بخشیدن مهریه در عقد موقت، دارای هیچ منع قانونی نیست و زوجه، به موجب عقد نکاح، مالک مهریه است و می تواند، آن را به زوج ببخشد. اما اقدام به بخشش صداق، شرایطی دارد و باید در دفترخانه و با تنظیم سند رسمی یا عادی صورت بگیرد. آثار بخشش صداق در ازدواج صیغه، متفاوت بوده و به مفاد سند تنظیم شده بین زوجین، بستگی دارد.
براساس قانون مدنی ایران، عقد موقت، در نظام حقوقی ما به عنوان یکی از انواع نکاح، از لحاظ شرعی و قانونی به رسمیت شناخته شده است. مهریه یا صداق، مالی است که در هنگام نکاح، بر عهده شوهر است و باید به زن پرداخت شود. هرچیزی که مالیت داشته باشد، می تواند، به عنوان مهریه تعیین شود.
عقد موقت برای صحت، نیازمند دو شرط اختصاصی تعیین مدت معین و مهریه است. بنابراین، مهریه نقش بسیار مهمی در صحت این عقد دارد. با توجه به اهمیت مهریه در این عقد، این سوال پیش می آید که آیا زن می تواند در عقد موقت، همچون عقد دائم، مهریه خود را به همسرش ببخشد؟
برای پاسخ به این سوال، در این مقاله به این موضوع خواهیم پرداخت که آیا بخشیدن مهریه در عقد موقت امکان پذیر است؟، شرایط بخشیدن مهریه در عقد موقت چیست؟ و بخشیدن آن چه آثاری به دنبال خواهد داشت؟
آیا بخشیدن مهریه در عقد موقت امکان پذیر است؟
همان طور که در بالا گفته شد، صحت عقد ازدواج صیغه، علاوه بر شرایط عمومی صحت قراردادها ( قصد و رضا، اهیلت، موضوع معین، مشروعیت جهت)، منوط به وجود دو شرط اختصاصی است:
اولا، به موجب ماده 1075 و 1076 قانون مدنی، عقد موقت باید برای مدت معین منعقد شود.
دوما، براساس ماده 1095 قانون مدنی، در عقد موقت، عدم تعیین مهریه، موجب بطلان عقد نکاح است.
بنابراین، مهریه نقشی کلیدی، در این عقد دارد. هر چند برای عقد موقت در قانون مدنی ایران، مواد قانونی اختصاصی و جدا از عقد دائم در نظر گرفته شده است، اما به موجب ماده 1077 قانون مدنی، احکام مهریه در عقد منقطع، همچون احکام آن، در عقد دائم است و این دو با هم تفاوتی ندارند.
قانون مدنی ایران، زن را مالک صداق می داند و در ماده 1082 این قانون، مقرر داشته است، که زن به مجرد عقد، مالک مهریه می شود و می تواند هرگونه دخل و تصرفی در آن بنماید. بنابراین، زن به علت داشتن حق مالکیت، می تواند، تمام یا بخشی از صداق خود را ببخشد و در رابطه با بخشیدن آن، با مانع قانون مواجه نخواهد شد.
حتما بخوانید: بخشیدن مهریه
شرایط بخشیدن مهریه در عقد موقت
بخشیدن مهریه به زوج، دارای شرایط قانونی خاصی نیست و زوجه برای انجام این کار، اختیار تام دارد، اما رعایت برخی موارد سبب می شود که از مشکلات بعدی که ممکن است به موجب این عمل، بین زوجین ، ایجاد شود، جلوگیری به عمل آید:
بخشیدن صداق باید طی تنظیم سند عادی یا رسمی صورت بگیرد، بنابراین حضور طرفین، علی الخصوص زوجه، در دفترخانه الزامی می باشد. همچنین آن ها باید اصل سند ازدواج و مدارک شناسایی( شناسنامه و کارت ملی ) را همراه خود داشته باشند.
هیچ نص قانونی در خصوص اذن پدر، در رابطه با بخشیدن مهریه وجود ندارد. اما برخی دفاتر اسناد رسمی، بنا بر دلایلی، مانند اجبار زوجه توسط زوج برای بخشیدن مهریه، تنظیم سند را منوط به رضایت پدر می دانند.
بخشیدن مدت زمان مانده تا پایان مدت صیغه، توسط زوج، به معنای بخشیدن مهر توسط زوجه نیست و او همچنان حق مالکیت خود را دارد و می تواند یا مهر خود را دریافت کرده و یا آن را به زوج ببخشد.
بیشتر بخوانید: شرایط بخشیدن مهریه
آثار بخشیدن صداق در عقد موقت
بعد از اینکه زن مهریه خود را ببخشد، ممکن است پشیمان بشود یا مثلا زوج بخواهد، این اطمینان را پیدا کند، که دیگر، در خصوص مهریه تعهدی به زوجه ندارد، بنابراین، بعد از مدتی، این سوال پیش می آید که آیا زن با بخشیدن صداق خود، امکان رجوع به آن را دارد؟ تنظیم سند در رابطه با بخشیدن مهریه، آثار مختلفی را به بار می آورد که با توجه به مفاد سند تنظیم شده، این آثار بخشش صداق می تواند متفاوت باشد.
اقرار به دریافت مهریه: اگر زن به موجب تنظیم سندی، اقرار کند که مهریه خود را دریافت کرده است، بعد از آن دیگر نمی تواند ادعایی در خصوص دریافت مهریه خود داشته باشد، زیرا در نظام حقوقی و قضائی ما، انکار بعد از اقرار قابل پذیرش نیست.
ابراء ذمه شوهر: به موجب ماده 289 قانون مدنی، ابراء کننده از حق خود به اختیار صرف نظر می کند؛ بنابراین دیگر امکان رجوع به شوهر برای دریافت صداق را نخواهد داشت، زیرا ذمه زوج به واسطه این ابرا بری شده و دیگر تکلیفی به پرداخت مهریه ندارد.
بخشیدن یا بذل مهر: ممکن است، زوجه مهریه خود را به واسطه تنظیم سند، به همسر خود ببخشد ( هبه کند). در این حالت، در صورتی که زن در عده عقد موقت باشد ( دوشیزه و باکره نباشد) می تواند تا هنگامی که زمان عده به پایان نرسیده، به مهریه خود رجوع کند. در غیر این حالت نیز، زن می تواند به عنوان واهب و به موجب ماده 803 قانون مدنی، به زوج برای مهریه رجوع کند، البته به این شرط است که مهریه عین معین باشد. همچنین، باید به این نکته اشاره شود، که اگر بخشیدن مهریه به صورت معوض انجام گیرد، مثلا در قبال دریافت یک واحد آپارتمان، در این حالت امکان رجوع زن به شوهر وجود ندارد.
در ادامه بخوانید: عواقب بخشیدن مهریه
برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد بخشیدن مهریه در عقد موقت در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون بخشیدن مهریه در عقد موقت پاسخ دهند .
سوالات متداول
1- آیا امکان بخشیدن مهریه در عقد موقت وجود دارد؟
بله مطابق قانون مدنیبه موجب عقد نکاح زن مالک مهریه است و می تواند هر دخل و تصرفی در آن بکند که در مقاله به صورت کامل توضیح داده شده است.
2- شرایط بخشیدن مهریه در عقد موقت چیست؟
بخشیدن مهریه نیاز به شرایط ویژه ای ندارد اما انجام برخی موارد مانند تنظیم سند در دفترخانه از بروز مشکلات بعدی جلوگیری می کند که در مقاله این موارد به صورت کامل توضیح داده شده است.
3- آیا بخشیدن مهریه در عقد موقت دارای آثاری است؟
بخشیدن مهریه در برخی موارد مانند ابرا ذمه شوهر سبب می شود امکان رجوع از زن گرفته بشود که در متن مقاله به صورت کامل توضیح داده شده است.
منبع : بخشیدن مهریه در عقد موقت