بازپرس یا قاضی پرونده، یکی از مقامات، در سلسله مراتب مقامات قضایی در دادسرا بوده که جهت شروع کار خود، نیاز به کسب اجازه از بالاترین مقام دادسرا، یعنی، دادستان دارد. انجام تحقیقات مقدماتی، رسیدگی به چگونگی وقوع یک جرم، پیدا کردن متهم و بازجویی از او و صدور انواع قرار نهایی دادسرا، از جمله وظایف بازپرس یا قاضی پرونده، در دادسرا می باشد؛ اما، صدور حکم، در صلاحیت بازپرس نیست.
نهادهای قضایی و دادگستری، دارای شرح وظایف مشخص بوده و در تمامی حوزه های قضایی شهرستان ها وجود دارند. از جمله نهادهای قضایی و دادگستری، دادسراها بوده که کشف جرم، تعقیب متهم، تحقیقات مقدماتی و ارسال پرونده به دادگاه کیفری، بعد از صدور برخی از قرارها، از وظایف آن ها در هر حوزه قضایی می باشد.
همانند سایر نهادهای دولتی، دادسراها نیز دارای سلسله مراتب مقامات می باشند که به آن، سلسله مراتب مقامات قضایی در دادسرا گفته می شود. با توجه به سلسله مراتب مقامات، هر یک از افراد، دارای تکلیف و شرح وظایف مشخصی می باشند. از جمله افراد، در سلسله مراتب مقامات قضایی دادسرا، بازپرس یا قاضی پرونده در دادسرا می باشد که شرح وظایف مخصوص به خود را دارد.
از این رو، در این مقاله، قصد داریم، به این پرسش پاسخ دهیم که قاضی پرونده در دادسرا یا بازپرس کیست؟ سپس، در خصوص وظایف بازپرس، با توجه به قانون آیین دادرسی کیفری، توضیح دهیم و بگوییم که آیا بازپرس میتواند حکم صادر کند یا خیر. چنانچه، پیرامون این موضوع، سوالاتی دارید، با ما همراه باشید.
بازپرس یا قاضی پرونده کیست ؟
برای پاسخ به این پرسش که قاضی پرونده یا بازپرس کیست و وظایف بازپرس چه می باشد؟ باید به قانون آیین دادرسی کیفری، رجوع کرد و با بررسی و وظایف دادسرا و سلسله مراتب مقامات قضایی در دادسرا به این پرسش، پاسخ داد. بر اساس قانون آیین دادرسی کیفری، به شخصی که وظیفه اش، انجام تحقیقات مقدماتی، رسیدگی به چگونگی وقوع یک جرم، پیدا کردن متهم و بازجویی از او است، بازپرس می گویند.
بر این اساس، در پاسخ به این پرسش که قاضی پرونده در دادسرا یا بازپرس کیست و آیا بازپرس میتواند حکم صادر کند؟ می توان گفت: بازپرس، یک مقام قضایی است که در دادسرا، فعالیت می کند. در واقع بازپرس، سومین مقام قضایی، در سلسله مراتب مقامات قضایی دادسرا، بعد از دادستان و معاون وی است و بعد از او دادیار قرار دارد که هر زمان، شکایتی به بازپرس برسد یا دادستان، پرونده ای را به او ارجاع دهد، موظف است به آن رسیدگی کند و حقیقت را درباره اینکه آیا واقعا جرم رخ داده است یا نه و اگر رخ داده، چگونه به وقوع پیوسته است، کشف کند.
حتما بخوانید: صلاحیت بازپرس و موارد آن
وظایف بازپرس یا قاضی پرونده چیست؟
در قسمت قبل، به این پرسش پاسخ دادیم که قاضی پرونده یا بازپرس کیست و گفتیم که هر زمان شکایتی به بازپرس برسد یا دادستان، پرونده ای را به او ارجاع دهد، موظف است به آن رسیدگی کند و حقیقت را درباره اینکه آیا واقعا جرم رخ داده است یا خیر، کشف کند. پس از پاسخ به این پرسش که بازپرس کیست، در این قسمت، قصد داریم در خصوص وظایف بازپرس، صحبت کنیم و با توجه به قانون آیین دادرسی کیفری، بگوییم که وظایف بازپرس، چه می باشد. وظایف بازپرس عبارتند از:
انجام تحقیقات مقدماتی :
اولین وظیفه بازپرس، انجام تحقیقات مقدماتی، در تمام جرایمی است که به او گزارش می شود یا دادستان، به او ارجاع می دهد. در هر دو حالت، بازپرس، در صورتی می تواند اقدام به تحقیق کند که از طرف دادستان، اجازه این کار را داشته باشد.
جمع آوری دلایل لازم برای کشف جرم :
بازپرس یا قاضی پرونده، باید به طور مستقیم، در روند کشف جرم دخالت کند و دلایل و شواهد لازم، برای مشخص کردن اینکه آیا جرم رخ داده است یا نه را بررسی نماید. بازپرس، نمی تواند وظایف خود را به دیگری واگذار کند، اما می تواند انجام برخی کارها، مانند تحقیقات محلی و تحقیق از مطلعان را به ضابطین دادگستری، مثل پلیس محول نماید.
جلوگیری از، از بین رفتن دلایل اثبات جرم :
بازپرس، به محض اینکه از وقوع یک جرم مطلع شد، باید اقدامات لازم را برای جلوگیری از، از بین رفتن دلایل و مدارک و مستندات جرم صورت دهد. مثل اینکه مانع از خروج از کشور مظنونان جرم شود.
منع توقف تحقیقات :
بازپرس نمی تواند از انجام تحقیقات، به این بهانه که متهم جرم را نتواسته پیدا کند یا متهم، مشخص نیست، صرف نظر کند. تنها زمانی، امکان توقف تحقیقات وجود دارد که جرم، یکی از جرایم با درجه مجازات 4 ، 5 ، 6 ، 7 و 8 باشد و دو سال کامل، از زمان وقوع جرم گذشته باشد، اما مرتکب هنوز مشخص نشده باشد. در این صورت، با موافقت دادستان، می تواند، قرار توقیف تحقیقات صادر کرده و پرونده را بایگانی نماید.
صدور یکی از انواع قرارها در دادسرا:
پس از انجام تحقیقات مقدماتی، بازپرس، باید با توجه به نتیجه و روند پرونده، اقدام به صدور قرارهایی نظیر قرار اناطه، قرار منع تعقیب، قرار موقوفی تعقیب، قرار مجرمیت و سایر موراد مندرج در قانون نماید.
بیشتر بخوانید: وظایف دادسرای عمومی و انقلاب
آیا بازپرس میتواند حکم صادر کند؟
در قسمت های قبل، توضیح دادیم که قاضی پرونده و بازپرس کیست و گفتیم که از جمله وظایف بازپرس، شروع به تحقیقات مقدماتی و کشف جرم، با اجازه دادستان می باشد. در این قسمت، قصد داریم، به این پرسش پاسخ دهیم که آیا بازپرس میتواند حکم صادر کند یا خیر؟ برای پاسخ به این پرسش، باید به قانون آیین دادرسی کیفری رجوع کرد.
با توجه به مواد قانون آیین دادرسی کیفری که در آن ها، وظایف بازپرس، مورد پیش بینی قرار گرفته است، بازپرس یا قاضی پرونده، صرفا می تواند، اقدام به صدور قرارهایی نظیر منع تعقیب، موقوفی تعقیب، قرار مجرمیت، قرار اناطه، قرار تامین خواسته و سایر موارد مندرج در قانون نماید و حق صدور حکم، در خصوص جرم ارتکابی توسط متهم، در صلاحیت او نمی باشد. بنا بر این، در پاسخ به این پرسش که آیا بازپرس میتواند حکم صادر کند؟ باید گفت: خیر، صلاحیت بازپرس، صرفا صدور قرار است.
در ادامه بخوانید: ارجاع پرونده به شعبه بازپرسی یعنی چه
برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص بازپرس یا قاضی پرونده و وظایف او در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون بازپرس یا قاضی پرونده و وظایف او پاسخ دهند.
سوالات متداول
1- بازپرس کیست؟
بازپرس یکی از انواع مقامات قضایی در دادسرا بوده و به کسی که کارش انجام تحقیقات مقدماتی رسیدگی به چگونگی وقوع یک جرم پیدا کردن متهم و بازجویی از او است گفته می شود که جزئیات آن در متن مقاله ارائه شده است.
2- وظایف بازپرس چیست؟
وظایف بازپرس انجام تحقیقات مقدماتی رسیدگی به چگونگی وقوع یک جرم پیدا کردن متهم و بازجویی از او است که جزئیات آن در متن مقاله ارائه شده است.
3- شروع به تحقیقات مقدماتی بازپرس منوط به اجازه چه کسی است؟
شروع به تحقیقات مقدماتی بازپرس منوط به اجازه دادستان است ولی در باقی روند تحقیقات می تواند مستقل عمل کند و نیاز به کسب اجازه از دادستان ندارد که جزئیات آن در متن مقاله اشاره شده است.
منبع : بازپرس پرونده و وظایف او