارض خطرناکی شود.
اما این بیماری بیشتر در کودکان و افرادی که ناتوانی ذهنی دارند، مشاهده می شود و همین مساله تشخیص آن را شاید کمی سخت تر کند. بنابراین اطرافیان این بیماران باید با علائم و نشانه های بیماری آشنا باشند تا بتوانند این مشکل را به موقع درمان کنند.
اختلال نشخوار یکی از اختلال های خوردن و اختلالات تغذیه ای است که در این اختلال فرد مبتلا، غذای خورده شده اش را دوباره به دهانش باز می گرداند و دوباره آن را می جود. در برخی از مواقع این غذای دوباره جویده شده بلعیده می شود؛ اما گاهی نیز ممکن است فرد این غذای دوباره جویده شده را تف کند.
این بیماری بیشتر در کودکان و افرادی که که ناتوانی ذهنی دارند، مشاهده می شود. البته ممکن است افراد بزرگسال نیز این اختلال را داشته باشند. ویژگی اصلی این اختلال این است که افراد پس از تغذیه یا خوردن در طول یک ماه این رفتار را تکرار می کنند.
معمولا کودکان مبتلا به این بیماری، وضعیت کشیدن و خم کردن پشت را در حالی که سر را در عقب نگهداشته اند، نشان می دهند. همچنین با زبان خود حرکات مکیدن را نیز نشان می دهند.
این کودکان ممکن است که در مابین دوره های نشخوار، گرسنه و تحریک پذیر باشند. در این اطفال کاهش وزن وجود دارد.
علت اصلی و واقعی اختلال نشخوار هنوز ناشناخته است؛ اما چندین عامل در ایجاد این بیماری تاثیر دارند که عبارتند از:
بیماری های جسمانی یا استرس های شدید از عواملی هستند که می توانند این بیماری را ایجاد کنند.
نادیده گرفته شدن یا روابط ناهنجار بین مادر و کودک که کودک با این کار دنبال راهی برای جلب توجه است.
مشکلات روانی – اجتماعی مانند فقدان تحریک، غفلت، موقعیت های استرس زا زندگی
بیماری نشخوار در کودکان علائم و نشانه های گوناگونی دارد که از مهم ترین آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
استفراغ مکرر غذا
دوباره جویدن مکرر غذا
کاهش وزن
تنفس های بد
خراب شدن دندان ها
دل دردهای مکرر و سوء هاضمه
لبهای خشک و ترک خورده
وجود حرکات غیرعادی
افراد مبتلا به اختلال نشخواری ممکن است که از سوء تغذیه رنج ببرند. همین سوء تغذیه می تواند باعث عوارض پزشکی زیادی شود. همچنین کودکان و بزرگسالان مبتلا به این اختلال ممکن است که برای جلوگیری از واکنش های منفی اجتماعی، تغذیه خود را محدود کنند.
همچنین بوی بد دهان، پوسیدگی دندان و زخم های مری از عوارض این بیماری هستند.
معمولا این اختلال در کودکان و نوزادان به طور خود به خود از بین می رود و افراد بزرگ تر ممکن است این مشکل را پنهان کنند؛ بنابراین میزان شیوع دقیق این بیماری را نمی توان تخمین زد؛ اما به طور کلی این اختلال شیوع چندان بالایی ندارد.
معمولا اختلال نشخوار اغلب در نوزادان و کودکان 3 تا 12 ماهه و یا در بین کودکانی که آسیب شناختی دارند، مشاهده می شود. در شیوع این بیماری جنسیت چندان تاثیری ندارد و معمولا بین پسران و دختران برابر است.
برای تشخیص این بیماری باید عادات خوردن را مرور کرده و در صورتی که کودک قبلا غذا خوردن نرمالی داشت، این مساله جدی گرفته شود.
اگر نشانه های اختلال نشخوار در کودک دیده شود، پزشک تاریخچه پزشکی و آزمایش های جسمانی را انجام خواهد داد. این آزمایش ها ممکن است آزمایش اشعه X یا آزمایش خون باشد. در این آزمایش ها علت جسمانی بالا آوردن، مانند بیماری های معده مورد بررسی قرار می گیرد.
نحوه درمان اختلال نشخوار به چه صورت می باشد؟
به طور کلی درمان این بیماری بر تغییرات رفتار کودک متمرکز می شود.
از جمله این تغییرات می توان به موارد زیر اشاره کرد:
تغییر در نحوه نشستن کودک در هنگام غذا خوردن و بعد از آن
برقراری ارتباط بیشتر بین مادر و کودک در هنگام غذا خوردن و همچنین توجه بیشتر به کودک
کاهش حواس پرتی در هنگام غذا خوردن
تبدیل غذا خوردن به یک تجربه لذت بخش
پرت کردن حواس کودک در زمانی که رفتار نشخوار دارد.
شرطی سازی بیزاری آور؛ مانند: قرار دادن مواد شور یا تند روی زبان کودک در زمان بالا آوردن
روان درمانی مادر و خانواده برای بهبود روابط و از بین بردن احساسات منفی نسبت به کودک
دارو درمانی؛ در صورتی که نشخوار مکرر به مری آسیب برساند، داروهایی مانند اسومپرازول (Esomeprazole) تجویز می شود. این داروها از پوشش مری محافظت می کنند.