گروه درمانی نوعی روان درمانی است که به صورت گروهی برگزار می شود. در این روش درمان، درمانگر و 6 تا 12 شرکت کننده که مشکلات مشابهی دارند، با هم به گفتگو می نشینند. در این روش افراد حاضر، رفتارهای سایر افراد را مشاهده کرده و با دریافت بازخورد از دیگران بهبودی می
گروه درمانی دارای اصول مشخصی است که هر کدام از آنها موجب بهبودی شرکت کنندگان می شوند.
افراد در مراحل مختلف درمان هستند. بنابراین ممکن است که فرد با فرد یا افرادی مواجه شود که بر همین مشکل غلبه کرده و به بهبودی نسبی رسیده اند. بنابراین امید بهبودی در فرد بیشتر می شود.
افراد هم گروهی هایی روبرو می شوند که همه مشکل مشابه و تجربه های مشابه دارند. بنابراین هیچ کدام در زمینه مشکلی که دارند، احساس تنهایی نمی کنند.
اعضای تیم با یکدیگر گفتگو کرده و با تبادل اطلاعات به همدیگر کمک می کنند.
اعضای گروه، نقاط قوت خود را به دیگر اعضای گروه توضیح می دهند. این امر باعث تقویت عزت نفس و اعتماد به نفس افراد خواهد شد.
فضای یک گروه درمانی بیشتر شبیه فضای یک خانواده است. هر عضو در این گروه، نقش تجارب کودکی خود را در شکل گیری شخصیت و رفتارهایش مورد بررسی قرار می دهد. همچنین هر فرد می تواند از رفتارهای ناهنجار و نامناسب در زندگی شخصی و اجتماعی خودداری کند.
گروه درمانی باعث یادگیری و به کارگیری رفتارهای جدید می شود. این مکان، امن و حمایتگر بوده و به اعضای گروه اجازه می دهد تا در تجربه کردن رفتارهای جدید، ترسی از شکست نداشته باشند.
افراد می توانند از رفتار سایر اعضای گروه الگوبرداری کرده و یا از رفتارهای خود درمانگر تقلید کنند.
اعضای گروه می توانند با تعاملی که با یکدیگر دارند و بازخورد هایی که از هم و یا از درمانگر می گیرند، درک بیشتری از خودشان داشته باشند.
افراد همه دارای هدف مشترکی هستند، بنابراین به حس تعلق و پذیرفته شدن خواهند رسید.
صحبت از هیجانات، احساسات و تجارب با افراد دیگر باعث می شود که هر فرد در مقابل درد تسکین یافته و احساس گناه یا استرس در او کمتر شود.
به افراد کمک می کند از طریق قرار گرفتن در گروه رفتارهای ناسازگار خود را تشخیص دهند
بحث در مورد مشکلات عاطفی با مشاور و اعضا، بازخورد گسترده ای برای فرد دارد
یک محیط امن ایجاد می شود که فرد می تواند از کمک و حمایت دیگران برخوردار شود.
گروه درمانی از زمان جنگ جهانی دوم رایج شد. در آن زمان مشاوران زیادی وجود نداشت تا به سربازان کمک کند خستگی جنگ را از روان خود دور کنند بنابراین سربازان با تشکیل گروه هایی خود به حمایت و درمان همدیگر کمک می کردند.
گروه درمانی اولین بار در آمریکا و در اوایل قرن بیستم به کارگرفته شد. پس از جنگ جهانی دوم روان درمانگرانی چون گوستاو لوبون، زیگموند فروید، اریک برن، ژاکوب مورنو و کارل راجرز بر روی آن کار کردند.
انواع گروه درمانی به دو دسته تقسیم می شوند. این دو دسته عبارتند از:
گروه درمانی اختصاصی
در گروه درمانی اختصاصی همه اعضای گروه مشکل مشابه دارند. از جمله این مشکلات می توان به وسواس، افسردگی، اضطراب، ترک سیگار و… اشاره کرد.
گروه درمانی عمومی
در گروه درمانی عمومی افرادی با مشکلات مختلف در یک گروه شرکت می کنند. این گروه با هدف رشد و توسعه فردی و افزایش خودشناسی است. شیوه درمانی در این گروه با گروه درمانی اختصاصی متفاوت می باشد.
معمولا گروه درمانی با 8 تا 12 نفر تشکیل می شوند. جلسات این گروه هر هفته یک بار و به مدت 90 تا 120 دقیقه خواهد بود. معمولا تعداد این جلسات 10 جلسه است و ممکن است با توجه به اهداف گروه افزایش یابد.
این جلسات می توانند باز یا بسته باشند. در جلسات باز امکان ملحق شدن شرکت کنندگان جدید به گروه وجود دارد؛ ولی در جلسات بسته، تنها اعضای اصلی گروه حق شرکت در گروه را دارند.
معمولا این جلسات در اتاقی برگزار می شود که صندلی ها به صورت دایره ای بزرگ چیده شده اند. بدین ترتیب هر عضو می تواند سایر اعضا را به خوبی ببیند. در آغاز این جلسات اعضای گروه به طور کامل به یکدیگر معرفی خواهند شد.
شیوه اجرای جلسات به سبک درمانی درمانگر بستگی دارد. بسیاری از درمانگرها سبک گفتگوی آزادتر را بیشتر ترجیح می دهند. بدین ترتیب اعضا می توانند تمامی تجارب خود را با سایر اعضا به اشتراک بگذارند.
تحقیقات نشان داده است که این روش درمان کاملا اثر بخش است و فواید بسیاری دارد. این روش درمان برای درمان افسردگی بسیار موثر بوده و در زمینه درمان اختلالات زیر نیز بسیار خوب عمل کرده است.
اختلال دوقطبی
اختلال هراس
اختلال وسواس فکری عملی
اضطراب اجتماعی
سوء مصرف مواد
از دیگر فواید این روش درمان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
این روش درمان هزینه کمتری نسبت به درمان فردی دارد و مقرون به صرفه تر است.
روان درمانگر به جای تمرکز بر روی یک بیمار، زمان خود را به گروه بزرگ تری اختصاص خواهد داد.
اعضای گروه می توانند الگوی یکدیگر باشند. بدین ترتیب اعضا می توانند تجربیات کسی را که در حل مشکل موفق بوده را شنیده و از آن پیروی کنند. بدین ترتیب افراد احساس موفقیت بیشتری خواهند داشت.
گروه درمانی یک مکان امن بوده و به افراد اجازه می دهد تا رفتار و اعمال را در ایمنی و امنیت کامل تمرین کنند.
این روش درمان به افراد این امکان را می دهد تا از حمایت و تشویق های دیگر اعضای گروه بهره مند شوند. این افراد در کنار هم کمتر احساس تنهایی می کنند و بیشتر همدیگر را درک خواهند کرد.