صلاحیت دیوان محاسبات کشور چیست و چه وظایفی دارد؟
احتمالاً نام دیوان محاسبات کشور را بیش از هر جا یا در اخبار تفصیلی مجلس در زمان تصویب بودجه یا آگهی های استخدامی سالانه شنیده اید. دیوان محاسبات یک نهاد دولتی است که بر کلیه فرآیندهای مالی کشور نظارت دارد. در این مقاله شما را با تاریخچه تاسیس دیوان محاسبات کشور، اهداف و وظایف دیوان محاسبات کشور آشنا می کنیم.
تاریخچه تأسیس دیوان محاسبات
نخستین تاریخ تلاش بشر برای محاسبه امور و شمارش دارایی ها به زمان های اولیه باز می گردد و در طول تاریخ می توان رگه هایی از فعالیت های انسانی را یافت تا دامنه گزارشات خود را از امور شخصی به اقدامات دولت ها گسترش دهد. البته جرقه اولیه تشکیل قانون مرجع با هدف نظارت بر استفاده از اموال و درآمدهای عمومی در ایران، در اصول 101 و 103 قانون اساسی و اصلاحیه های آن زده شد و این مرجع در سال 1329 نیز قانون اساسی را تصویب کرد. قانون
البته دیوان محاسبات پس از سابقه انحلال در سال 1302، در سال 1312 در قالب سازمانی وابسته به وزارت دارایی با ساختار خاص خود شامل سه شعبه مستشاران دوباره شروع به کار کرد. همچنین لازم به ذکر است که انتخاب اعضای آن در انحصار وزارت مالیه نبود، بلکه در انحصار شورای ملی و پس از یک دوره سه ساله، انتخاب څارنوالی، اعضای دفتر و حسابرسان به عهده وزیر بود. امور مالی و پادشاه
این مرجع در سال 1358 بر اساس اصول 54 و 55 قانون اساسی جمهوری اسلامی از وزارت امور اقتصادی و دارایی با نظارت مستقیم مجلس شورای اسلامی با استقلال در امور مالی و اداری جدا شد و در 1361 قانون خاصی تصویب شد. رئیس و دادستان دیوان در شروع هر دوره قوه مقننه از سوی کمیته برنامه و بودجه و محاسبات مجلس پیشنهاد می شوند و توسط نمایندگان مجلس که نمایندگان منتخب مردم هستند انتخاب می شوند. . عزل رئیس دیوان فقط با رای اکثریت نمایندگان مجلس انجام می شود.
از آنجایی که نام دیوان محاسبات همواره با بودجه همراه است، در ابتدا صرفاً نظارت بر استفاده صحیح از بودجه به عنوان خزانه است، اما باید توجه داشت که سازمان طبق قوانین موجود، وظایف خود را بر عهده دارد. بسیار گسترده تر و دقیق تر از نظارت بر بودجه است.
اهداف و وظایف دیوان محاسبات
اصول 54 و 55 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران جایگاه و وظایف این سازمان را به صراحت مشخص کرده است. بر اساس اصل 54، دیوان محاسبات مستقیماً زیر نظر مجلس شورای اسلامی است. تشکیلات و اداره امور آن در تهران و مراکز استانها نیز به موجب قانون معین خواهد شد.
ماده 55 مقرر می دارد دیوان محاسبات کلیه حساب های وزارتخانه ها، مؤسسات، شرکت های دولتی و سایر دستگاه هایی را که از بودجه عمومی کشور به ترتیبی که در قانون مقرر می شود استفاده می کنند، بدون تجاوز از اعتبارات مصوب، رسیدگی یا رسیدگی می کند. ی »به عبارت ساده تر، در بودجه هر دستگاه دولتی و گاه غیردولتی، میزان هزینه و مصارف آن ذکر شده است. سپس دیوان محاسبات بر نحوه استفاده از این وجوه نظارت می کند و اطمینان حاصل می کند که دستگاه ها از مبالغ مصوب تجاوز نکرده و در محل مورد نظر هزینه می کنند. این دادگاه با این ویژگی های قانونی اساساً یک سازمان دولتی و ناظر بر کلیه فرآیندهای مالی کشور است که به مصارف و مصارف وجوه از محل بودجه مصوب طبق قانون رسیدگی می کند و همه ساله گزارش خود را تقدیم مجلس می کند.
همچنین در قانون ویژه دیوان، بر اساس مواد 1 تا 7، کنترل خزانه، نظارت بر نحوه هزینه کرد آن بر اساس مصوبات مجلس، نظارت بر فعالیت دستگاه های مخارج بودجه کشور. کل کشور در نهایت ارائه گزارش تخصیص بودجه به مجلس شورای اسلامی به عنوان یکی از اهداف این مرجع ذکر شده است.
با نگاهی به سایر مقررات مربوط به وظایف دیوان می توان به موارد زیر نیز اشاره کرد:
با بررسی اموال و حساب های سازمان ها از میزان دارایی آنها مطلع شوید. اظهار نظر در مورد نیاز به کنترل مقاماتی که از بودجه استفاده می کنند. رسیدگی به تخلفات مالی این موسسات و برخورد قانونی با آنها. نقض مقررات (مانند عدم ارائه به موقع صورت های مالی یا خسارت به خزانه یا عدم پرداخت به موقع تعهدات دولت یا ایجاد موانع غیر قابل توجیه برای اعضای دیوان در انجام وظایف خود طبق گزارش ها و گواهی های صادره از خود دیوان) .
در حال حاضر دیوان محاسبات در تهران و ادارات کل آن طبق قانون در مراکز استان ها مستقر هستند و 3 تا 7 هیأت مستشاری با سه عضو اصلی (که یکی از آنها رئیس خواهد بود) و یک عضو علی البدل، دادگاه تجدیدنظر وجود دارد. و دادستان های دادگاه اعضای کادر اداری از اعضای این مرجع هستند.
https://hamyanedalat.com/