فیبرومیالژی چیست – نحوه تشخیص و علائم بیماری فیبرومیالژی + نحوه درمان


شاید برای شما این سوال پیش بیاید که فیبرومیالژی چیست؟ و آیا درمانی برای آن وجود دارد؟ فیبرومیالژی سندرمی (سندرم مجموعه ای از علایم است که یک بیماری خاص را توصیف می کند.) شایع است که فرد مبتلا در سراسر بدن خود احساس درد می کند.

فیبرومیالژیا Fibromyalgia یا فیبرومیالژی یک سندرم شایع اسکلتی – عضلانی است که در سراسر بدن ایجاد درد کرده و باعث بهم ریختگی روان و افت کیفیت زندگی در مبتلایان می شود.

این سندرم علایمی شبیه به آرتریت دارد و ممکن است با التهاب مفاصل یا آرتریت، اشتباه گرفته شود اما وجه تمایزهایی نیز دارد که یک متخصص می تواند آن را تشخیص دهد. این سندرم به جای استخوان ها، بافت نرم و عضلانی را درگیر می کند و به عنوان بیماری روماتیک شناخته می شود.

مطابق آمار بالغ بر 5 میلیون نفر مبتلا به این بیماری وجود دارد که  80 الی 90 درصد آن را زنان تشکیل می دهند.

فیبرومیالژی در هر دوره ای از زندگی فرد می تواند بروز پیدا کند اما این علایم در افراد حدود 45 سال مشاهده می شود.

این علایم عبارتند از:

- درد در سراسر بدن

- وجود درد و گرفتگی در فک ها

- سردرد

- وجود درد و گرفتگی در ماهیچه های صورت و بافت همبند متصل

- نامنظم شدن الگوی خواب

- سندرم روده تحریک پذیر

- قاعدگی نامنظم و دردناک

- بی حسی دست و پا و مور مور شدن

- سندرم پای بی قرار

- ضعف و خستگی

- دشواری در تمرکز

علاوه بر این ها علایمی مانند حالت تهوع، افزایش وزن، سرگیجه، علایم آنفولانزا، مشکلات تنفسی و علایم صدری نیز در فیبرومیالژی دیده می شود.

فیبرومیالژی چه مشکلاتی برای فرد ایجاد می کند؟

- این سندرم باعث افزایش سه برابری افسردگی در مبتلایان می شود.

- مبتلایان به میزان 2 برابر بیشتر از سایر افراد بستری می شوند.

- در این بیماران میزان مرگ و میر ناشی از خودکشی بیشتر است بخصوص در بزرگسالان این آمار بیشتر است.

- مبتلایان به فیبرومیالژی نسبت به بقیه افراد بیشتر در معرض ابتلا به بیماری های روماتیسمی هستند.

- فیبرومیالژی با انواع دیگری از آرتریت مانند آرتریت روماتوئید و آرتروز و لوپوس همزمان رخ می دهد.

عامل اصلی در ایجاد فیبرومیالژی مشخص نیست اما تحقیقات نشان می دهد ایجاد یک مشکل در مرکز پردازش درد مغز، عامل آن است یا ممکن است مغز به یک عامل محرک حساس شده باشد.

عوامل زیر زمینه ساز بروز فیبرومیالژی است:

- آرتریت روماتوئید

- بیماری های خود ایمنی مانند لوپوس

- مشکلات سیستم عصبی مرکزی (CNS)

- آسیب دیدگی عاطفی و تنش

- ایجاد آسیب های مکرر

- بیان ژن های مرتبط با درد

فیبرومیالژی علایم مشابهی با سایر بیماری ها مانند کم کاری تیروئید دارد که ممکن است تشخیص را برای پزشک سخت تر کند. برای تشخیص فیبرومیالژی روش آزمایشگاهی وجود ندارد و این تشخیص را زمان بر می کند.

با توجه به این که تشخیص صحیح این بیماری قدم اول برای درمان است، پزشکان از معیارها برای تشخیص صحیح فیبرومیالژی استفاده می کنند.

این معیارها از سوی توسط کالج روماتولوژی آمریکا ارائه شده است و عبارتند از:

- احساس در در 19 ناحیه از بدن با احساس خستگی خفیف یا شدید که طی یک هفته ادامه داشته است.

- علایم بیماری 3 ماه ادامه پیدا می کند و فرد بیماری دیگری که علایم ناشی از آن باشد را ندارد.

- مشکلات ادراکی یا اختلال خواب دارد.

این بیماری می تواند علایم زیاد و دردناکی برای بیماران ایجاد کند که نیاز به رسیدگی پزشک دارد. هر بیمار می تواند مجموعه ای از علایم مخصوص به خود را داشته باشد بنابراین ممکن است پزشک برای هر فرد درمان متفاوت و اختصاصی را در نظر بگیرد.

برای درمان فیبرومیالژی روش های زیر استفاده می شود:

- دارو درمانی

- طب سوزنی

- روان درمانی

- برنامه منظم ورزشی

- ماساژ درمانی

- رسیدگی کایروپراکتیک

- درمان اصلاح رفتاری

- مصرف داروهای افسردگی در دوز پایین (این مورد در الویت پایین است.)

افراد مبتلا به فیبرومیالژیا باید با پزشک خود در مورد تنظیم یک برنامه درمانی مناسب، که بتواند بهترین نتایج را در پیش داشته باشد، مشورت کنند. برای مبتلایان به این سندرم تنظیم برنامه درمان با پزشک از ضرورت بالا برخوردار است.

در ادامه به توضیح روش های درمانی فیبرومیالژی می پردازیم.

پزشک برای کنترل برخی علایم حاصل از بیماری داروهای زیر را تجویز می کند:

1. داروهای ضدافسردگی

داروهایی مانند دولوکستین (Duloxetine) یا سیمبالتا و میلناسیپران (Milnacipran) یا ساولا تجویز می شود که در کاهش درد نیز موثر هستند.

1. داروهای ضد تشنج

داروهای ضد تشنج از جمله گاباپنتین (Gabapentin) یا نورونتین، پرگابالین (Pregabalin) یا لیریکا نیز ممکن است تجویز شود.

1. داروهای مسکن

این داروها می تواند شامل مسکن های بدون تجویز باشد. در سال 2016 انجمن مقابله با روماتیسم اروپا استفاده از داروهای ضد التهاب استروئیدی را توصیه کرده است. در صورتی که بیماران از داروهای خاصی استفاده می کنند باید به پزشک اطلاع دهند تا تداخل های دارویی را در تجویز داروها در نظر بگیرد.

بدن بسیاری از بیماران به ورزش واکنش مثبت می دهد و درد را کاهش می دهد. به همین دلیل برای بیماران برنامه منظم ورزشی الزامی است. برای مبتلایان ورزش هایی مانند ایروبیک (هوازی)، تمریناتی کششی و قدرتی توصیه می شود.

این ورزش ها خاصیت ضدافسردگی و ضد درد داشته و به فرد احساس سلامت و نشاط می بخشد.

درمان از طریق طب سوزنی

این روش درمانی در بسیاری از بیماران درد، گرفتگی عضلات و علایم بیماری را کم کرده و کیفیت زندگی را افزایش می دهد. درمانگر طب سوزنی نسبت به علایم و شدت بیماری تعداد جلسات خاصی را تجویز می کند.

درمان اصلاح رفتاری

این روش از درمان شناختی رفتاری (CBT) استفاده می شود که در آن مهارت های انطباق به فرد یاد داده شده و رفتار های استرس زا و تشدید کننده را کم می کنند، سپس برای او ورزش های آرام بخش تجویز می شود.

فیزیوتراپی

در این روش از درمان های زیر استفاده می شود:

- سرما درمانی

- گرما درمانی سطحی شامل هیدروتراپی، حمام متضاد، هات پک

- گرما درمانی عمقی شامل دیاترمی (Diathermy)

- تمرین درمانی شامل تمرینات ایروبیک (هوازی)، تمریناتی کششی و قدرتی

- درمان دستی شامل تکنیک های ماساژ مانند: فریکشن، نیدلینگ، استروک منیپولیشن ستون فقرات، آزادسازی مایوفاشیال

- تکنیک های انرژی عضلانی MET

- تحریک الکتریکی شامل تنس دیاداینامیک یونتوفورز و APS IF