به طور کلی روانشناسی کودک و نوجوان، به مطالعه ضمیر خودآگاه و ناخودآگاه یک کودک می پردازد.
یک روانشناس کودک مشاهده می کند که یک کودک چطور با والدین، با سایر کودکان و با دنیای بیرون تعامل برقرار می کند. این موضوع به آن روانشناس کمک می کند که به رشد مغزی کودک پی ببرد و فعالیت های مغزی او را تحت نظر بگیرد.
همانطور که فرزند شما بزرگ می شود، سطح های مختلفی از رشد مغزی را تجربه می کند. محیط اطراف، ژنتیک و فرهنگ فاکتور هایی هستند که رشد کودک را تحت تاثیر قرار می دهند.
برای کودکان سخت است که بگویند چه چیزی را تجربه می کنند. همچنین آنها توانایی آنالیز احساسات خود را ندارند. در این زمان است که روانشناسی کودک به کمک شما می آید و اطلاعات ارزشمندی در اختیار شما قرار می دهد.
همه پدر و مادرها می خواهند که فرزندشان در طول رشد سالم باشد. اما این که رفتار کودک نشان دهنده سلامت جسمی و روانی او است، یا نشانه یکی از اختلالات کودکان است، همیشه معلوم و واضح نیست.
روانشناسی کودک به ما کمک می کند تا این تفاوت ها را بفهمیم. فهمیدن دلیل رفتارهای کودک به پدر و مادر بسیار کمک می کند.
پدر و مادر مهارت های زیر را در روانشناسی کودک یاد می گیرند:
چطور با فرزند خود رفتار کنند.
لحن صحبت با آن ها باید چگونه باشد.
چه مشکلاتی دارد و باید چطور به او کمک کنند.
و …
علاوه براین روانشناسی کودک به ما کمک می کند تا ریشه مشکلات را پیدا کنیم. از این رو می توانیم روند درمانی کودک خود را طی کنیم.
همان طور که گفتیم روانشناسی کودک موضوعات مختلفی را در روند رشد کودک بررسی می کند.
مهم ترین زمینه هایی که یک روانشناس کودک بررسی می کند، مواردی است که در ادامه مطلب به آن خواهیم پرداخت. لطفا همچنان با ما همراه باشید.
رشد جسمی یک روند قابل پیش بینی در کودکان است. فرزند شما توانایی نگهداری سر، غلت زدن، خزیدن، راه رفتن و دویدن را به ترتیب یاد می گیرد. در کلینیک روانشناسی، کودک و نوجوان این موارد را بررسی می کنند و در صورتی که یک چیز غیر عادی را مشاهده کنند، به دنبال علت آن می گردد.
روانشناس کودک مطمئن می شود که روند رشد سیر طبیعی اش را طی می کند. زیرا رشد جسمی بر سلامت روانی کودک نیز تاثیر می گذارد.
تاخیر در مراحل رشد جسمی می تواند به دلیل مشکلاتی باشد که می تواند در آینده کودک را به شدت تحت تاثیر قرار دهد.
علم پزشکی درباره روند رشد شناختی کودکان در چند سال اخیر تغییرات بسیار زیادی داشته است. امروزه ما می دانیم که نوزادان نیز حتی قبل از اینکه بتوانند چیزی را به زبان بیاورند، نسبت به محیط اطراف آگاهی دارند.
یکی از اهداف روانشناسی کودک، شناخت روند فکری کودکان است. این موضوع در قسمت رشد شناختی مطرح می شود. بنابراین یکی از مهم ترین نکاتی است که بررسی می شود.
رشد شناختی کودک شامل موارد زیر است:
شناختن محیط اطراف کودکان
یادگیری زبان
سنجش حافظه
نحوه تصمیم گیری کودک
توانایی حل مشکل
نحوه بکارگیری تخیل توسط کودک
همه این موارد تحت تاثیر ژنتیک کودک و محیط زندگی او است.
رشد عاطفی و اجتماعی، عمیقا در هم تنیده شده اند. به همین دلیل نمی توان این دو را از یکدیگر جدا کرد. رشد احساسی به احساسات کودک، درک و تجربه های او بستگی دارد.
رشد احساسی از سنین بسیار پایین شروع می شود. این رشد با احساسات پایه مانند ترس، خوشحالی، خشم و غم شروع می شود.
همان طور که کودک بزرگ می شود، احساسات پیچیده تر خودش را نشان می دهد. احساسات پیچیده تر شامل مواردی مانند: اعتماد به نفس، امید، پشیمانی و گناه می شود.
بر اساس روانشناسی کودک، رشد احساسی نه تنها به احساسات خود کودک، بلکه به درک احساسات دیگران نیز بستگی دارد. این همان قسمتی است که رشد اجتماعی نیز درگیر می شود.
نکته مهم این است که درک درست از رشد احساسی یک کودک، می تواند از بسیاری از اختلالات روانی در دوران بزرگسالی جلوگیری کند.
اگر رشد احساسی درست باشد، رفتار کودک در جامعه نیز متفاوت است.
این که کودک چگونه احساسات بقیه را درک می کند، بر روی رفتارش با سایر افراد نیز متفاوت است. در روانشناسی کودک، رشد اجتماعی به نحوه تقویت مهارت های اجتماعی، آگاهی نسبت به مسائل روز و … گفته می شود.
همانطور که گفتیم حتی اگر فرزند سالمی دارید، روانشناسی کودک می تواند به شما کمک بکند.
خیلی از مشکلات در دوران کودکی گذرا هستند، مانند:
ترسیدن از تاریکی
مکیدن انگشت
جویدن ناخن
شب ادراری
و …
این گونه از مشکلات تا حد زیادی به مشکلات روانی بستگی دارند. یک روانشناس کودک و نوجوان با استفاده از روش های روان درمانی، می تواند به ترک این عادات کمک کند.
طبیعی است که راه حل تمامی این مشکلات پیش خانواده نیست؛ بنابراین بهتر است برای آن از روانشناسان کودک کمک بگیریم.