فراش آمار

فراش آمار چیست و در چه شرایطی محقق می شود؟

اماره فراش از احکام معروف فقهی است. این قاعده برگرفته از حدیث نبوی معروف «الولد لالفرش و لاهیر الحجر» است. بر اساس قاعده فراش، اگر در انتساب فرزند به پدر مشکوک باشد، نسبت آن فرزند به پدر با شرایطی ثابت می شود. این قاعده حقوقی یکی از ادله اثبات رابطه حقوقی طفل است و لذا طفل متولد شده به شوهر ملحق می شود. دو ماده ۱۱۵۸ و ۱۱۵۹ قانون مدنی ایران به این قاعده می پردازد. در ماده 1322 نیز صراحت آن در امارات قانونی ذکر شده است. در این مقاله شما را با مفهوم و کاربرد آمار فراش، وضعیت حقوقی و شرایط تحقق آن آشنا می کنیم.

مفهوم و کاربرد آمار بستر

فرش از همان قالی به معنای پهن کردن است. همان طور که از آیه «الذین یجعل الارض / اللّه الارض برای تو گسترد» پیداست، هر چه در زمین برای نشستن و خواب پهن می کند، اشاره به بستر دارد. به زن «فرش» نیز گفته می شود، زیرا شوهرش حق دارد با او همخوابه باشد و به مردی که او را مالک است «فرش» می گویند.

تشکیل خانواده از اقدامات مهم و ارزشمندی است که شارع مقدس نیز در آن مواردی را بیان می کند. در حدیثی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم منقول است که هر که ازدواج کند نیمی از دین خود را ادا کرده است.

دو اصل «وفاداری» و «صداقت» در تحکیم نظام خانواده نقش اساسی دارند. به عبارت دیگر، هر چه وفاداری و صداقت دو طرف نسبت به یکدیگر بیشتر باشد، خانواده قوی تر می شود. مدت کوتاهی پس از ازدواج، اکثر زوج ها هم از روی عشق و هم به دلیل استحکام خانواده صاحب فرزند می شوند. انتساب فرزند به زوج آثار زیادی (از جمله ارث، ولایت و ...) خواهد داشت.

امروزه به لطف پیشرفت های علمی، شناسایی این نسبت کار آسانی به نظر می رسد و می توان از آزمایش های ویژه برای تعیین دقیق والدین کودک بیهوش استفاده کرد. اما در گذشته به دلیل کمبود این امکانات و همچنین اعتماد و وفاداری زوجین به یکدیگر، قانونگذار و قانونگذار شرایطی را در نظر گرفته اند که بدون کنجکاوی قابل تعیین است. البته شایان ذکر است که به طور کلی تشخیص مادر کودک آسانتر است. زیرا اغلب مشخص نیست که نوزاد از چه کسی متولد شده یا چه کسی جنین را در رحم او بزرگ کرده است.

شرایط تحقق آمار فرش

بر اساس حدیثی که از پیامبر اسلام نقل شده است: «الولد بالبیع و للحجر»، اگر انتساب فرزند به پدر مشکوک باشد، می توان فرزند را تحت شرایطی به همان شوهر نسبت داد. قانونگذار در مواد ۱۱۵۸ و ۱۱۵۹ قانون مدنی نیز این موضوع را بسط داده و دو حالت را برای اجرای ماتریس در نظر گرفته است.

آماره فراش در زمان ازدواج

ماده 1159 این اساسنامه را در زمان عقد اعتبار می داند. طبق این ماده فرزندی که بعد از ازدواج به دنیا می آید مشروط بر اینکه کمتر از شش ماه (کوتاه ترین مدت بارداری) و بیش از ده ماه (طولانی ترین مدت بارداری) از تاریخ نزدیکی زوجین نگذرد. تولد فرزند، فرزند به شوهر می پیوندد نه دیگران. آنها حق ندارند.

برخی از علما معتقدند که شرط محرمیت غیر ضروری است و صرف ازدواج کافی است; زیرا حفظ عفت خانواده ارزش زیادی دارد. از طرفی اثبات صمیمیت و دخول آسان نیست. مسائل جنسی چیزی است که زوج ها سعی می کنند آن را بپوشانند. در نتیجه، روابط فیزیکی آنها باید درک شود. بنابراین اگر طفلی بین شش ماه تا ده ماه پس از عقد به دنیا بیاید، از نظر حقوقی، موضوع پیوستن طفل به شوهر است. اما اگر تولد فرزند در این فاصله زمانی نباشد، آمار بستری معتبر نخواهد بود.

حتما بخوانید: جرم افترا و مجازات آن در قانون

عماره فراش پس از فسخ نکاح

ماده 1159 همین قاعده را در مورد طفلی که بعد از فسخ نکاح متولد می شود نیز جاری می داند. طبق این ماده اگر زوجه پس از فسخ نکاح ازدواج نکرده باشد و طفل در ظرف ده ماه از پایان عقد تا روز ولادت به دنیا بیاید، به زوج ملحق می شود. مگر اینکه مشخص شود از تاریخ قرب تا ولادت کمتر از شش ماه یا بیش از ده ماه گذشته باشد.

آماره فراش بعد از ازدواج دوم

گاهی نکاح منحل می شود و زن پس از پایان دوره با شخص دیگری ازدواج می کند و پس از ازدواج دوم صاحب فرزند می شود. در این شرایط سه فرض قابل تصور است:

فرض اول

فرض اول این است که بچه هشت ماه بعد از ازدواج دوم به دنیا می آید که در این صورت به گفته فراش نمی تواند به همسر سابقش بپیوندد. مثلاً تصور کنید در روز اول فروردین، ازدواج اول منحل می شود. زن باید یک ربع نگه دارد. بنابراین در اوایل جولای، او می تواند دوباره ازدواج کند. حال اگر فرزند در بهمن ماه همان سال به دنیا بیاید، یازده ماه از تاریخ انحلال ازدواج اول گذشته است. پس قاعده تخت جاری نمی شود و فرزند به شوهر دوم می پیوندد.

فرض دوم

فرض دوم این است که فرزند در مهر یا آبان همان سال متولد شود. در این صورت کمتر از ده ماه از فسخ نکاح اول و کمتر از شش ماه از ازدواج دوم نگذشته است. در این صورت برای اولین ازدواج سند ازدواج صادر می شود و فرزند به شوهر اول می پیوندد.

فرض سوم

اما فرض سوم این است که تولد فرزند در ژانویه همان سال اتفاق می افتد. در این صورت بیش از شش ماه از ازدواج دوم و ده ماه از فسخ نکاح اول گذشته است. در نتیجه نوزاد تازه متولد شده می تواند با هر دو طرف ازدواج کند. به عبارت دیگر، تداخل بین دو آمار ماتریسی وجود دارد. اما به دلیل تحکیم بنیان مقدس خانواده دوم و حمایت از کودک و سایر مسائل اجتماعی، قانونگذار و قانونگذار فرزند را حاصل ازدواج دوم می دانند; مگر اینکه دلایل قانع کننده ای برای انتساب فرزند به شوهر اول وجود داشته باشد.

مفهوم عصر حجر

در ادامه حدیث نبوی عبارت «لِلْحَجْرِ الْحَجْرِ» آمده است. در زبان عربی «اهر» از «اهر» به معنای فسق گرفته شده است. اهر را زناکار می دانند و سنگ به معنای سنگ است. در واقع پیامبر با این عبارت، زناکار را به سنگ تشبیه می کند که شیء بی ارزشی است. البته باید گفت که برخی منظور از سنگ را مجازات رجم یا رجم می دانند; اما بهتر است بدانید که رجم مخصوص زنایانی است که اولاً دارای همسر دائم هستند و ثانیاً شرایط آمیزش با همسر را دارند. به این افراد محسن (مرد) و محسن (زن) می گویند. لازم به ذکر است که مجازات زنا برای افرادی که احسان ندارند شلاق است. بنابراین به نظر نمی رسد که حدیث فوق فقط برای گروه خاصی نقل شده باشد. از این رو، تفسیر اول از معنای سنگ منطقی تر به نظر می رسد.

نکته آخر

در پایان باید توجه داشت که استفاده از آمار تشک در شرایطی است که زن و مرد نسبت به انتساب فرزند شک دارند; نه اینکه یقینی برای آنها وجود داشته باشد. اگر زوجین بتوانند ثابت کنند که با همسر خود همبستر نشده اند، زوجیت اعتبار خود را از دست می دهد.