همان طور که می دانید، اضطراب بخشی از غریزه بقا در انسان ها بوده و زمانی که ما به وضعیت تهدید آمیزی در آینده فکر می کنیم، مغز و بدن ما وارد حالت تدافعی شده و آدرنالین آزاد می شود. این آدرنالین وارد خون شده و به ما کمک می کند که از خطر دوری کنیم.
اضطراب در کودکان نیز وجود دارد. با این تفاوت که با سرعت و شدت بیشتری به موقعیت ها واکنش نشان می دهند و به سختی توانایی کنترل اضطراب خود را دارند. اضطراب در کودکان شایع است و وقتی در موقعیت ها و شرایط جدیدی قرار می گیرند، دچار اضطراب می شوند.
البته به مرور یاد می گیرند که با اضطراب کنار بیایند. اما در برخی از موارد اضطراب کودکان به بررسی و درمان نیاز دارد.
در واقع در موارد زیر کودکان به پشتیبانی بیشتری نیاز دارند:
کودکان بیشتر از همسالان خود احساس اضطراب کنند.
اضطراب باعث شود که آنها در فعالیت های مدرسه و اجتماعی شرکت نکنند.
به دلیل اضطراب توانایی انجام کارهایی را که دیگر همسالان انجام می دهند، نداشته باشند.
ترس و نگرانی هایشان تناسبی با مسائل زندگی شان نداشته باشند.
زمانی که کودکان دچار اضطراب می شوند، شاید نتوانند احساس خود را به خوبی بیان کنند.
بنابراین والدین باید به نشانه های زیر در کودک خود توجه داشته باشند:
کودک مضطرب، تحریک پذیر است. گریه می کند و ممکن است به شما بچسبد.
در خواب مشکل دارد. مثلا در تمام طول شب بیدار می ماند یا کودک از خواب میپرد.
شب ادراری دارد.
خواب های بد می بیند.
اعتماد به نفس برای تست چیزهای جدید را ندارد.
توانایی روبرو شدن با چالش های ساده و روزمره را ندارد.
در تمرکز با مشکل روبرو می شود.
خستگی مفرط دارد
نگران های بی موردی دارد
در غذا خوردن مشکل دارد.
سریع عصبانی می شود.
ناخن های خود را می جود.
ترس از قضاوت شدن باعث می شود اهداف بزرگی برای خود در نظر بگیرید
افکار منفی زیاد داشته و مدام فکر می کند که قرار است اتفاق بدی رخ دهد.
از فعالیت های روزمره مانند دیدن دوستان، بیرون رفتن یا رفتن به مدرسه اجتناب می کند.
اضطراب در کودکان به عوامل مختلفی بستگی دارد که از مهم ترین آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد.
معمولا کودکان به سختی با تغییرات زندگی کنار می آیند. تغییر مکان زندگی، مدرسه و… از عواملی هستند که باعث اضطراب در کودکان می شوند.
کودکانی که تجربه یک اتفاق تلخ مانند تصادف رانندگی یا آتش سوزی را داشته اند، ممکن است بعد از این اتفاق همواره دچار اضطراب شوند.
بحث و اختلافات خانوادگی از جمله مواردی هستند که باعث احساس ناامنی و اضطراب در کودکان می شوند.
دوران بلوغ در نوجوانان باعث می شود که این افراد دچار اضطراب اجتماعی شوند. این افراد از حضور در جمع خودداری می کنند یا برای ترک کردن هر اجتماعی به دنبال بهانه تراشی هستند.
اضطراب در کودکان انواع مختلفی دارد که عبارتند از:
فوبیا
در این نوع اضطراب، کودک از اشیاء، موقعیت ها یا رویدادهای خاصی مانند آمپول، عنکبوت، ارتفاع و .. می ترسد.
فوبیای اجتماعی
در این نوع اضطراب، کودک از اینکه به او با دید منفی نگاه شود، ترسیده و خجالت می کشد. این کودکان از صحبت با افراد جدید، صحبت در کلاس و نمایش برای عموم واهمه داشته و در پیدا کردن دوست به مشکل می خورند.
اضطراب فراگیر
در این نوع اضطراب کودک نگرانی بیش از حدی درباره رویدادهای احتمالی در آینده دارد. در واقع ممکن است که او از نتیجه رفتارهای گذشته خود در مدرسه نگران باشد و یا نگران از دست دادن محبوبیتش باشد.
استرس پس از سانحه
این نوع اختلال ممکن است بعد از یک سانحه اتفاق بیفتد و تاثیر زیادی در الگوی خواب، تحریک پذیری و تمرکز فرد داشته باشد.
وسواسی جبری
کودکانی که دچار وسواس جبری OCPD هستند، افکار ناخواسته و مداومی داند. بیشتر این افکار در مورد کثیفی، میکروب ها و یا گاهی تقارن است. مثلا این کودکان چندین بار دستان خود را می شویند.
اضطراب جدایی
یکی از رایج ترین انواع اضطراب در کودکان، ترس آنها از دور شدن از والدین است. این کودکان نمی توانند در زمان ترک مراقبین خود، نمی توانند این موضوع را درک کنند که چرا آن فرد رفته است. بچه های کمی بزرگتر هر جدایی را به اتفاق بدی نسبت می دهند.
برای درمان اضطراب کودکان راه های متعددی وجود دارد تا والدین بتوانند به سرعت این اختلال روحی را در کودک خود رفع کنند.
این راه ها عبارتند از:
صحبت با کودک درباره نگرانی هایش و اطمینان خاطر به او که همراه او هستید.
در صورتی که کودک کمی بزرگ تر شد می توانید به او در مورد اضطراب و تاثیرات آن صحبت کنید و سعی کنید او را به رفع این مشکل تشویق کنید.
سعی کنید که تغییری در روال زندگی روزانه کودک ایجاد نکنید.
اگر کودک به دلیل حادثه ناگواری دچار اضطراب شده است، بهتر است با فیلم، کتاب و… به او در درک احساساتش کمک کنید.
در مورد تغییرات مدرسه، محل زندگی و… با کودک خود صحبت کنید و او را برای تغییر آماده کنید.
با کودک تکنیک های ساده ریلکس کردن را تمرین کنید. مثلا تنفس عمیق و آهسته و…
گاهی لازم است حواس کودک را از موضوع پرت کنید.
از کودک بخواهید که نگرانی هایش را بنویسد و یا اگر نمی تواند نقاشی کند و در یک جعبه بیندازند. به صورتی که از این کار خوشش بیاید و شما هم متوجه نگرانی های او شوید.
در صورتی که مشکل اضطراب کودک شما قابل کنترل نیست و نمی توانید آن را حل کنید، بهتر است با مشاوره و روان درمانگر در این مورد صحبت کنید.