حواس پرتی یا عدم تمرکز یکی از مشکلاتی است که اغلب انسان ها در مواقع مختلف با آن روبرو می شوند. گاهی به این اختلال گیجی نیز گفته می شود.
ما گاهی اوقات در انجام فعالیت های مختلف روزانه نیز تمام حواس و توجه مان به کارمان نیست. از آنجایی که ما انسان ها توانایی این را داریم که چندین کار را به صورت همزمان انجام دهیم، حواس پرتی به عنوان یک مانع با توانایی های ما مقابله می کند.
حواس پرتی نقطه مقابل تمرکز حواس است. معمولا برای اینکه بتوانیم کاری را به خوبی انجام دهیم، باید بر روی کار تمرکز کافی داشته باشیم. طبق پژوهش های انجام شده، بازه توجه انسان محدود بوده و در این بازه فقط می تواند به تعداد کمی از محرکات بیرونی معطوف شود.
بنابراین هر فرد برای انجام کارهای پیچیده باید تمامی توجه خود را بر روی یک نقطه متمرکز کند. درست مانند یک عدسی که نور را در یک نقطه جمع می کند.
به طور کلی ما برای تمرکز حواس باید تمامی عوامل حواس پرتی را به حداقل برسانیم تا بتوانیم فعالیت های خود را با موفقیت انجام دهیم. برای تمرکز حواس افراد می توانند مهارت های تمرکز را یاد بگیرند.
تقویت مهارت تمرکز به تمرین، صرف وقت و انرژی نیاز دارد. بنابراین افراد به راحتی می توانند تمرکز بیشتری بر روی کارهای خود داشته باشند.
پیش فعالی یکی از اختلالات روانی است که ما در برخی از کودکان مشاهده می کنیم. البته این اختلال تنها به کودکان خلاصه نمی شود و بزرگسالان نیز به این اختلال دچار می شوند. بزرگسالانی که به این اختلال دچار هستند، بیشتر دچار بی توجهی و عدم تمرکز می شوند.
کیفیت خواب بر روی تمرکز حواس افراد تاثیر مستقیمی دارد. ممکن است که فرد 8 ساعت کامل خوابیده باشد؛ اما باز هم دچار مشکلات متعددی شود. بنابراین مدت زمان خواب برای تمرکز حواس اهمیتی ندارد. خواب باید کیفیت داشته باشد.
روابط ناسالم حتی اگر تمام شده باشند و یا به شکست منتهی شده باشند، بر روی تمرکز حواس افراد تاثیر می گذارند. درگیری های فکری ناشی از روابط ناسالم، ذهن را پر از الگوهای فکری وسواسی می کنند و فضای زیادی از مغز را اشغال می کنند.
بنابراین فضای کمی برای الگوهای دیگر که به قسمت های دیگر زندگی مربوط هستند، باقی خواهد ماند.
یکی دیگر از مواردی که در حواس پرتی بسیار نقش دارد، احساسات و تجاربی است که در گذشته اتفاق افتاده اند و فرد به دلیل شرمساری از آنها، آنها را سرکوب می کند. این احساسات باعث می شوند که فرد دچار کابوس، حملات عصبی و حافظه ضعیف شود.
یکی دیگر از دلایل حواس پرتی نگرانی فرد از موفقیت های خود است. یعنی او از اینکه موفق شود، نگران است. نگران از دست دادن دوستان، انتظارات زیاد خانواده و… این عوامل دست به دست هم می دهند تا فرد دچار حواس پرتی شده و از موفقیت دور شود.
نکته:
دلایل پزشکی زیادی نیز برای حواس پرتی وجود دارد. ازجمله این عوامل می توان به کم خونی، افسردگی، مشکلات تیروئید و… نیز اشاره کرد.
در هر حال، فرد باید متوجه حواس پرتی خود شده و سعی در درمان آن داشته باشد.
در برخی از موارد که حواس پرتی به دلایل پزشکی یا درونی اتفاق می افتد، باید برای حل این مشکل به پزشک متخصص و یا به روان درمان گر مراجعه کرد. اما در صورتی که عوامل بیرونی باعث این مشکل هستند، بهتر است که تاثیر محرک های بیرونی را کم کنیم.
مقابله با محرک های بیرونی به صورت زیر می باشد:
امروزه اغلب افراد چندین بار در روز، در حین انجام فعالیت های مهم، شبکه های مجازی را چک می کنند. این شبکه های مجازی آنقدر جذاب هستند که حتی زمانی که فرد اینترنت ندارد، باز هم به دنبال چک کردن آنهاست.
همین چک کردن شبکه های اجتماعی عامل مهمی در ایجاد حواس پرتی افراد است. بنابراین اگر می خواهید تمرکز کافی داشته باشید، از فضای مجازی و شبکه های اجتماعی دوری کنید.
تماس های غیر ضروری، تبلیغاتی و… یکی دیگر از عوامل برهم زدن تمرکز ذهن هستند. زمانی که در حین کار با تماس های غیر ضروری مواجه می شوید، مغز یاد می گیرد که در بازه های زمانی کوتاه دست از کار بکشد. بنابراین بهتر است که به غیر از تماس های ضروری، بقیه تماس ها را در حالت سکون قرار دهید.
معمولا افکار منفی و مسائل مهمی که ناگهان به خاطر می آورید، باعث حواس پرتی می شوند. بنابراین باید تا جایی که می توانید از افکار منفی دوری کنید و اگر مساله مهمی در حین کار به ذهنتان رسید، سریع آن را یادداشت کرده و به کار خود باز گردید. بدین ترتیب در اسرع وقت به آن مساله هم رسیدگی خواهید کرد.
تمرکز ذهن باعث می شود که فرد فعالیت خود را به نحو احسن انجام دهد؛ اما بسیاری از ما به دلایل مختلف در حین انجام کار دچار حواس پرتی می شویم. حواس پرتی ذهن ما را از کار منحرف کرده و باعث می شود که نتیجه کار نیز به دلخواه ما نباشد.