همه شما برای یک بار هم که شده کلمه ی ازدواج فامیلی را شنیده اید و حتی فراتر از آن، شنیده اید که می گویند: عقد دختر عمو و پسر عمو را در آسمانها بسته اند! این که چقدر این واژه و ضربالمثلهای مشابه را شنیده باشید، بستگی به آن دارد که در کجا متولد شده باشید.
ازدواج فامیلی یعنی: ازدواجی که زوج در آن جد و نیای مشترک داشته باشند. در واقع ازدواج زوجی که رابطه ی خانوادگی درجه پنج دارند، ازدواج فامیلی محسوب نمی شود.
در احادیث امامان ازدواج فامیلی گاه نکوهش و گاه تشویق شده است، اما از این موارد که بگذریم ما می خواهیم تا موارد روانشناسی و دیدگاه علمی را در این باره بررسی کنیم.
روانشناسان و مشاوران به طور کلی ازدواج با خویشاوندان را توصیه نمی کنند اما آن ها بهترین نوع ازدواج فامیلی را هم در بین خویشان درجه سه توصیه می کنند.
البته کارشناسان مختلف در این باره نظرات متفاوت و مثبت و منفی زیادی داده اند و به طور قطعی نمی توان گفت که باید یا نباید ازدواج فامیلی صورت بگیرد.
روانشناسان توصیه می کنند، در هر ازدواجی، چه فامیلی و چه غیر فامیلی، هر دو طرف باید به خوبی و درست یکدیگر را ارزیابی کنند. ارزیابی طرف مقابل در ازدواج فامیلی هم مانند بقیه ی ازدواج ها اهمیت دارد به این دلیل که هر چقدر هم دو خانواده یکدیگر را بشناسند این شناخت سطحی است.
در حالت عادی احتمال اینکه فرزند یک زوج دارای معلولیت یا نارسایی باشد 2 تا 3 درصد است اما در ازدواج فامیلی این مقدار دو برابر می شود، یعنی احتمال معلولیت یا نارسایی در فرزندتان 5 تا 6 درصد!
گاهی حتی این درصد به 12 تا 15 می رسد، (این درصد ها در صورت نداشتن سابقه ی فرزند معلول در آن هاست.) زمانی که ازدواج ها فقط در یک سمت خانواده اتفاق می افتد؛ یعنی زوج هر دو فقط از خانواده ی پدری یا مادری باشند.
در دی ان ای هر شخص ژن هایی وجود دارد که توانایی مقاومت در برابر برخی بیماری ها را ندارد. زمانی که دو فرد از یک خانواده تصمیم به ازدواج می گیرند، طبیعی است که ژن های ضعیف شان یکسان باشد. پس در نتیجه ازدواج آنها ممکن است فرزندی معلول به دنیا بیاید. (با توجه به درصد های ذکر شده و البته سابقه ی داشتن یا نداشتن معلولیت در خانواده آنها.)
اول از همه بدانید که تصمیم گیرنده شما هستید. ما فقط شما را به راهی که علم می گوید درست تر است هدایت می کنیم. متاسفانه برای ازدواج فامیلی در کشور ما مشاوره ی ژنتیک و تست ها و آزمایشات مربوط به آن اجباری نیست.
علاوه بر آن هزینه های مربوط به این موارد بسیار زیاد است و بیمه ها هزینه های آن را جز در مواردی اندک و به خصوص آن هم نه به طور کامل بر عهده نمی گیرند. هزینه های زیاد این مشاوره باعث می شود تعداد بسیار زیادی از کسانی که قصد دارند ازدواج فامیلی داشته باشند از آن خودداری کنند.
البته لازم به ذکر است که هزینه ها با توجه به دکتر مربوطه و نوع و مدتشان متفاوت خواهند بود. هزینه های زیاد این مشاوره باعث می شود تعداد بسیار زیادی از کسانی که قصد دارند ازدواج فامیلی داشته باشند از آن خودداری کنند.
توصیه ی ما این است که اگر قصد ازدواج با یکی از خویشاوندان خود را دارید، برای آرامش فکر خودتان و اینکه در آینده دچار پشیمانی و مشکلات فرزندی که معلول است نشوید، این مشاوره و آزمایشات را نادیده نگیرید.
توصیه می شود حتما از مراکز درمانی معتبر استفاده کنید. از استاندارد بودن تست ها هم تا حد امکان اطمینان حاصل کنید زیرا که اگر آزمایش ها استاندارد نباشند نه تنها باعث نگرانی و استرس بیشتر در زوج و خانواده شان می شود، بلکه ممکن است هزینه های اضافی در پی داشته باشد.