می‌دانید که از نظر شرعی طلاق یا جدایی زن و شوهر، عملی ناپسند قلمداد می‌شود و بهتر است راهی برای سازش پیدا کنند؛ امّا گاهی ناسازگاری تا حدی است که طلاق بهترین گزینه به نظر می‌رسد، قانون راه‌های مختلفی برای این کار پیش‌بینی کرده که یکی از آنها طلاق توافقی است و در این مطلب به بررسی قانون طلاق توافقی، مراحل طلاق توافقی، مدارک و هزینه آن خواهیم پرداخت.
طلاق توافقی چیست؟
آسان‌ترین راهی که برای جدایی وجود دارد، طلاق توافقی است که به دلیل اینکه زمان زیادی برای دادرسی نیاز ندارد، رایج شده است. مراحل این طلاق معمولا بدون درگیری طرفین انجام شده و دعاوی در آن کاهش خواهند داشت. بر اساس این نوع از جدایی، زن و مرد هر توافقی که با یکدیگر داشته باشند، برای محکمه محترم و قابل تأیید است.
بنابراین برخلاف باور عموم برای این کار نیاز نیست زن حتما مهریه خود را ببخشد، بلکه در تمام امور مالی و غیرمالی باید به زبان مشترک برسند؛ مسائلی نظیر اجرت‌المثل، مهریه، حضانت و زمان و مکان ملاقات با فرزندان پس از طلاق و... این توافقات می‌تواند در حین جلسه دادرسی یا حتی پیش از آن به صورت سندی رسمی در دفاتر اسناد به ثبت برسد.
مراحل طلاق توافقی
بر اساس قانونی که در سال 91 برای حمایت از خانواده تصویب شد، در انواع جدایی غیر از طلاق توافقی (یعنی طلاق فقط از طرف مرد یا فقط از طرف زن باشد)، ابتدا زن و مرد به داوری ارجاع داده شده و دادگاه پس از بررسی نظرات کارشناسان داوری، رأی خود را اعلام می‌کند.
امّا در طلاق توافقی از آنجا که طرفین با یکدیگر راجع به مسائل مختلف درباره جدایی، به تفاهم رسیده‌اند، اولین کاری که لازم است انجام دهند، ثبت نام در سامانه موسوم به «تصمیم» برای انجام مشاوره است. در این سامانه تاریخ دقیق و مرکز مشاوره انتخاب خواهد شد.
پس از آن کارشناسان مشاوره نظر خود را اعلام کردند، زوجین باید با داشتن برگه گواهی عدم انصراف از طلاق که مشاوره صادر کرده، در دفاتر قضایی ثبت نام کنند تا زمان و شعبه دادگاه مشخص شود، دادگاه پس از بررسی نظر آنها و فرستادن به مشاوره یک جلسه‌ای، گواهی عدم امکان سازش را صادر می‌کند؛ پس از این طرفین تا سه ماه پس از صدور فرصت دارند این گواهی را به دفاتر ثبت ازدواج و طلاق ببرند و برای اجرای صیغه طلاق تقاضا بدهند.
نکته دیگر اینکه طرفین حتما باید برای اجرای صیغه طلاق به دفتر ثبت مراجعه کنند و اگر حتی یکی از آنها حضور نداشته باشد، صیغه جاری نخواهد شد.
برای طلاق توافقی کجا باید رفت؟
زن و مرد می‌توانند در طلاق توافقی تمام مراحل کار خود را به وکیل بسپارند و در این صورت نیازی به مراجعه آنها به دادگاه نیست. همین که نزد وکیل برگه‌های توافق را امضاء کنند، مابقی پیگیری‌های قانون بر عهده وکلا خواهد بود، یعنی از ثبت دادخواست برای جدایی تا ثبت طلاق در دفاتر ثبت را وکلا می‌توانند انجام دهند.
البته گفتنی است که زوجین باید هر دو در سامانه ثنا ثبت نام کرده باشند که این کار با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، برعهده خودشان است. در طول مراحل دادرسی طلاق نیز اگر زن باکره باشد، باید به پزشکی قانون یبرای گرفتن گواهی مراجعه کند و در غیر این صورت برای آزمایش بارداری نیاز است که آزمایشگاه موجود در دادگاه یا معرفی شده توسط دادگاه مراجعه کند.
شرایط طلاق توافقی
از آنجا که موضوع این نوع از جدایی، طلاق زن و شوهر بر اساس رضایت و توافق است، در این خصوص مسائلی اصلی و فرعی وجود دارد که پیش از صدور حکم جدایی باید زوجین راجع به آنها سازش کنند. این مسائل که شروط ایجاد طلاق توافقی هستند به طور کلی عبارتند از:
مهریه که توسط زن مطالبه یا بخشیده می‌شود یا حتی می‌تواند بخشی از آن را بر اساس توافق ببخشد و بخشی را دریافت کند.
نفقه یا همان هزینه‌های زندگی زن که توسط مرد باید تأمین شود، در ایام عدّه و در طول زندگی مشترک.
اجرت‌المثل، یعنی پاداش یا هزینه زحماتی که زن در طول دوران زندگی کشیده است، نظیر نظافت، آشپزی و...
حضانت که همان مسئولیت یا حق نگهداری فرزندان بعد از جدایی است و هزینه نگهداری آنها نیز از مسائلی است که باید درباره آنها توافق شود.
مدّت زمان طلاق توافقی
این طلاق نسبت به اقسام دیگر طلاق رویه سریع‌تری خواهد داشت؛ چرا که بر سر مسائل اساسی توافق وجود دارد و دادگاه نیز تا حد امکان برای دادن حکم، وسواس به خرج نمی‌دهد؛ امّا با توجه به اجباری بودن جلسات مشاوره پیش از جدایی، معمولا روند دریافت حکم طلاق توافقی، 45 روز طول خواهد کشید.
البته در طول کشیدن مدت طلاق امور دیگری نیز دخیل هستند، مثلا اینکه در چه شهری برای این کار اقدام می‌کنید، در مدت آن مؤثر خواهد بود و مثلا اینکه اگر درپنج روز آخر ماه دادخواست را ارائه کنید، به دلیل روند اداری شعبات دادگاه و لزوم ارائه آمار در روزهای پایان ماه، کار شما بیشتر به طول می‌انجامد.
مدارک لازم طلاق توافقی
برای مراجعه به دادگاه و ثبت دادخواست، مدارک هویتی نظیر کارت ملی و شناسنامه لازم خواهد بود و هم‌چنین وجود سند ازدواج و مدارکی که به نسبت شرایط از زوجین درخواست می‌شود؛ امّا برای ثبت جدایی در دفاتر ثبت طلاق و ازدواج، باید مدارک زیر موجود باشند:
- شناسنامه، کارت ملی و سند ازدواج.
- وکالت‌نامه (در صورت استفاده از وکیل در مراحل جدایی)
- گواهی باردار نبودن از آزمایشگاه.
- در صورت باکره بودن، گواهی بکارت از پزشکی قانونی.
- نظر کتبی واحد مشاوره در دادگاه خانواده یا بهزیستی.
- توافق‌نامه کتبی زن و مرد در خصوص مسائل مربوط، مانند مهریه، حضانت، نفقه و...
- گواهی عدم امکان سازش از دادگاه که نباید بیش از سه ماه از صدور آن گذشته باشد.
هزینه طلاق توافقی
ثبت هر دادخواستی در دفاتر الکترونیک قضایی هزینه‌ای دارد که باید پرداخت شود، امّا میزان هزینه بستگی به مالی یا غیرمالی بودن دادخواست دارد و از آنجا که دادخواست طلاق توافقی از نوع غیرمالی محسوب می‌شود، هزینه کمتری در بر دارد. نکته دیگر اینکه هزینه دادخواست برعهده طرفی است که آن را تقدیم می‌کند و اگر هر دو آن را تنظیم کنند، هزینه بین آنها تقسیم می‌شود.
پس از هزینه ناچیز ثبت دادخواست، هزینه مشاوره دادگاه خواهد بود که طبق آخرین آماری که به دست آوردیم برای هر دو نفر هشتاد هزار تومان است و اگر مشاوره در مراکز بهزیستی باشد برای هر جلسه، پنجاه هزار تومان. البته این هزینه‌ها ممکن است در شهرهای مختلف، متفاوت باشند.
پس از صدور حکم توسط دادگاه، فقط هزینه دفتر ثبت می‌ماند که در تهران بین هفتصد تا نهصد هزار تومان برآورد می‌شود که البته این هزینه بستگی به منطقه دارد و در شهرهای دیگر متفاوت است.
طلاق توافقی برای ایرانیان خارج از کشور
اگر زوجین یا یکی از آنها در خارج از کشور باشد، باید برای انجام مراحل طلاق توافقی، به یک وکیل در ایران از طریق سفارتخانه، وکالت دهد؛ سپس مدارک مورد نیاز را به دست وکیل رسانده و تمام مراحل ثبت دادخواست تا ثبت طلاق در دفاتر ثبت را به او بسپارند که البته باید در متن وکالت‌نامه نکاتی که نیاز هست حتما گنجانده شود.
درخواست طلاق توافقی از طرف زن
اگر دادخواست از طرف زن برای انجام طلاق توافقی باشد، باید برای تمام مسائل مربوطه با شوهر به توافق رسیده باشند و آن را حین دادگاه یا پیش از آن در دفتر ثبت اسناد به ثبت رسانده باشند؛ امّا اگر به صورت یک‌طرفه بخواهد مطرح شود، باید شرایطی وجود داشته باشد.
طبق قانون اگر شوهر معتاد باشد، مکان مشخصی نداشته باشد، بیش از 5 سال حکم حبس داشته باشد و یا اینکه ادامه زندگی برای زن به هر دلیلی (باید محکمه‌پسند باشد) ممکن نباشد، زن می‌تواند دادخواست طلاق بدهد. البته شرایطی که مطرح می‌شود توسط دادگاه بررسی شده و باید اثبات شوند.
جمع‌بندی
برخلاف باور عموم، برای طلاق توافقی نیازی نیست که زن حتما مهریه خود را ببخشد؛ بلکه در تمام امور مالی و غیر مالی باید به زبان مشترک برسند. این توافقات باید در حین جلسه دادرسی یا حتی پیش از آن (مراحل طلاق توافقی) به صورت سندی رسمی در دفاتر اسناد به ثبت برسد.
دراین مطلب سعی کردیم طلاق توافقی، مراحل طلاق توافقی، مدارک مورد نیاز و هزینه طلاق توافقی را به ساده ترین شکل ممکن برای شما بیان کنیم. از آنجا که طلاق توافقی یا یک‌طرفه اگر به دست وکیل انجام شود این حُسن را دارد که نیاز به حضور مداوم زوجین در محکمه و دفاتر مختلف نیست، مگر در مواقع ضروری، بنابراین برای راهنمایی بیشتر در این رابطه با پلتفرم حقوقی ترازو تماس بگیرید.