به زندگی مشترک زن و مرد بدون اینکه به صورت رسمی و قانونی ازدواج کرده باشند، ازدواج سفید گفته می شود. در این نوع زندگی مشترک هیچ صیغه یا خطبه عقدی بین دختر و پسر خوانده نمی شود.
این ازدواج به صورت رسمی در هیچ جایی ثبت نمی شود و تنها سند آن توافق بین دختر و پسر است. اما این نوع ازدواج تاثیرات زیادی در زندگی فردی، اجتماعی و آینده طرفین خواهد داشت که همین امر سبب شده است تا کارشناسان زیادی در مورد عواقب حقوقی، روانی و اجتماعی این نوع ازدواج تحقیق کنند.
البته بسیاری از افرادی که به دنبال این نوع ازدواج می روند، معتقدند که در این نوع ازدواج عشق و علاقه واقعی را می توان تجربه کرد. یعنی افرادی با هم زیر یک سقف می روند که به دور از حق و حقوق و تنها به خاطر عشق و علاقه در کنار هم می مانند.
همچنین این افراد معتقدند که در ازدواج رسمی، ممکن است اخلاق طرفین تغییر کند؛ زیرا کار تمام شده است و طلاق نیز چندان کار ساده ای نیست؛ اما در ازدواج سفید افراد برای بودن در کنار هم سعی خواهند کرد که هر روز بهتر از دیروز باشند تا بتوانند طرف مقابل را در کنار خود داشته باشند.
با تمام این موارد، ازدواج سفید بی عیب و نقص نیست و عواقب جامعه شناختی و روان شناختی بسیاری دارد.
این گونه ازدواج در غرب رواج داشت و امروزه به داخل مرزهای ایران نیز کشیده شده است.
از دلایل این نوع ازدواج می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تغییر سبک زندگی خانواده ها
- افزایش فشارهای اقتصادی
- ازدواج های سخت و مهریه های سنگین
- رسوم پرخرج و دست و پا گیر
- ترس از طلاق و عواقب آن
- مطمئن نبودن از درستی انتخاب
و مواردی از این قبیل می توانند باعث شوند که جوانان به سمت ازدواج سفید بروند.
در حالت کلی علل گرایش جوانان به این نوع ازدواج را طبق نظر روانشناسان می توان به صورت زیر توضیح داد:
- یکی از علت های گرایش جوانان به ازدواج سفید، عدم مسئولیت پذیری افراد است. زیرا در ازدواج سفید افراد نسبت به یکدیگر مسئولیتی ندارند و فقط هم خانه هم هستند. این افراد برای برآورده کردن نیازهای غریزی و خصوصا نیازهای جنسی می خواهند در کنار هم باشند.
- از دیگر دلایل ازدواج سفید می توان به مشکلات اقتصادی حاکم در جامعه اشاره کرد. جوانانی که نیازهای غریزی زیاد و پول کم دارند؛ نمی توانند به راحتی تشکیل خانواده دهند. بنابراین این افراد برای پاسخ به نیازهای جنسی خود، ازدواج سفید را انتخاب می کنند.
- در مواردی ممکن است که این ازدواج به دلیل مقابله با نظرات تحمیلی خانواده باشد. بسیاری از خانواده ها ازدواج را به فرزندان خود تحمیل می کنند.
- اختلالات شخصیتی متفاوتی مانند تنوع طلبی، هوس بازی، خوش گذرانی و… نیز می تواند علتی برای ازدواج سفید باشد
- یکی دیگر از علل گرایش جوانان به ازدواج سفید، این است که در ازدواج رسمی مهریه مهم است؛ اما در ازدواج سفید مهریه، طلاق و موارد این چنینی وجود ندارد.
این نوع زندگی مشترک دارای پیامدها و آسیب های بسیاری است که در دو دسته بندی جامعه شناختی و روانشناسی قابل توضیح است.
عواقب جامعه شناختی ازدواج سفید عبارتند از:
- عدم پذیرش و حمایت مالی و عاطفی از طرف خانواده ها
- عدم تعهد و پای بندی به تعهدات
- آسیب پذیر بودن فرزندانی که از این ازدواج ها حاصل می شوند.
- غیرقانونی بودن فرزندان در ازدواج سفید هزینه های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی زیادی به بار خواهد آورد.
- لطمه به زنان بعد از به پایان رسیدن رابطه
- بارداری های ناخواسته، افزایش سقط های غیرقانونی و همچنین عوارض بهداشتی
- آسیب های اجتماعی زیادی مانند اعتیاد و…
- جدایی های زیاد
- خیانت های جنسی زیاد
- بالا رفتن سن ازدواج رسمی در بین جوانان
و…
از پیامدهای روان شناختی ازدواج سفید نیز می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- زنان در چنین رابطه هایی بیش از دیگر زنان در معرض خشونت های خانگی قرار می گیرند.
- کاهش قوای فرزندآوری، کاهش شانس مادر شدن دختران و افزایش احساس فریب خوردگی که در دختران بسیار زیاد است.
- عدم امنیت روانی برای هر دو نفر
- بروز افسردگی، اضطراب، ناامیدی، عدم رضایت عاطفی و… در ازدواج سفید بسیار بیشتر از ازدواج های رسمی است.
- عدم حمایت خانواده های طرفین از این ازدواج و طرد شدن از خانواده