امروز از سایت هنر زندگی با مقاله fbs در آزمایش خون چیست همراه شما هستیم. بهره مند بودن از سلامت کامل از گذشته تا به امروز همیشه یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌های بشر بوده و پزشکان همیشه در جهت رفع این دغدغه تلاش کرده‌اند. آزمایش های پزشکی یکی از مهم ترین ابزار پایش و بررسی سلامت انسان است. یکی از رایج ترین و متداول‌ترین آزمایشات پزشکی، آزمایش خون است که پزشکان می‌توانند از طریق آن به وضعیت سلامتی جسمی بیمار دست پیدا کرده و اطلاعات فراوانی را به دست آورند. هر آزمایش از تعدادی پارامتر تشکیل شده که پزشک با بررسی آن پارامتر ها و سنجش اینکه این فاکتور ها در محدوده ی مناسب قرار دارند یا نه به میزان سلامتی فرد آزمایش دهنده پی ببرد. یکی از مهم ترین فاکتورها در آزمایش خون FBS یا قند خون ناشتاست که در این مقاله درباره این فاکتور به تفصیل توضیح خواهیم داد.
منبع: fbs در آزمایش خون چیست
برای دریافت مشاوره در زمینه fbs در آزمایش خون چیست می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.
آزمایش خون چیست؟
آزمایش خون یکی از متداول ترین آزمایش هایی است که در همه آزمایشگاه های بالینی انجام می گیرد و عموم مردم آن را با آزمایش چکاپ می شناسند. این آزمایش با اهداف گوناگونی توسط پزشک تجویز می شود. این آزمایش می‌تواند برای کنترل روتین وضعیت سلامت فرد یا برای تشخیص نوع بیماری انجام گیرد. به عبارتی اولین گام برای تشخیص بیماری به شمار می رود. در آزمایش خون می توان میزان مواد معدنی خون ، اثربخشی یک دارو ، احتمال ابتلا به عفونت یا عملکرد ارگان های مختلف بدن مثل کبد ، کلیه ، تیروئید و قلب را بررسی کرد. آزمایش خون می تواند حتی به ما در پی بردن به اختلالات ژنتیکی نیز کمک کند.
انجام آزمایش های خون به طور روتین
اگر این آزمایش به صورت دوره ای و منظم انجام شود اطلاعات جامع و کاملی را درباره بیماری‌های احتمالی در اختیار پزشک قرار می دهد. اگر فرد دچار بیماری خاص نباشد یا نشانه‌ای از بیماری نداشته باشد پزشکان توصیه می کنند که به صورت سالیانه یک آزمایش خون کلی برای بررسی وضعیت سلامت انجام شود. اما اگر فرد دچار بیماری متابولیکی خاصی باشد، بهتر است فاصله زمانی انجام این آزمایش کم تر باشد؛ مثلا هر شش ماه یک بار تست خون انجام شود تا پزشک از وضعیت بیمار و تغییر در شرایط وی آگاهی پیدا کند و بیماری را کنترل نماید.
بهترین زمان انجام آزمایش خون
اینکه چه زمانی بهترین زمان برای انجام آزمایش است بستگی به نوع آزمایش دارد. برخی آزمایش ها باید به صورت ناشتا انجام شوند یعنی فرد باید حدود هشت تا دوازده ساعت از خوردن و آشامیدن پرهیز بکند. برای همین آزمایش صبح انجام می شود اما برای انجام تست کورتیزول هشت صبح یا چهار بعد از ظهر بهترین زمان انجام تست بیان می شود.
چند نکته درباره آزمایش خون
برخی دارو ها بر روی نتیجه آزمایش تاثیر می گذارند به همین دلیل باید قبل از انجام آزمایش از خوردن آن ها پرهیز شود مثل دارو های هورمونی و یا آنتی بیوتیک ها. در اغلب موارد پزشک پس از تجویز آزمایش درباره عدم استفاده دارو ها به فرد توضیحات لازم را خواهد داد. در آزمایشاتی که باید به صورت ناشتا انجام شود (مثل آزمایش خونی که شامل فاکتور قند خون ناشتا یا همان FBS است) فرد در محدوده هشت تا دوازده ساعته ای که از خوردن آشامیدن منع شده است می تواند آب بنوشد.
دیابت چیست؟
دیابت نوعی بیماری متابولیک و مزمن است که بدن توانایی استفاده از گلوکز ذخیره آن را ندارد و این عدم توانایی در استفاده و ذخیره گلوکز باعث بالا رفتن قند خون می شود. این بیماری بنابر علت این که بدن به چه دلیلی نمی تواند این فرایند را به درستی انجام دهد به دو نوع اصلی دیابت نوع ۱ و دیابت نوع ۲ تقسیم می‌شود. البته ما دو نوع دیابت دیگر به نام های پیش دیابت و دیابت بارداری نیز داریم.
دیابت نوع ۱
دیابت نوع ۱ به دلیل اینکه سلول های تولید کننده انسولین در پانکراس مورد حمله سلول های ایمنی بدن قرار گرفتند و دیگر توانایی تولید انسولین را ندارد به وجود می آید (این نوع دیابت یک بیماری خود ایمنی محسوب می شود) این افراد باید به طور روزانه انسولین تزریق کنند تا بتوانند زنده بمانند. دیابت نوع ۱ در کودکان و نوجوانان رایج تر است اما در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد. برای کسب اطلاع بیش تر در زمینه دیابت نوع یک کلیک کنید.
دیابت نوع ۲
در دیابت نوع دو بدن به اندازه کافی انسولین تولید می کند اما خود بدن توانایی استفاده از این انسولین را ندارد و در دراز مدت بدن به دلیل بالا بودن سطح انسولین در خون، تولید انسولین خون را کاهش داده و انسولین کافی تولید نمی کند. این بیماری معمولا در افراد بالای ۴۰ سال که اضافه وزن یا سابقه بیماری دیابت دارند بیشتر مشاهده می شود اما امروزه به دلیل تغییر سبک زندگی اجتماعی دیابت نوع ۲ در افراد جوان نیز افزایش پیدا کرده است. برای کسب اطلاع بیش تر در زمینه دیابت نوع دو کلیک کنید.
دیابت و فاکتور FBS
نا کافی بودن سطح تولیدی انسولین یا نا کارآمدی انسولین سبب بالا رفتن قند خون نسبت به سطح نرمال می شود و از نشانه های اولیه افزایش قند خون در فرد می توان به تکرر ادرار، افزایش حجم ادرار و خشکی دهان اشاره کرد. این علائم یک پیش آگاهی برای دیابت هستند و پزشک با مشاهده این علائم در اولین قدم برای تشخیص، آزمایش قند خون ناشتا یا همان FBS را تجویز می کند تا از وضعیت فرد اطلاع پیدا کرده و در صورت نیاز رژیم غذایی مناسب یا دارو هایی برای کنترل قند خون تجویز شود. برای کسب اطلاع بیش تر در زمینه دیابت کلیک کنید.
فاکتور FBS در آزمایش خون چیست؟
مخفف عبارت Fasting Blood Sugar یا قند خون ناشتا است. در برخی از آزمایشگاه ها از FPG که مخفف Fasting Plasma Glucose است به معنی قند پلاسما به جای FBS استفاده می کنند. هدف از انجام این آزمایش سنجش میزان گلوکز موجود در خون است. گلوکز نوعی کربوهیدرات است که سلول ها آن را به عنوان سوخت اصلی سلول ها می شناسند به عبارتی سلول ها برای انجام فعالیت های خود از آن به عنوان یک منبع انرژی استفاده می کنند. سلول های بدن به جز مغز و گلبول های قرمز خون با کمک هورمون انسولین گلوکز خون را مصرف می کنند. برای انجام این آزمایش از ورید یا همان سیاهرگ خون گیری می شود بنابراین نباید با سنجش قندخون که توسط گلوکومتر انجام می گردد، جایگزین شود.
فاکتور FBS در آزمایش خون چیست؟
مخفف عبارت Fasting Blood Sugar یا قند خون ناشتا است. در برخی از آزمایشگاه ها از FPG که مخفف Fasting Plasma Glucose است به معنی قند پلاسما به جای FBS استفاده می کنند. هدف از انجام این آزمایش سنجش میزان گلوکز موجود در خون است. گلوکز نوعی کربوهیدرات است که سلول ها آن را به عنوان سوخت اصلی سلول ها می شناسند به عبارتی سلول ها برای انجام فعالیت های خود از آن به عنوان یک منبع انرژی استفاده می کنند. سلول های بدن به جز مغز و گلبول های قرمز خون با کمک هورمون انسولین گلوکز خون را مصرف می کنند. برای انجام این آزمایش از ورید یا همان سیاهرگ خون گیری می شود بنابراین نباید با سنجش قندخون که توسط گلوکومتر انجام می گردد، جایگزین شود.
هدف پزشک از تجویز آزمایش FBS چیست؟
همان طور که پیش تر گفته شد یکی از ابتدایی ترین روش غربالگری دیابت FBS است زیرا به آسانی و سرعت و هم چنین با هزینه کم می تواند شرایط بیمار را به پزشک گزارش دهد و و این که فرد به دیابت دچار شده یا در آستانه ابتلا به آن قرار دارد را به پزشک گزارش دهد اما این تنها کاربرد تست قند خون ناشتا نیست. در بعضی از موارد هدف از چک کردن این فاکتورهای خونی بررسی ابتلای فرد به هیپوگلیسمی یا همان قند خون پایین می باشد البته به دلیل این که این عارضه علائم واضح و مشخصی دارد و پزشک با دیدن علائم آن سریعا دستور اندازه گیری قند خون با گلوکومتر را می‌دهد و پایین بودن قند خون درجا تشخیص داده می شود این آزمایش کم تر مرسوم است. برای درمان افراد دچار به هیپوگلیسمی تجویز سرم قندی انجام می شود.
مقدار نرمال FBS در آزمایش خون
قند خون ناشتا به طور طبیعی بین ۷۰ تا ۹۹ میلی‌گرم در دسی‌لیتر می باشد. برای اینکه نتایج قابل اطمینان باشد حتما باید شرایط انجام آزمایش به طور کامل رعایت شده باشد.
بیش تر بودن میزان FBS نسبت به رنج نرمال
اگر مقدار قند خون ناشتا از ۹۹ میلی گرم بیش تر باشد ما با توجه به اینکه عدد بیان شده در آزمایش در کدام محدوده عددی است فرد را در آستانه دیابت یا مبتلا به دیابت بیان می کنیم. اگر FBS بین ۱۰۰ تا ۱۲۵ میلی گرم در دسی لیتر باشد فرد در آستانه بیماری دیابت قرار دارد و به آن پره دیابتی یا پیش دیابتی می گوییم. اگر FBS بیشتر یا مساوی ۱۲۶ میلی گرم در دسی لیتر باشد فرد مبتلا به دیابت است (البته برای اطمینان از صحت آزمایش حتما باید آزمایش دوباره تکرار گردد و فقط بر اساس یک آزمایش فرد را مبتلا به دیابت تلقی نمی کنیم)
کم تر بودن میزان FBS نسبت به رنج نرمال و نشانه های آن
کم تر پیش می آید که در آزمایش قند خون، FBS پایین تر از حد نرمال باشد اما گاهی به دلیل این که بیمار به هیپوگلیسمی مبتلا است امکان دارد مقدار FBS به زیر ۷۰ میلی گرم در دسی لیتر برسد البته این وضعیت مزمن نیست و پس از مدتی از بین می رود.
از علائم کاهش قند خون می توان به تعریق زیاد، گرسنگی بیش از اندازه، خستگی سبکی سر و لرزش بدن اشاره کرد. هم چنین فرد دچار علائم گوارشی نظیر حالت تهوع و استفراغ می شود. فرد مشکل گیجی ذهنی پیدا می کند و توانایی تشخیص خود را از دست داده و نمی تواند نسبت به محرک ها پاسخ گویی مناسب داشته باشد. در دهان خود احساس خشکی دارد و در ناحیه لب خود احساس سوزش می کند. از سایر علائم کاهش قند خون می توان به اضطراب ، تاری دید، تپش قلب، رنگ پریدگی، احساس سوزن سوزن شدن بدن و خواب آلودگی اشاره کرد.
fbs در آزمایش خون چیست | دیابت بارداری
در این بخش از مقاله fbs در آزمایش خون چیست به بررسی دیابت بارداری می پردازیم. علاوه بر دیابت نوع یک و نوع دو، نوع دیگری دیابت به نام دیابت نیز وجود دارد که در دوران بارداری بروز پیدا می کند. در دوران بارداری تغییرات هورمونی و افزایش وزن مادر باعث تاثیر بر روی ساخت هورمون انسولین شده و وظیفه انتقال قند موجود در خون به درون سلول ها با مشکل رو به رو می شود.
کنترل این نوع دیابت اهمیت زیادی دارد. این دیابت بر روی رشد جنین اثر می گذارد و باعث مرده زایی در ماه آخر، سندروم زجر تنفسی نوزاد، ناهنجاری های مادرزادی و هم چنین زایمان زودرس مادر می شود. در صورت عدم درمان دیابت بارداری مادر ممکن است در آینده به دیابت نوع ۲ مبتلا شود. هم چنین فرزندان این مادران بیش تر از سایر نوزادان در معرض ابتلا به چاقی و دیابت نوع ۲ هستند. برای کسب اطلاع بیش تر در زمینه دیابت بارداری کلیک کنید.
آزمایش FBS در دوران بارداری
برای تشخیص دیابت بارداری معمولا به جای استفاده از فاکتور FBS تست دیگری به نام تست تحمل گلوکز خون یا GTT که مخفف عبارت Glucose Tolerance Test می باشد، انجام می گردد. در پروتکل های کشوری مراقبت از مادران باردار ذکر شده است که این آزمایش باید برای همه مادران بارداری که در سن حاملگی ۲۶ تا ۲۸ به سر می برند انجام شود. در مادرانی که دارای فاکتور های خطر هستند مثل مادران بیشتر از ۳۰ سال ، مادر مبتلا به چاقی، مادرانی که سابقه ابتلا به دیابت در خانواده داشتند یا در بارداری قبلی خود به دیابت حاملگی مبتلا شده اند باید حتما تست تحمل گلوکز یا همان GTT انجام شود. برای کسب اطلاع بیش تر توصیه می شود مقاله آزمایش دیابت بارداری خون است یا ادرار را مطالعه فرمایید.
اندازه گیری قند خون در خانه
در این بخش از مقاله fbs در آزمایش خون چیست به بررسی اندازه گیری قند خون در خانه می پردازیم. بعضی از افراد که سابقه خانوادگی دیابت دارند برای اطمینان از وضعیت سلامتی خود یا بیمارانی که مبتلا به دیابت هستند در خانه با دستگاهی به نام گلوکومتر یا گلوکوزمتر، قند خون خود را اندازه گیری می کنند. برای افراد مبتلا به دیابت و به خصوص کسانی که از انسولین برای کنترل قند خون استفاده می کنند این روش اندازه گیری قند خون به صورت روتین روزانه انجام می شود. این افراد از این روش اندازه گیری قند خون برای کنترل رژیم غذایی و دوز انسولین شان کمک به سزایی می گیرند.
تفاوت آزمایش قند خون ناشتا با گلوکومتر چیست؟
همان طور که پیش‌تر گفتیم بسیاری از افراد در منزل با استفاده از دستگاه گلوکومتر قند خون خود را اندازه گیری می کنند اما این روش با آزمایش قند خون ناشتا تفاوت هایی دارد. در این قسمت به بررسی چند تفاوت بین این دو روش می پردازیم:
_در اندازه گیری قند خون با دستگاه گلوکومتر نیاز نیست فرد ناشتا باشد و این تست می‌تواند در هر ساعت شبانه روز انجام شود اما برای انجام آزمایش خون FBS فرد آزمایش دهنده حتما باید ناشتا باشد و حداقل ۸ ساعت پیش از انجام این آزمایش هیچ ماده غذایی را به جز آب مصرف نکرده باشد.
_در تست گلوکومتر فرد با یک لان یا سوزن بر روی انگشتان نوک انگشت خود برشی کوچکی ایجاد کرده و یک قطره خون از محل برش را روی کیت دستگاه قرار داده و دستگاه پس از چند ثانیه قند خون را نشان می دهد. این خون از طریق مویرگ های نوک انگشت گرفته شده و هم دارای سلول و هم محیط پلاسمایی می باشد اما در آزمایش FBS سلول ها از خون جدا می شوند و فقط قند خون پلاسما خون وریدی یا سرم خون وریدی اندازه گیری می شود به همین دلیل میزان قند خون که دستگاه گلوکومتر نشان می دهد چیزی در حدود ۱۵ درصد از آزمایشگاه ها کم تر یا بیش تر خواهد بود.
بیماری هایی که باعث افزایش قند خون ناشتا می شوند
افزایش قند خون ناشتا همیشه نشانه بیماری دیابت نیست و برخی بیماری های دیگر نیز می توانند باعث افزایش قند خون ناشتا شوند. نمونه ای از این بیماری ها یا اختلالات به شرح زیر است:
_اختلالات غده تیروئید : پرکاری تیروئید یا هیپرتیروئیدی
_اختلال پانکراس و لوزالمعده مثل تومورها و التهاب پانکراس، سرطان پانکراس یا سرطان لوزالمعده
_سندروم کوشینگ (به مجموعه ای از علائم بالینی گفته می شود که به دلیل مواجهه طولانی مدت با مقادیر زیادی کورتون یا کورتیزول بروز پیدا می کند)
_انواع عفونت ها
_افزایش هورمون رشد و بروز آکرومگالی (به بزرگ شدن غیر عادی بخش پایانی بدن مثل انگشتان دست یا انگشتان پا گفته می شود) _شرایط خاص مانند سوختگی، عمل های جراحی، انواع تروما و سکته مغزی و قلبی
_تغذیه وریدی یا TPN (در شرایط خاص که فرد نمی تواند از روش های معمول خوردن و گوارش مواد غذایی را دریافت کند مواد مغذی مانند گلوکز ، اسید آمینه نمک ، ویتامین ها و مواد معدنی از این روش وارد بدن فرد می شود)
علل کاهش قند خون ناشتا
در این بخش از مقاله fbs در آزمایش خون چیست به بررسی علل کاهش قند خون ناشتا می پردازیم. در اینجا به چند علت برای کم بودن قند خون ناشتا اشاره می کنیم:
_یکی از شایع ترین علل کاهش قند خون مصرف بیش از حد انسولین است. بیماران دیابتی که قند خون خود را با انسولین کنترل می کنند اگر بیش تر از دوز تجویزی انسولین تزریق کنند یا اگر عمداً یا سهواً وعده غذایی که پس از هر بار تزریق انسولین باید مصرف شود را فراموش کنند یا فعالیت جسمانی شدیدی داشته باشند ممکن است دچار افت قند خون شوند.
_سوء تغذیه و گرسنگی شدید
_کم کاری غده تیروئید یا هیپوتیروئیدی
_اختلال در غده هیپوفیز و کم کاری غده هیپوفیز
_بیماری آدیسون که اختلالی ناشی از کمبود هورمون های قشری غده فوق کلیه می باشد
_اختلالات و بیماری های کبدی و کلیوی
_استفاده از الکل
_تومور انسولینوما که یک تومور نادر در پانکراس است که با تولید بیش از حد انسولین باعث کاهش قند خون به کم تر از حد نرمال می شود.
خطرات و عوارض آزمایش قند خون ناشتا
در این بخش از مقاله fbs در آزمایش خون چیست به بررسی خطرات آزمایش قند خون می پردازیم. تست FBS علاوه بر سریع بودن و کم هزینه بودن تست خطر تقریباً بی خطر به شمار می رود و عارضه چندانی ندارد. بیش تر عوارض و خطرات آن مربوط به پروسه رگ گیری برای گرفتن خون می باشد. از عوارض مرتبط با آن می توان به نکات زیر اشاره کرد که البته به ندرت رخ می‌دهند:
_ناتوانی در یافتن رگ مناسب و ایجاد زخم زخمهای فراوان
_خونریزی
_استفاده از سرنگ غیر استریل و آلوده
_تجمع خون زیر پوست
داروهایی که باعث تغییر سطح قند خون ناشتا می شوند
FBS نیز مانند هر فاکتور خونی دیگر ممکن است تحت تاثیر داروها و سموم قرار بگیرد و کاهش افزایش داشته باشد از جمله داروهایی که باعث افزایش قند خون می شود می توان به موارد زیر اشاره کرد:
_داروهای ضد جنون یا آنتی سایکوتیک ها اپی نفرین ( یک نوع محرک قلبی است)
_داروهای ضد افسردگی (مثل نورتریپتیلین یا آمی تریپتیلین) برای کسب اطلاع بیش تر از داروهای ضد افسردگی کلیک کنید.
_هورمون ها ( دیابت بارداری تحت تاثیر هورمون ها جنسی در زن باردار)
_کوریکواستروئید ها (مثل بتامتازون دگزامتازون)
_داروهای ادرارآور یا دیورتیک ها
_آسپرین
_داروی ضد بارداری خوراکی یا OCP (برای کسب اطلاع در زمینه قرص ضد بارداری کلیک کنید.)
_لیتیوم (برای کسب اطلاع بیش تر در زمینه لیتیوم کلیک کنید.)
_فنی‌توئین (دارو ضد صرع)
fbs در آزمایش خون چیست | آزمایش HbA1c چیست؟
یکی دیگر از آزمایشات رایج برای افراد دیابتی آزمایش هموگلوبین ای وان سی می باشد. این آزمایش نشان می‌دهد که بیماران دیابتی در کنترل بیماری خود تا چه حد موفق بوده اند. آزمایش هموگلوبین ای وان سی مقدار گلوکز همراه با هموگلوبین موجود در خون را نشان میی دهد و هم چنین میانگین قند خون فرد را تا دو یا سه ماه گذشته نشان می‌دهد و همین علت به آن اصطلاحاً قند دراز مدت نیز گفته می شود.
طی یک سری تحقیقات نشان داده شد که آزمایش قند خون ناشتا نسبت به تست هموگلوبین ای وان سی برای تفکیک افراد دیابتی از جمعیت عمومی جامعه قابل اعتماد تر است و بهتر می تواند جدا سازی انجام دهد و تست قابل اعتمادتری است اما در افرادی که به دیابت مبتلا هستند تست هموگلوبین ای وان سی اهمیت اندازه گیری بیشتری دارد. پیشنهاد می شود تست قند خون ناشتا و تست قند در دراز مدت با همدیگر به طور هم زمان استفاده شود.
کلام آخر
سالانه افراد زیادی به دلیل دیابت دچار عارضه های فراوانی مانند از دست دادن قدرت بینایی یا قطع عضو می شوند بنابراین سنجش قند خون ناشتا رکن مهم برای حفظ سلامتی فرد است زیرا با انجام آزمایش روتین می‌توان از افزایش غیر طبیعی قند خون مطلع شد و ریسک خطر ابتلا به دیابت را با رژیم غذایی مناسب کم کرد و همچنین می توان با کنترل میزان قند خون فرد دیابتی از بروز عوارض سنگین دیابت پیشگیری کرد و بیماری را تا حد امکان در کنترل خود درآورد. مراجعه به پزشک برای انجام آزمایش روتین سالیانه برای سنجش قند خون کمک شایانی به سلامت جامعه خواهد کرد. متخصصان حامی هنر زندگی در خدمت شما هستند تا با ارائه خدمات حضوری و تلفنی در زمینه های مختلف یاری تان کنند. برای کسب اطلاعات بیش تر در زمینه مشاوره تلفنی کلیک کنید.
منبع: fbs در آزمایش خون چیست
برای دریافت مشاوره در زمینه fbs در آزمایش خون چیست می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.