مواد مخدر

مواد مخدر و انواع آن

مواد مخدر عبارتند از محصولات گیاهانی چون شاهدانه، کوکا، خشخاش و همچنین ترکیبات خاص بعضی از مواد شیمیایی که مصرف آن ها موجب دگرگونی در سطح هوشیاری مغز شود و ایجاد اعتیاد جسمی و ذهنی می شود.

که خود به سه نوع توهم زا، سستی زا و توان افزا تقسیم می شوند.

مواد سستی زا:

موادی هستند که فعالیت فکری و بدنی مصرف کننده را سست نموده و خود به دو نوع سنتی (طبیعی) و صنعتی (مصنوعی) تقسیم می شوند.

مواد سنتی (طبیعی): مانند فرآورده های گیاه تریاک، خشخاش، شیره تریاک و مرفین

مواد صنعتی (مصنوعی): مانند متادون، هروئین، پتدین و انواع و اقسام قرص های آرامبخش و مسکن

مواد توان افزا:

مصرف آن منجر به افزایش فعالیت فکری و بدنی مصرف کننده و باعث هیجان می شود. این مواد به دو دسته تقسیم می شوند:

مواد طبیعی : برگ کوکا، کوکائین، کراک، برگ و ساقه برخی درختان مثل خات و کراتم و ناس

مواد مصنوعی : آمفتامین، متیل آمفتامین، ترکیبات آمفتامینها

مواد توهم زا:

باعث ایجاد توهم بصری و حسی می شود.این مواد نیز به دو دسته تقسیم می شوند:

مواد طبیعی : مواد حاصله از گیاه شاهدانه، حشیش، بنگ، ماریجوانا، گراس، چرس؛ مسکالین، جو سیاه آفت زده، برخی از قارچهای حاوی مواد توهم زا، دانه های نوعی نیلوفر وحشی

مواد مصنوعی : ال.اس.دی(L.S.D) ، دی متیل تریپتامین ،(D.M.T) دی اتیل تریپتامین(D.E.T)

انواع جرائم مربوط به مواد مخدر

مواردی که طبق ماده یک قانون مبارزه با مواد مخدر جرم محسوب میشوند :

۱- کشت خشخاش و کوکا مطلقاً و کشت شاهدانه برای تولید مواد مخدر یا روان گردان های صنعتی غیر دارویی .

۲- وارد کردن، ارسال، صادر کردن و تولید و ساخت انواع مواد مخدر یا روان گردان های صنعتی غیر دارویی.

۳- تولید، ساخت، خرید و فروش و نگه داری آلات و ادوات و ابزار مربوط به ساخت و استعمال مواد مخدر یا روان گردان های صنعتی غیر دارویی.

۴- خرید و فروش، نگه داری، حمل، توزیع، اخفا و ترانزیت انواع مواد مخدر یا روان گردان های صنعتی غیر دارویی.

۵- دایر کردن یا اداره کردن مکان برای استعمال مواد مخدر یا روان گردان های صنعتی غیر دارویی.

۶- استعمال مواد مخدر یا روان گردان های صنعتی غیر دارویی به هر شکل و طریق، مگر در مواردی که قانون مستثنی کرده باشد.

۷- امحا (از بین بردن) یا اخفا (مخفی کردن) دلایل جرم مجرمان مواد مخدر.

۸- فراری دادن یا پناه دادن متهمین، محکومین مواد مخدر یا روان گردان های صنعتی غیر دارووی که تحت تعقیب اند و یا دستگیر شده اند.

۹- قرار دادن مواد مخدر یا روان گردان های صنعتی غیر داروئی یا آلات و ادوات (وسایل و ابزار) استعمال در محلی به قصد متهم کردن دیگری.

ارکان تشکیل دهنده جرایم مواد مخدر:

۱- رکن قانونی:

در قوانین خاص( قانون مبارزه با مواد مخدر) مواد قانونی این جرم، جرم انگاری شده است.

۲- رکن مادی:

با توجه به قانون، مبارزه با مواد مخدر گاهی فعل است یعنی باید عمل مادی مثبتی انجام شود مانند حمل مواد مخدر، نگه داشتن مواد مخدرو گاهی حالت و وضعیت است مانند اعتیاد داشتن.

۳- عنصر معنوی:

باید بررسی شود که علم و آگاهی و سونیت عام و خاص چه تاثیری دارد.

از لحاظ علم به حکم، قاعده ی کلی این می باشد که جهل به قانون رفع مسئولیت کیفری نیست ولی از لحاظ علم به موضوع، در کلیه ی جرایم مواد مخدر، برای تحقق جرم، علم و آگاهی به موضوع لازم است.

از لحاظ سوءنیت برای تحقق کلیه جرایم مواد مخدر وجود سوءنیت عام در ارتکاب جرم لازم است یعنی مرتکب میخواهد عملی که مورد نهی قانون گذار است را انجام دهد اما در مورد برخی از جرایم مبارزه با مواد مخدر، وجود سوء نیت خاص نیز لازم است.

مجازات مواد مخدر:

مجازات تولید،حمل، نگه داری و خرید و فروش مواد مخدر

طبق ماده ۴ قانون مبارزه با مواد مخدر، فروش، وارد و صادر کردن و تولید و توزیع تریاک، شیره، چرس و بنگ و.. به مقدار بیش از ۵ کیلوگرم مجازات اعدام و مصادره اموال را خواهد داشت. (با توجه به اصلاح قانون مواد مخدر در سال ۹۶ و الحاق ماده ۴۵ به آن مجازات اعدام برای میزان بیش از ۵۰ کیلوگرم در نظر گرفته شده است.)

طبق ماده ۵ قانون مبارزه با مواد مخدر، خرید، نگهداری، مخفی و حمل شیره، چرس و بنگ و…با توجه به میزان آن جریمه نقدی و شلاق تا حبس ابد به عنوان مجازات در نظر گرفته شده که با شرایطی و در صورت تکرار،مجازات اعدام نیزاعمال خواهد شد.

طبق ماده ی ۸ قانون مبارزه با مواد مخدر تولید و توزیع، خرید و فروش، وارد، صادر کردن و حمل و نگه داری و مخفی نمودن هرویین، مرفین، کدیین، آمفتامین،مت آمفتامین، متادون، کوکایین حشیش به مقدار بیش از ۳۰ گرم مجازات اعدام و مصادره اموال را خواهد داشت. (با توجه به اصلاح قانون مواد مخدر در سال ۹۶ و الحاق ماده ۴۵ به آن مجازات اعدام برای میزان بیش از ۲ کیلوگرم درنظر گرفته شده است.)

نکته: طبق اصلاحیه سال ۹۹ مجازات اعدام مربوط به تمامی جرایم مواد مخدر برداشته شده است و تبدیل به حبس ابد گشته است.

مجازات قاچاق مواد مخدر

طبق ماده ۱۱ قانون مبارزه با مواد مخدر، مجازات اقدام به قاچاق مواد مخدر به طور مسلحانه اعدام است و حکم اعدام در صورت مصلحت در ملا عام انجام می شود.

نکته: طبق اصلاحیه ۹۶ مجازات اعدام مربوط به تمامی جرایم مواد مخدر،تحت شرایط مندرج در ماده ۴۵ برداشته شده و تبدیل به حبس درجه یک و جزای نقدی گشته است.

نکته مهم: ورود، صدور ارسال، نگه داری، ساخت، تولید، خرید، فروش، مصرف و حمل مواد ممنوع حسب مورد برای مصارف تحقیقاتی، صنعتی و پزشکی با مجوز وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی شامل قانون مبارزه با مواد مخدر نمی شود. (استناد به ماده ۴۱ قانون مبارزه با مواد مخدر)

مجازات استعمال مواد مخدر

در رابطه با استعمال مواد، معتادانی که به مراکز مجاز درمان و ترک اعتیاد مراجعه نمایند و اقدام به ترک اعتیاد نمایند و گواهی تحت درمان و کاهش آسیب دریافت کنند اگر اقدام به مصرف مواد مواد مخدر کنند از تعقیب کیفری معاف هستند ولی معتادانی که اقدام به درمان یا ترک اعتیاد نکنند، مجرم شناخته می شوند.(طبق ماده ۱۵ قانون مبارزه با مواد مخدر)

مجازات ساخت و خرید و فروش ابزار تولید یا مصرف مواد مخدر

طبق ماده ی ۲۰ قانون مبارزه با مواد مخدر، هرکس وسایل و ابزار مخصوص تولید یا مصرف مواد مخدر را وارد کند، بسازد، خرید یا فروش کند؛ مجازات آن ضبط وسایل و ابزار و یک میلیون تا پنج میلیون ریال جزای نقدی و ده تا پانزده ضربه شلاق می باشد.

مجازات نگه داری و حمل ابزار تولید یا مصرف مواد مخدر

طبق ماده ی ۲۰ قانون مبارزه با مواد مخدر، هرکس آلات و ادوات (وسایل و ابزار) استعمال مواد مخدر را نگه داری، مخفی یا حمل کند مجازاتش ضبط آلات و ادوات بوده و به ازای هر عدد به صد تا پانصد هزار ریال جزای نقدی یا پنج تا بیست ضربه شلاق محکوم می شوند.

مجازات فراری دادن یا پناه دادن متهم تحت تعقیب مواد مخدر

طبق ماده ی ۲۱ قانون مبارزه با مواد مخدر، هرکس متهم موضوع مواد مخدر را که در حین دستگیری می باشد یا تحت تعقیب می باشد عمدا و با آگاهی فراری دهد یا در فراری دادن و یا پناه دادن او مکاری کند به یک پنجم تا یک دوم مجازات جرم متهم اصلی محکوم می شود.

اگر فرد پناه دهنده یا فراری دهنده از بستگان درجه یک متهم باشند مجازات بیشتر از یک دهم مجازات متهم اصلی نخواهد بود.

مجازات نابودی و یا مخفی نمودن ادله ی جرم مواد مخدر

طبق ماده ی ۲۳ قانون مبارزه با مواد مخدر، هرکس به عمد و با آگاهی اقدام به امحا (نابودی) یا اخفا (مخفی کردن) ادله ی جرم مواد مخدر نماید مجازات او یک پنجم تا نصف مجازات متهم اصلی می باشد.

در مورد حبس ابد مرتکب به چهار تا ده سال و در مورد اعدام به هشت تا بیست سال حبس محکوم می شود.

مرجع رسیدگی به جرایم مواد مخدر:

صلاحیت رسیدگی به جرایم مواد مخدر روانگردان و پیش سازهای آن طبق ماده ۳۰۳ قانون آیین دادرسی کیفری، با دادگاه انقلاب می باشد و طبق مواد ۳۱۰ و ۳۱۱ قانون آیین دادرسی کیفری، متهم در دادگاهی که جرم درآن حوزه اتفاق افتاده باشد (دادگاه محل وقوع جرم) رسیدگی می شود و معاونان و شرکاء جرم در داگاهی محاکمه می شوند که صالح به رسیدگی به اتهام متهم اصلی می باشد.مجازات مواد مخدر

نحوه ی طرح شکایت جرایم مواد مخدر:

برای اعلام شکایت نیاز به طرح شکایت مکتوب نمی باشد و دادستان مکلف است شکایت کتبی و شفاهی را همه وقت (حتی وجود ایام تعطیل یا شب) قبول نماید. شکایت شفاهی صورتجلسه شده و به امضا یا اثر انگشت شاکی می رسد.(اگر شاکی سواد نداشته باشد در صورتجلسه قید و شکایت با صورت مجلس تطبیق داده می شود.)

شاکی باید از مرجع قضایی، تعقیب، رسیدگی و جلب به دادرسی متهم را به دلیل ارتکاب جرم، درخواست نماید و همچنین دلایل و مدارک خود را پیوست شکوائیه نماید.

دلایل و مدارک برای جرایم مواد مخدر:

اسامی شهود و مطلعین به همراه مشخصات کامل و نشانی و شماره تلفن آن ها……

هر دلیل و مدرکی که دال بر وقوع فعل مجرمانست مثل فیلم، عکس و…….

تعویق و تعلیق حکم مواد مخدر

به جز مواردی که مطابق ماده ۴۷ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ از مقررات تعلیق استثناء شده است، سایر جرایم مذکور در قانون اصلاح مبارزه با مواد مخدر قابل تعلیق است. همچنین حکم شلاق مقرر در قانون، به استناد مقررات ماده ۳۷ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ قابل تبدیل به جزای نقدی می باشد .