پراشتهایی عصبی یا بولیمیا (bulimia)، یک نوع اختلال غذا خوردن مهم و گاهی تهدید کننده است. افرادی که به این اختلال مبتلا هستند، معمولا کنترل خود را در غذا خوردن از دست می دهند.
این افراد در چرخه مزمن افراطی پرخوری و پاکسازی گیر می افتند به این صورت که بعد از خوردن غذا، احساس پشیمانی و شرم می کنند و سعی دارند تا به روش های مختلف این پرخوری را جبران کنند.
ممکن است این افراد با بالا آوردن یا استفاده از داروهای مختلف مانند: داروهای مسهل، ادرار آور یا کاهش وزن، سعی کنند که از اضافه وزن خود جلوگیری کنند. برخی از افراد برای جلوگیری از چاقی اقدام به رژیم های غذایی سخت گیرانه یا ورزش های سخت می کنند. این چرخه به دفعات تکرار می شود.
جالب است بدانید بیشتر افرادی که از پرخوری رنج می برند وزن متوسطی دارند.
علایم بولیمی در اوایل ۱۲ سالگی و گاهی زودتر بروز می کند و در زنان بیشتر از مردان دیده می شود.
طبق تحقیقاتی که توسط انجمن ملی اختلالات خوردن جمع آوری شده است، طبق تحقیقاتی که توسط انجمن ملی اختلالات خوردن انجام گرفته است، بولیمی تقریباً ۱.۵٪ از زنان جوان و ۱/۰٪ از مردان جوان را در گیر می کند
پراشتهایی عصبی می تواند علائم و نشانه های مختلفی داشته باشد، که از مهم ترین آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
وسواس زیاد نسبت به وزن و اندام
ترس همیشگی از چاقی
پرخوری های مکرر با حجم غذای زیاد در یک وعده
احساس از دست دادن کنترل در هنگام خوردن غذا
احساس اجبار برای استفراغ عمدی یا ورزش های بی رویه برای جلوگیری از افزایش وزن
استفاده بی مورد از داروهای رفع یبوست، ادرار آور و…
نخوردن یا ناشتا ماندن – محدود کردن کالری دریافتی و یا پرهیز از خوردن برخی از غذاهای خاص در میان دوره های پرخوری
استفاده بی رویه از مکمل های رژیمی یا داروهای گیاهی برای کاهش وزن
پرخوری عصبی ممکن است که باعث بروز عوارض جدی و حتی تهدید کننده برای سلامتی باشد.
از مهم ترین عوارض این اختلال می توان به موارد زیر اشاره کرد:
پایین آمدن عزت نفس و مشکلات در روابط و عملکرد اجتماعی
کم آب شدن بدن که می تواند باعث آسیب دیدن کلیه ها شود.
مشکلات قلبی مانند ضربان نامنظم قلب یا ایجاد نارسایی قلبی و عروقی
پوسیدگی شدید دندان یا آسیب لثه
دوره های نامنظم قاعدگی یا مختل شدن آن
مشکلات گوارشی
اضطراب، افسردگی، اختلال های شخصیتی یا اختلال دو قطبی
مصرف بی رویه الکل یا مواد مخدر
خودآزاری، افکار خودکشی و…
قبل از اینکه به علل بروز یا تشدید این اختلال اشاره کنیم، باید بدانید که زنان بیشتر از مردان مستعد ابتلا به این بیماری هستند. این بیماری اغلب در اواخر دوره نوجوانی و یا اوایل بزرگسالی ایجاد می شود.
عواملی که باعث تشدید این اختلال می شوند، عبارتند از:
عواملی مانند ژنتیک (ابتلا یکی از بستگان درجه یک به این اختلال)، اضافه وزن در کودکی و نوجوانی و…
مشکلات روانشناختی مانند افسردگی، اختلال های اضطرابی و… که در تشدید این اختلال بسیار تاثیر دارند. افراد مبتلا به این اختلال، ممکن است که به خود احساس منفی داشته باشند، و همچنین اتفاقات استرس زا نیز در این بیماری بسیار تاثیرگذار هستند.
رژیم غذایی؛ افرادی که رژیم های غذایی می گیرند ممکن است دوباره به پرخوری روی بیاورند و این پرخوری تبدیل به پرخوری عصبی شود.
هیچ راه قطعی برای جلوگیری از این اختلال وجود ندارد، اما افراد می توانند با در پیش گرفتن رفتارهای سالم تر این اختلال را به سمت درمان پیش برند.
این راه ها عبارتند از:
کمک کردن به فرزندان به اینکه بدون توجه به ظاهر خود، اعتماد به نفس لازم را به دست آورند.
پرهیز از صحبت کردن در مورد وزن در میان اعضای خانواده و پیش گرفتن یک سبک زندگی سالم
وعده های غذایی منظم و دلپذیر در جمع خانواده
خودداری از رژیم های غذایی سخت و ناسالم
معمولا پزشک معالج با بررسی موارد زیر این اختلال را تشخیص می دهد:
صحبت کردن درباره عادات غذایی، روش های کاهش وزن و علائم فیزیکی
معاینه بالینی
آزمایش خون و ادرار
تست نوار قلب برای بررسی مشکلات قلب
ارزیابی روان شناسی و نگرش فرد نسبت به وزن و ظاهر بدن
چندین نوع درمان برای این اختلال وجود دارد که عبارتند از:
در روان درمانی، درمانگر با بیمار صحبت می کند تا مشکل او را ریشه یابی کند. روان درمانی ممکن است به صورت های زیر انجام شود.
در این روش درمانگر به فرد کمک می کند تا الگوهای غذایی خود را تغییر داده و به حالت عادی درآورد. افکار و رفتارهای ناسالم تشخیص داده شده و با افکار های مثبت و سالم جایگزین آنها شوند.
در این روش به والدین و اعضای خانواده کمک می شود تا رفتارهای ناسالم خورد و خوراک فرد مبتلا را شناسایی کرده و به او کمک کنند تا کنترل غذا خوردن خود را به دست گیرد.
در این روش، مشکلات فرد در روابط برطرف شده و به بهبود مهارت های ارتباطی و حل مساله پرداخته می شود.
در مواردی ممکن است به بیمار داروهای ضد افسردگی تجویز شود. این دارو زیر نظر روانپزشک تجویز شده و باعث کاهش علائم پرخوری عصبی خواهد شد.
در این روش متخصصان تغذیه با دادن رژیم غذایی به فرد سعی می کنند به او کمک کنند تا عادات غذایی سالمی داشته باشد و از غذاهای ناسالم پرهیز کند.
در مواردی که پراشتهایی عوارض فیزیکی شدیدی ایجاد کرده باشد، بیمار نیاز به بستری شدن و مراقبت های پزشکی خواهد داشت.