هذیان چیست و آشنایی با انواع آن و تفاوت آن با توهم – هذیان در روانشناسی و روانپزشکی

علم روانشناسی بیماری های روانی زیادی را کشف و درمان کرده است که یکی از آن ها هذیان است. هذیان یک بیماری جدی روانی است و به سختی درمان می شود.

با ما تا آخر مقاله همراه شوید تا به هذیان، انواع هذیان و شیوه های درمان آن بپردازیم.

هذیان باورهای غلط تثبیت شده در مغز است و فردی که مبتلا به هذیان است نمی تواند فرق بین واقعیت و تصورات خود را تشخیص دهد و از واقعیت ها، تفسیر و برداشت اشتباهی می کند.

هذیان یک بیماری جدی روانی است که فرد به سختی می تواند از آن خلاص شود. هذیان از نشانه های جنون یا روان پریشی است و ممکن است با نوع دیگر روان پریشی به نام تصور باطل (هپروت) همراه شود و به معنای برداشت غلط از واقعیتی که هنوز وجود ندارد.

عمده ترین علامت هذیان باورهای غلطی است که هیچ اثری از آن ها دیده نمی شود. این فرد به چیزهایی اعتقاد دارد که هیچ واقعیتی ندارد. برای مثال فرد باور دارد که تمام اعمال و حرکاتش توسط افراد مرموز رصد می شود.

هذیان انواع مختلفی دارد که با توجه به نشانه های آن می تواند در یکی از دسته های زیر قرار بگیرد:

هذیان بزرگ بینی یا تظاهر

در این نوع هذیان، فرد حس می کند قدرت خارق العاده ای دارد و خداوند به او ماموریت داده تا جهان را نجات دهد و باید وظایف خاصی را انجام دهد تا کره زمین به حیات خود ادامه دهد.

ستمدیده

افراد مبتلا به این نوع هذیان بر این باورند که مورد بدرفتاری قرار می گیرند. این افراد پیوسته فکر می کنند دیگران می خواهند از آنها سوءاستفاده کنند، به آن ها تهمت بزنند و آن ها را متهم به جاسوسی و استفاده از موادمخدر کنند.

برای مثال فرد معتقد است در محل کارش با ریختن مواد مخدر در کولر باعث اعتیاد کارمندان و در نتیجه دریافت کار بیشتر از آن ها می شود. در حالی که هیچ گونه شواهدی این موضوع را تایید نمی کند.

افراد مبتلا به هذیان می توانند بسیار خطرناک باشند. این افراد نمی دانند چه کسی علیه آنا توطئه می کند و ممکن است فکر کنند شما چنین نیت سوئی دارید. آن ها این سوءظن را با کسی در میان نمی گذارند و تمایل به انزوا دارند و ممکن است بی دلیل دست به انتقام بزنند.

انتسابی (اروتومانیک)

این فرد فکر می کند اشخاصی با جایگاه اجتماعی بالاتر مانند یک بازیگر مشهور به او علاقمند است. این فرد حین تماشای تلویزیون سعی در ارتباط با این فرد مشهور را دارد و می خواهد او را بدست آورد.

بدنی سوماتیک

افرادی که دچار هذیان بدنی هستند فکر می کنند در زیر پوست آنان چیزی حرکت می کند و حس می کنند دچار یک بیماری هستند که هنوز تشخیص داده نشده است. برای مثال فرد فکر می کند در بدنش انگل هایی وجود دارد که از وجود او تغذیه می کنند.

حسادت

این فرد به رغم نبود شواهد فکر می کند همسرش در حال خیانت به او است. او به غلط فکر می کند همسرش به دور از چشم او با فرد مورد علاقه اش ملاقات داشته و از افراد واسطه ای پیغام های خود را به این فرد می رساند و افکار و رفتارهایی از حسادت در او دیده می شود.

نامشخص (مختلط)

اگر هذیان در اثر موضوع خاصی رخ ندهد و دلیل آن روشن نباشد هذیان نامشخص نامیده می شود.

هذیان نیهیلیستی

این افراد فکر می کنند جهان رو به نابودی است و خود و دیگران را در حال نابودی می بینند. این فرد را نمی توان قانع کرد، چرا که باورهای او را نمی توان عوض کرد.

به خاطر داشته باشید فرد مبتلا به هذیان باورهای عمیقی دارد که شما نمی تواند آن را عوض کنید. سعی نکنید چنین فردی را متقاعد کنید چرا که او تحریک شده و ممکن است برخورد خشونت آمیزی با شما داشته باشد.

هذیان خواندن ذهن

این افراد فکر می کنند می توانند ذهن افراد را بخوانند یا افکار آن ها را بفهمند.

فردی که دچار هذیان می شود عقاید خود را باور دارد و آن را به صورت یک مشکل نمی بیند. این موضوع برای فرد و اطرافیان مشکل ساز می شود چرا که این فرد خود را بیمار ندانسته و نیازی به درمان نمی بیند.

در این مواقع وجود یک درمانگر حرفه ای احساس می شود. چرا که ممکن است وضعیت بیمار وخیم باشد در بسیاری از مواقع بنا به نظر درمانگر فرد باید در بیمارستان روان پزشکی بستری شود و درمان های لازم را دریافت کند.

درمان هذیان شامل ترکیبی از روان درمانی به همراه استفاده از داروهای مخصوص است.

پزشک برای فرد مبتلا به هذیان با توجه به نوع و علایم آن داروهای زیر را تجویز می کند:

داروهای ضد روان پریشی (معمولی یا نسل اول)

این داروها گیرنده های دوپامین را در مغز مسدود می کنند. دوپامین یک نوروترانسمیتر (انتقال دهنده عصبی) است که در ایجاد روان پریشی دخیل است.

داروهای ضد روان پریشی غیرمعمول

این داروها از فعالیت گیرنده های سروتونین و دوپامین در مغز جلوگیری می کنند و نسبت به داروهای قبلی عوارض جانبی متفاوتی دارد.

داروهای آرام بخش

این داروها برای رفع استرس و اضطراب یا حل مشکل خواب برای فرد تجویز می شود.

داروهای ضدافسردگی

این دسته از داروها برای حل مشکل افسردگی و مشکلات ناشی از آن از جمله مسائل خلقی و رفتاری استفاده می شود.

روش درمانی CBT

این روش شامل درمان شناختی – رفتاری است که در آن فرد به کمک درمانگر یاد می گیرد تا افکار نادرست خود را شناسایی کرده و آن ها را عوض کند.

خانواده درمانی

در روش خانواده درمانی، خانواده فرد مبتلا آموزش می بیند تا بتواند به موقع از بیمار حمایت کنند و در حین درمان او را تنها نگذارند.