در این مقاله به بررسی تعویق و تاخیر در اجرای احکام کیفری می پردازیم .
یکی از مهمترین اصولی که بر اجرای رای در دادگاه ها حاکم است ، دوام و استمرار عملیات اجرایی حکم تا زمان اجرای کامل آن است به این ترتیب که مفاد حکم و رای صادر شده در دادگاه به نفع محکوم له ( یعنی کسی که حکم به نفع او صادر شده است ) اجرا و تحت اختیار او درآید . با این تعبیر اصولا نباید اجرای حکم را متوقف نمود و یا آن را به تاخیر انداخت مگر در صورت وجود یک استثنا و دلیل قانونی ، بتوان تاخیر در اجرای حکم کیفری را توجیه کرد . درخواست تاخیر اجرای حکم را یا می توان در زمانی که اجراییه صادر شده باشد و اجرای حکم آغاز شده باشد اما به پایان نرسیده است ، مطرح کرد و یا اینکه از زمان صدور حکم لازم الاجرا تا هنگام صدور اجراییه . اما دلایلی که باعث تاخیر در اجرای حکم کیفری می شوند کدامند ما در این مقاله در پی پاسخ به این سوال هستیم و به بررسی دلایل تعویق در اجرای احکام کیفری می پردازیم .
موانع اجرای احکام کیفری
مواردی که باعث تاخیر و تعویق در اجرای احکام کیفری می شود در ماده 501 ، 502 ، 503 و 522 قانون آیین دادرسی کیفری مشخص شده است که مجموع این مواد بیانگر این است که در موارد مشخص شده زیر ، مجازات به تشخیص و دستور قاضی اجرای احکام به تعویق خواهد افتاد :
1 – در دوران بارداری
2- در دوران بعد از زایمان حداکثر تا شش ماه
3- دوران شیردهی تا رسیدن طفل به دو سالگی
4- ایام حیض یا استحاضه در مجازات شلاق
5- بیماری جسمی یا روانی به شرط تشدید بیماری و یا تاخیر در بهبودی در صورت اجرا
6- جنون محکوم علیه در مجازات های تعزیری
7- درمان و مداوای محکوم به حبس
در هر یک از موارد بالا اجرای احکام کیفری به تاخیر خواهد افتاد و بعد از گذشتن این دوران مجازات اجرا خواهد شد .
عارض شدن بیماری جسمی و روانی بر محکوم علیه
در صورتی که بیماری جسمی یا روانی به محکوم علیه عارض شود ، چه پیش و چه حین اجرای حکم ، و خطر تشدید بیماری یا تاخیر در بهبودی با کسب نظر پزشکی قانونی وجود داشته باشد ، دو حالت قابل تصور است :
اول ، مجازات تعیین شده مشمول حد یا قصاص است که در این صورت ، اجرای مجازات با توجه به ماده 502 قانون آیین دادرسی کیفری تا رفع مانع به تاخیر می افتد . تصریح ماده مذکور به " تشدید بیماری یا تاخیر در بهبودی " بیانگر آن است که بیماری جسمی یا روانی محکوم علیه مانع اجرای مجازات های سالب حیات نیست و متن ماده 502 حمایت از محکومی است که به علت بیماری ممکن است متحمل ضرری بیش از میزان مجازات تعیین شده گردد .
دوم ، مجازات تعیین شده از نوع مجازات تعزیری است که در این حالت با توجه به مواد 501 و 501 آیین دادرسی کیفری ، دو وضعیت ممکن است ایجاد شود : 1- محکوم دارای بیماری جسمی است و یا اینکه بیماری او از نوع روانی و کمتر از درجه دیوانگی و جنون است که در این صورت با رعایت شرایطی که در ماده 502 آمده است ، اجرای حکم تا زمان رفع مانع ، متوقف می شود و چنانچه امیدی به بهبودی او نباشد ، قاضی اجرای احکام کیفری ، بعد از احراز بیماری و اینکه بیماری مانع اعمال مجازات است ، با ذکر دلیل ، پرونده را برای تبدیل مجازات با در نظر گرفتن نوع بیماری و مجازات به مرجع صادر کننده رای قطعی ارسال می کند . 2 – بیماری روانی محکوم در حد جنون است که در این وضعیت با استناد به ماده 503 قانون آیین دادرسی کیفری ، اجرای مجازات تا حالت افاقه و بهبودی معلق می شود به جز در مورد کیفرهای مالی مثل جریمه نقدی . در مورد مجنونی که محکوم به حبس است یا کسی که به علت عدم پرداخت جزای نقدی در حبس به سر می برد ، مجنون به بیمارستان روانی با محل مناسبی فرستاده می شود و ایامی که در این محل می گذارند نیز جز مدت محکومیت او محاسبه خواهد شد . هم چنین روزهای درمان و معالجه زندانی بیمار در بیمارستان نیز از مدت محکومیت او کسر خواهد شد . بدیهی است که بیماری جسمی یا روانی محکوم علیه تاثیری بر اجرای مجازات دیه نمی گذارد و دیه از اموال محکوم برداشته خواهد شد .
برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد موارد تعویق و تاخیر در اجرای احکام کیفری در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون موارد تعویق و تاخیر در اجرای احکام کیفری پاسخ دهند .