اعتراض به قرار نهایی دادسرا توسط شاکی در شرایطی است که دادسرا قرار منع تعقیب یا موقوفی تعقیب صادر نموده باشد که مهلت اعتراض به قرار نهایی دادسرا برای اشخاص مقیم ایران ده روز از تاریخ دریافت ابلاغیه قرار نهایی دادسرا است . مراحل اعتراض به قرار نهایی دادسرا از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام می شود .
بر اساس قانون آیین دادرسی کیفری در صورتی که جرمی اتفاق افتاده باشد دادسرا به عنوان یک مرجع تحقیق مقدماتی عمل می کند و قبل از اینکه دادگاه کیفری بخواهد به جرم انتسابی رسیدگی و رای صادر نماید ، مقامات دادسرا از جمله دادیار و بازپرس با انجام تحقیقات اولیه نظر خودشان را مبنی بر جرم بودن و قابلیت انتساب آن جرم به متهم بیان می کنند .
در خاتمه مراحل تحقیقات مقدماتی توسط دادسرا ، مقامات ذکر شده اقدام به صدور قرار نهایی می کنند ؛ اما سوال مهمی که در خصوص صدور قرار نهایی دادسرا وجود دارد آن است که آیا امکان اعتراض به قرار نهایی دادسرا وجود دارد ؟ در صورت مثبت بودن پاسخ ، شرایط قانونی و مراحل اعتراض به قرار نهایی چیست ؟
به همین مناسبت در ادامه این مقاله ابتدا به این سوال می پردازیم که آیا امکان اعتراض به قرار نهایی دادسرا وجود دارد ؟ پس از آن مهلت اعتراض به قرار نهایی دادسرا ، شرایط و مراحل اعتراض به قرار نهایی دادسرا را بررسی نموده و در خاتمه نمونه متن یا لایحه اعتراض به قرار نهایی دادسرا را ارائه می نماییم .
آیا امکان اعتراض به قرار نهایی دادسرا وجود دارد
بر اساس قانون آیین دادرسی کیفری بسیاری از جرایمی که مورد تعقیب کیفری قرار می گیرند باید ابتدائا توسط مقامات دادسرا مورد رسیدگی قرار بگیرند و تحقیقات مقدماتی پیرامون آنها انجام شود ؛ مگر برخی از جرایم منافی عفت یا جرایم تعزیری درجه هفت و هشت که مستقیما توسط دادگاه کیفری مورد رسیدگی قرار می گیرند .
در پایان مراحل رسیدگی و انجام تحقیقات در دادسرا ، نتیجه ای تحت عنوان قرار نهایی دادسرا صادر می شود که با صدور این قرار نهایی تا حدود زیادی تکلیف مراحل بعدی رسیدگی به پرونده کیفری مشخص می شود که بر اساس آن یا تشخیص دادسرا بر مجرم بودن متهم و لزوم رسیدگی به این جرم در دادگاه است ، یا عدم امکان تعقیب کیفری متهم به دلیل بی گناهی متهم یا مواردی از این قبیل . بر اساس قانون آیین دادرسی کیفری برخی از مهم ترین قرارهای نهایی دادسرا شامل موارد زیر می باشد :
قرار منع تعقیب در مواردی صادر می شود که مقامات دادسرا با توجه به فقدان دلایل و مدارک کافی در خصوص جرم ارتکابی فرد متهم ، این نظر را داشته باشند که متهم بی گناه است . قرار منع تعقیب بر اساس قانون در مواردی صادر می شود که یا رفتار مرتکب جرم نباشد و یا اینکه رفتار مرتکب جرم است ولی دلیل کافی برای انتساب آن به متهم وجود ندارد .
قرار جلب به دادرسی یا قرار مجرمیت نوعی قرار نهایی دادسرا است که بر اساس آن مقامات دادسرا این نظر را دارند که متهم ، مجرم می باشد و باید به جرم وی در دادگاه رسیدگی و حکم صادر شود و بر اساس آن کیفرخواست متهم صادر می شود .
قرار موقوفی تعقیب که در نهایت سبب متوقف شدن تعقیب کیفری متهم می شود ، در مواردی همچون فوت متهم ، رضایت شاکی در جرایم قابل گذشت ، توبه متهم پیش از اثبات جرم ، عفو متهم بر اساس قانون و یا مشمول مرور زمان دعاوی کیفری شدن و مواردی از این قبیل صادر می شود که شرایط آن در قوانین مرتبط مشخص شده است .
قرار ترک تعقیب در شرایطی صادر می شود که جرم متهم یکی از انواع جرایم قابل گذشت بوده و قبل از صدور کیفرخواست دادسرا ، شاکی شکایت خود را پس بگیرد و گذشت نماید .
حال سوالی که ممکن است مطرح شود این است که آیا قرار نهایی دادسرا قابل اعتراض است ؟ پاسخ به این سوال در مورد برخی از انواع قرارها مثبت است ؛ با توجه به توضیحات مطرح شده می توان گفت که شاکی در صورتی که قرار منع تعقیب یا موقوفی تعقیب صادر شده باشد می تواند در مهلت مقرر نسبت به قرار صادره اعتراض نماید .
اما قرار ترک تعقیب که در واقع بنا به خواست شاکی صادر شده است ، علی القاعده قابل اعتراض نمی باشد ؛ هرچند شاکی می تواند از تاریخ صدور قرار ترک تعقیب برای یک بار دیگر تعقیب مجرم را تقاضا نماید .
در مقابل ، متهم پس از ابلاغ قرار جلب به دادرسی نمی تواند نسبت به آن اعتراض کند ؛ چون با عنایت به شواهد و قرائن موجود در پرونده توسط دادسرا مجرم تشخیص داده شده و پس از صدور کیفرخواست باید در دادگاه به جرم وی رسیدگی شود .
حتما بخوانید: انواع قرار نهایی دادسرا
مهلت اعتراض به قرار نهایی دادسرا
همانطور که در قسمت قبل بیان شد ، قرار نهایی دادسرا در مواردی قابل اعتراض است ؛ با این حال پرسش مهمی که در این باره مطرح است این است که مهلت اعتراض به قرار نهایی دادسرا چقدر است ؟
مهلت اعتراض به قرار نهایی دادسرا ده روز از تاریخ وصول ابلاغیه دادسرا برای اشخاص مقیم ایران بوده و برای اشخاص مقیم خارج از کشور ، این اعتراض ظرف مهلت یک ماه قابل انجام است . لذا معترض می تواند پس از مشاهده قرار نهایی صادر شده در سامانه ثنا ظرف مهلت مقرر اقدام به ثبت اعتراض به قرار نهایی دادسرا نماید .
البته لازم به ذکر است که اگر شاکی بخواهد خارج از مهلت اقدام به ثبت اعتراض نسبت به قرار نهایی دادسرا نماید باید حتما عذر موجهی داشته باشد و این عذر موجه را در اعتراض خود به ثبت برساند که در این صورت مرجع رسیدگی به اعتراض یعنی دادگاه کیفری ضمن ملاحظه اعتراض ، عذر شاکی را نیز مورد بررسی قرار می دهد و در صورت تشخیص موجه بودن ، وارد رسیدگی به اعتراض می شود .
بیشتر بخوانید: سامانه پیامکی پیگیری پرونده در دادسرا
شرایط و مراحل اعتراض به قرار نهایی دادسرا
در قسمت اول قرارهای نهایی دادسرا که قابل اعتراض هستند را مورد بررسی قرار دادیم ؛ اما شرایط و مراحل اعتراض به قرار نهایی دادسرا به این صورت است که متقاضی در مرحله اول باید در سامانه ثنا ثبت نام کرده و احراز هویت شده باشد . یکی از شرایط اعتراض به قرار نهایی دادسرا رعایت مهلت قانونی ذکر شده برای اعتراض به قرار نهایی یعنی ده روز ( برای ایرانیان ) و یک ماه ( برای اشخاص مقیم خارج از کشور ) از تاریخ ابلاغ می باشد .
بنابراین اعتراض به قرار نهایی دادسرا در شرایطی امکان پذیر است که اشخاص ذی نفع در مهلت زمانی مناسبی پس از ملاحظه پیامک قرار نهایی دادسرا صادر شد ، به سامانه ثنا مراجعه کرده و قرار نهایی دادسرا را مشاهده کرده باشند . نحوه مشاهده قرار نهایی دادسرا در سامانه ثنا به این ترتیب است که متقاضی به قسمت ابلاغیه های الکترونیک قضایی مراجعه و نسبت به محتوای قرار صادر شده مطلع می شود .
در مرحله بعد ، در شرایطی که قرار صادره قابلیت اعتراض را داشته باشد و شخص نسبت به آن اعتراضی داشته باشد ، باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه و نسبت به ثبت اعتراض از قرار نهایی دادسرا اقدام نماید که در این مرحله لایحه اعتراض به قرار نهایی دادسرا در دفتر خدمات الکترونیک قضایی تنظیم می شود و نیازی به مراجعه حضوری به دادسرا یا دادگاه برای تحویل لایحه اعتراضی وجود ندارد .
نکته مهم در خصوص مراحل و شرایط اعتراض به قرار دادسرا آن است که اعتراض به قرار نهایی صادره از دادسرا در دادگاه صالح کیفری اعم از دادگاه کیفری یک یا دو مورد رسیدگی قرار می گیرد و در شرایطی که دادگاه قرار نهایی صادره از دادسرا را تایید نماید ، این قرار دیگر قابل اعتراض مجدد نمی باشد . اما در شرایطی که دادگاه صالح قرار نهایی صادر شده از دادسرا را رد کند و اعتراض را وارد بداند ، در صورتی که قرار مورد اعتراض به صورت قرار منع تعقیب بوده ، خود دادگاه قرار جلب به دادرسی صادر می کند .
بیشتر بخوانید: نحوه مشاهده قرار نهایی در سامانه ثنا
نمونه متن یا لایحه اعتراض به قرار نهایی دادسرا
در قسمت قبل شرایط و مراحل اعتراض به قرار نهایی دادسرا مورد بررسی قرار گرفت و همانطور که اشاره شد لایحه اعتراض به قرار نهایی دادسرا در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی تنظیم و از این طریق به مرجع صالح یعنی دادگاه های کیفری ارسال می شود .
لازم به ذکر است که تنظیم متن یا لایحه اعتراض به قرار نهایی دادسرا بستگی به نوع قرار صادر شده از دادسرا دارد ؛ با این وجود در عمده موارد اعتراض به قرار نهایی دادسرا توسط شاکی پس از صدور قرار منع تعقیب توسط دادسرا انجام می شود .
به همین مناسبت در این قسمت قصد داریم برای آشنایی بیشتر مخاطبان ، نمونه متن اعتراض به قرار نهایی دادسرا را ارائه نماییم ؛ اما به جای قرار منع تعقیب می توان سایر انواع قرارهای قابل اعتراض دادسرا را نیز درج کرده و متن لایحه را با توجه به شرایط ، تکمیل نمود .
نمونه متن و لایحه اعتراض به قرار نهایی دادسرا در خصوص منع تعقیب
ریاست محترم ...............
با سلام ؛
احتراما به استحضار می رسد اینجانب ............. نسبت به قرار نهایی منع تعقیب / یا .......................... به شماره ..................... که در تاریخ .......................... از آن شعبه صادر شده است معترض می باشم و با توجه به اینکه .................................... ، درخواست ارسال پرونده به مراجع ذی صلاح جهت رسیدگی به این اعتراض را دارم .
البته لازم است که معترض به قرار ، دلایل اعتراض خود به قرار نهایی دادیاری را نیز در متن این لایحه ذکر نماید ؛ فلذا در صورتی که دلایل ابراز شده برای اعتراض به قرار نهایی موجه نباشد ، دادگاه مجددا قرار صادره از دادسرا را تایید می کند .
همچنین می توان برای اعتراض به قرار نهایی ، به مواردی همچون درخواست استعلام از مراجع مربوطه ، شهادت شهود و مطلعین ، درخواست جلب نظر کارشناس یا پزشکی قانونی ، معاینه محل ، سوگند و غیره استناد نموده و مستندات آن را به متن لایحه اعتراضی ضمیمه نمود .
در ادامه بخوانید: راه های پیگیری پرونده در دادسرا
برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص اعتراض به قرار نهایی دادسرا در کانال تلگرام آیین دادرسی عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون اعتراض به قرار نهایی دادسرا پاسخ دهند .
سوالات متداول
1- آیا قرارهای نهایی صادر شده از دادسرا قابل اعتراض هستند ؟
در صورتی که دادسرا قرار منع تعقیب یا موقوفی تعقیب صادر کرده باشد شاکی می تواند نسبت به آن اعتراض نماید ولی قرار مجرمیت توسط متهم قابل اعتراض و شکایت نیست و شاکی پس از صدور کیفر خواست باید در دادگاه کیفری حاضر شده و از خود دفاع کند که این موضوع در مقاله توضیح داده شده است .
2- مهلت اعتراض به قرار نهایی دادسرا چقدر است ؟
قرار نهایی دادسرا ظرف مهلت ده روز برای اشخاص مقیم ایران و یک ماه برای اشخاص مقیم خارج از ایران قابل اعتراض می باشد مگر اینکه معترض ضمن لایحه اعتراض به قرار نهایی دلیل موجهی مبنی بر عدم امکان اعتراض ظرف مهلت قانونی ارائه نماید که برای اطلاع از این موضوع می توانید مقاله را مطالعه نمایید .
3- شرایط و مراحل اعتراض به قرار نهایی دادسرا چیست ؟
در مرحله اول شاکی باید قرار نهایی صادره را در سامانه ثنا مشاهده نموده و در صورتی که قرار نهایی دادسرا قابلیت اعتراض داشت در مرحله بعد به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نماید و متن لایحه اعتراض به قرار نهایی دادسرا را تنظیم نماید که در مقاله به توضیح آن پرداخته شده است .
منبع : اعتراض به قرار نهایی دادسرا