۱۶ تیر -۹ دقیقه خواندن

الکتروشوک درمانی

آیا تا به حال با اصطلاح الکتروشوک درمانی مواجه شده‌اید؟ چه بسا در فیلم‌های سینمایی دیده باشید که در بیمارستان‌های اعصاب و روان و برای بیماران بد حال از شوک الکترونیکی استفاده می‌کنند. معمولا برای بینندگان چنین صحنه‌ای رعب آور و وحشتناک است و شاید فکر کنید این عمل نوعی از تنبیه یا قساوت قلب است که در مورد بیماران اعصاب و روان به کار می‌رود. در حالی که این یک روش درمانی است که مبنای علمی خاص خود را دارد. اگر به دنبال اطلاعات بیشتری در مورد این درمان هستید، در ادامه مقاله درباره کاربرد الکتروشوک درمانی، تاثیر و روش اجرای آن صحبت خواهیم کرد. پس تا انتهای مطلب با ماهمراه باشید. برای کسب اطلاع در زمینه روانشناسی چیست کلیک کنید.

منبع: الکتروشوک درمانی

برای دریافت مشاوره در زمینه الکتروشوک درمانی می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.

الکتروشوک درمانی چیست؟

الکتروشوک درمانی یا درمان با تشنج برقی نوعی درمان روانپزشکی است که برای رفع و بهبود اختلالات روانی شدید به کار می‌رود. الکتروشوک درمانی، درمانی است که معمولا به عنوان آخرین راه حل برای اختلالات افسردگی اساسی (عمده)، افسردگی دو قطبی یا کاتاتونیا به کار می‌رود و در پروسه‌ای که از بیمار برای آن رضایت گرفته می‌شود ، انجام می‌گیرد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد افسردگی اساسی کلیک کنید.

تاریخچه الکتروشوک درمانی

در سال 1934 توانستند یک بیمار روان پریش را با استفاده در کافور محلول در روغن به منظور ایجاد تشنج درمانی معالجه کنند. در نهایت دانشمندان توانستند الکتریسته را برای ایجاد تشنج بر روی مغز حیوانات استفاده کرده و جریان امنی را ایجاد کنند. در سال 1938 یک بیمار مبتلا به روان پریشی و هذیان گویی پس از یازده جلسه درمان با شوک الکتریکی معالجه شد. در سال‌های بعد متخصصان در تلاش بودند تا بتوانند مشکلات و عوارض جانبی ناشی از شوک الکتریکی همچون مشکلات حافظه را بهبود بخشند و راهی ایمن برای استفاده از این روش بیابند. با پیشرفت درمان‌های دارویی، استفاده از الکتروشوک درمانی کاهش یافت و تنها در موارد ضروری و مقاوم به درمان از آن استفاده می‌شود. برای کسب اطلاعات در زمینه بیدوفیدبک و نوروفیدبک کلیک کنید.

کاربرد الکترو شوک درمانی

الکتروشوک درمانی معمولا برای درمان اختلالات روانی که نسبت به سایر درمان‌ها مقاوم هستند به کار می‌رود. در واقع این درمان معمولا به عنوان گزینه آخر و زمانی که سایر روش‌ها نتیجه‌ای نداشتند، تجویز می‌شود. الکتروشوک درمانی معمولا برای موارد زیر به کار گرفته می‌شود:

1. اختلال افسردگی اساسی

الکتروشوک درمانی برای حدود 50% بیماران دچار افسردگی اساسی که نسبت به درمان مقاوم بوده‌اند، بهبودی در پی دارد. الکتروشوک درمانی برای بیمارانی به کار می‌رود که درمان‌های دیگر روی آن‌ها جواب نداده است یا در وضعیت اورژانسی هستند. برای مثال برای بیمارانی که احتمال خودکشی بالایی دارند و یا کسانی که همراه با افسردگی تجاربی مبتنی بر گسست از واقعیت یا سایکوز را دارند، شوک الکتریکی تجویز می‌شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد سایکوز و خودکشی کلیک کنید.

2. کاتاتونیا

کاتاتونیا به وضعیتی اطلاق می‌شود که بیمار دچار نوعی اختلال در وضعیت روانی-حرکتی خود شده است، که معمولا تظاهرش با حرکات مومی شکل و بهت زدگی است. این مشکل معمولا در افراد مبتلا به اختلال اسکیزوفرنیا دیده می‌شود. الکتروشوک درمانی عموما خط دوم در بیماران کاتاتونیک است. بدین صورت که اگر بیمار نسبت به درمان‌های دارویی مقاومت داشت از آن استفاده می‌شود. برای کسب اطلاع بیشتر در زمینه کاتاتونیا کلیک کنید.

3. اختلال دو قطبی

بیماران مبتلا به اختلال دو قطبی در کنار دوره‌های افسردگی، دوره‌هایی از خلق بالا و سرخوشی شدید را نیز تجربه می‌کنند که به آن‌ها دوره‌های مانیا گفته می‌شود. الکتروشوک درمانی علاوه بر افسردگی در درمان مانیای شدید و مقاوم به درمان نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای کسب اطلاعات در زمینه اختلال دو قطبی کلیک کنید.

4. اسکیزوفرنیا

زمانی که بیمار مبتلا به اسکیزوفرنی به درمان‌های دارویی پاسخ نمی‌دهد و هم چنان توهم و هذیان فعال را تجربه می‌کند، ممکن است پزشکان دستور انجام شوک الکتریکی را بدهند. هم چنین همان طور که گفته شد بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی همراه با علائم کاتاتونیک معمولا تحت الکتروشوک درمانی قرار می‌گیرد. برای آنکه از اختلال اسکیزوفرنی بیشتر بدانید، کلیک کنید.

5. درمان اعتیاد

امروزه درمان با الکتروشوک یکی از روش های درمانی بیماری اعتیاد معرفی شده است. البته نمی توان گفت که به ترک اعتیاد کمک می کند چرا که ترک تنها با سم زدایی جسمی و روانی اتفاق می افتد. الکتروشوک به درمان عوارض و پیامدهای عصبی اعتیاد کمک خواهد کرد. مثلا افرادی که پس از مصرف شیشه، کراک و یا روان گردان ها به توهم دچار شده اند، از این طریق احتمال بهبودی بسیار بالایی دارند.

6. سایر موارد

علاوه بر مواردی که در بالا ذکر شد، تحقیقات و بررسی ها نشان داده اند که الکترو شوک درمانی می تواند در درمان بسیاری از اختلالات و مشکلات دیگر نیز موثر واقع شود. از این موارد می توان به انواع روانپریشی ها، دلیریوم، اختلال وسواسی جبری، سندروم نورولپتیک، مشکلات هیپوفیز هم چون کم کاری هیپوفیز، پارکینسون و تشنج های مقاوم به درمان اشاره کرد. علاوه بر این ها الکتروشوک درمانی در مواردی که افراد امکان مصرف دارو ندارند نیز بسیار موثر است. مثلا در درمان زنان باردار و مبتلا به افسردگی که امکان مصرف دارو را ندارند. سالمندان و کودکان که به مشکلات خلقی و یا جسمی مبتلا هستند و مصرف دارو عوارض و مشکلات بسیار جدی را برای آنان به همراه دارد.

عوارض جانبی الکتروشوک درمانی

الکتروشوک درمانی به طور کلی درمانی امن محسوب می‌شود. بسیاری از محققان و دانشمندان عقیده دارند که این درمان هیچ خطری برای ساختار مغز و ایجاد آسیب مغزی ندارد و بسیاری از انجمن‌های علمی مانند انجمن روانپزشکی آمریکا، آن را به عنوان یک درمان بی خطر تایید کرده‌اند. اما در عین حال مانند هر روش دیگری ریسک‌ها و عوارض جانبی خاص خود را دارد، که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. گیجی و سردرگمی

بلافاصله پس از دریافت شوک الکتریکی، احتمال دارد بیمار احساس گیجی و سردرگمی کند. این عارضه می‌تواند چند دقیقه تا چند ساعت باقی بماند. در این حالت ممکن است فرد نداند که کجاست یا به چه علتی در مرکز درمانی قرار دارد. معمولا این حالات پس از چند ساعت از بین می‌روند و پایدار ماندن آن‌ها بیش از چند روز یا بیشتر بسیار نادر است.

2. مشکلات حافظه

اکثر بیماران پس از دریافت شوک در یادآوری رویدادهایی که درست قبل از انجام الکتروشوک درمانی اتفاق افتاده‌اند دچار مشکل می‌شوند. حتی برخی از افراد وقایع چند هفته تا چند ماه قبل از درمان را نیز فراموش می‌کنند. با این حال از دست دادن حافظه بلند مدت ومربوط به زمان‌های دور پس از شوک درمانی بسیار نادر است. فراموشی‌ها ومشکلات مربوط به حافظه معمولا پس از گذشت چند ماه بعد از اتمام دوره‌های درمان بهبود می‌یابد.

3. عوارض جانبی جسمانی

در روزهایی که دریافت شوک الکتریکی اتفاق می‌افتد، برخی از افراد علائم جسمانی ناخوشایندی نظیر حالت تهوع، سردرد و دردهای عضلانی را تجربه می‌کنند. البته بیمار با گزارش علائم خود به پزشک و دریافت داروهای مناسب می‌تواند این عوارض را کنترل کند.

4. عوارض جانبی الکتروشوک درمانی: تداخلات پزشکی

همانند هر فرایند درمانی دیگر، الکتروشوک درمانی می‌تواند با برخی شرایط تداخل داشته باشد. برای مثال از آنجایی که در فرایند این درمان ضربان قلب و فشار خون افزایش می‌یابد، انجام آن در بیمارانی که دچار مشکلات قلبی هستند باید با احتیاط بیشتری انجام شود.

هم چنین الکتروشوک درمانی برای بیماران مبتلا به اختلالات نورولوژیک از قبیل صرع نیز باید با احتیاط صورت گیرد و جوانب مختلف آن در نظر گرفته شود، چرا که الکتروشوک درمانی باعث ایجاد تحریکات خاصی در مغز می‌شود که می‌تواند حملات صرعی را تقلید و تشدید کند.

مرگ و میر ناشی از الکتروشوک درمانی

میزان مرگ و میر در جلسات الکتروشوک تقریبا همان میزانی است که احتمال مرگ در بیهوشی های عمومی و زایمان وجود دارد. طبق بررسی ها مرگ به این علت معمولا به خاطر مشکلات قلبی است و در افرادی اتفاق می افتد که از قبل بیماری های قلبی داشته اند. اما به طور کل مرگ در این فرایند درمانی بسیار کم است.

روش اجرای الکتروشوک درمانی

بسته به نوع اختلال و میزان شوک مورد نیاز، تعدادی الکترود در قسمت‌های مختلف سر کار گذاشته می‌شوند. برای شروع شوک الکتریکی ابتدا بیمار در وضعیت بیهوشی قرار می‌گیرد. سپس جریان الکتریکی خفیفی از طریق این الکترودها به مدت یک دهم ثانیه تا یک ثانیه وارد مغز می‌شود. وضعیت فشار خون، فعالیت الکتریکی سطح مغز و سطح اکسیژن خون در طی وارد شدن جریان به مغز به دقت بررسی و مانیتور می‌گردند. شوک‌های درمانی معمولا 3 بار در هفته به مدت 2 هفته اعمال می‌شوند تا نتیجه دلخواه حاصل شود.

مدت زمان جلسات الکترو شوک درمانی

جلسات الکترو شوک معمولا برای سه بار در هفته انجام می گیرد و در صورتی که دو بار باشد ممکن است عوارض جانبی کاهش یابند. مدت زمان این جلسات با توجه به نوع بیماری متفاوت می باشد. مثلا برای درمان افسردگی معمولا به 6 تا 12 جلسه درمان نیاز می باشد. درمان مانیا هم به طور معمول از 8 تا 20 جلسه متغیر است. اختلالات روانپریشی همچون اسکیزوفرنی نیز معمولا در کم تر از 15 جلسه اثربخشی نخواهند داشت. سایر موارد درمانی همچون دلیریوم نیز بسیار کوتاه مدت هستند و در مدت زمان تقریبی 1 تا 4 جلسه بهبود می یابند. به طور کلی روند درمان تا جایی باید انجام گیرد که بیمار علائم بهبودی را از خود نشان دهد.

صحبت آخر

می‌بینیم که درمان با الکتروشوک یا اصطلاحا شوک درمانی بسیار متفاوت از آنچه افسانه‌ها، فیلم ها و سریال‌ها بیان می‌کنند، به کار برده می‌شود. در واقع الکتروشوک نوعی درمان خط دوم برای برخی از بیماری‌های روانی است که در شرایط بسیار کنترل شده و تحت نظارت شدید به کار برده می‌شود و اصولا متخصصین برای به کار بردنش حساسیت‌های زیادی دارند و تا وقتی که نیاز نباشد، از آن استفاده نمی‌کنند. برلی کسب اطلاعات در زمینه روان درمانی کلیک کنید.

سوالات متداول

-آیا استفاده از الکتروشوک درمانی خطرناک است؟

تحقیقات نشان داده که شوک درمانی روش نسبتا بی خطری است و پیامدهای جدی به همراه ندارد. اما امروزه این روش تنها در موارد ضروری و برای افراد مقاوم به درمان دارویی استفاده می‌گردد. توصیه می‌شود که برای درمان اختلالات خلقی یا سایر اختلالات روانی پیش از هرچیز از روش‌های روانشناختی استفاده نمایید. متخصصان و روانشناسان مرکز مشاوره حامی هنر زندگی در خدمت شما هستند تا در این زمینه یاری‌تان کنند. برای کسب اطلاع در زمینه مشاوره تلفنی کلیک کنید.

منبع: الکتروشوک درمانی

مداد

الکتروشوک درمانی