ماده 1171 قانون مدنی، در خصوص حضانت فرزندان، بعد از فوت هریک از والدین، تعیین تکلیف کرده است. حضانت فرزند بعد از فوت مادر، با پدر او است و حضانت فرزند بعد از فوت پدر، با مادر وی است، حتی اگر پدر، قبل از فوت، برای فرزند، قیم مشخص نموده باشد. حضانت فرزند بعد از فوت والدین، در درجه اول، با جد پدری او، خواهد بود.
در قانون مدنی، تعریف مشخصی، از حضانت در دست نیست، اما با توجه به مفهوم موادی که در قانون، به این موضوع، اختصاص یافته است، می توان گفت: حضانت، به معنای سرپرستی و نگهداری از کودک تا زمانی است که او از سن حضانت خارج شود. نگهداری و سرپرستی از کودک، از وظایف والدین اوست.
یکی از موضوعات مهم، در خصوص تربیت و نگهداری از فرزندان، مساله حضانت فرزند، بعد از فوت پدر، مادر یا هردوی والدین است. قانون گذار محترم، در این زمینه، ساکت نبوده و در خصوص وضعیت حضانت فرزند، بعد از فوت هر یک از والدین یا هر دوی آن ها، تعیین تکلیف، نموده است.
از این رو، در این مقاله، قصد داریم تا به برسی مساله حضانت فرزند بعد از فوت پدر و مادر بپردازیم و نکاتی را در خصوص مساله حضانت فرزند بعد از فوت والدین، ارایه دهیم. در ادامه، با ما همراه باشید.
حضانت فرزند بعد از فوت پدر
حضانت فرزند، از جمله تکالیف والدین و حقوق هر کودک می باشد. قانون گذار، در خصوص حضانت فرزندان بعد از طلاق، در حالی که هر دوی آن ها، در قید حیات هستند، تعیین تکلیف نموده است. این مساله به قدری مهم است که در قانون مدنی، موادی به مساله حضانت فرزند بعد از فوت پدر و مادر او، اختصاص یافته است.
یکی از مسایل مهمی که زن ها، بعد از فوت همسران خود، با آن مواجه هستند، مساله حضانت فرزندان است. در خصوص حضانت فرزند بعد از فوت پدر، باید به ماده 1171 قانون مدنی مراجعه نمود. ماده 1171 قانون مدنی، اشعار می دارد: "در صورت فوت یکی از ابوین، حضانت طفل، با آن که زنده است خواهد بود؛ هر چند متوفی، پدر طفل بوده و برای او قیم معین کرده باشد".
بر اساس این ماده، در صورتی که پدر فوت کند، و مادر کودک زنده باشد، حضانت طفل، بر عهده مادر خواهد بود، نه هیچکس دیگر. حتی در صورتی که پدر، قیم تعیین کرده باشد.
البته، این موضوع، یک استثناء دارد و آن هم این است که بعد از فوت پدر طفل، مادر، از صلاحیت اخلاقی لازم، برای بر عهده گرفتن حضانت، برخوردار نباشد. در این صورت، دادگاه، به تقاضای نزدیکان طفل، در خصوص حضانت طفل، تصمیم مقتضی را می گیرد و ممکن است به سلب حضانت از مادر، رای دهد.
حتما بخوانید: مفهوم و ماهیت حضانت فرزندان و اشخاص عهده دار آن
حضانت فرزند بعد از فوت مادر
حضانت، به معنای سرپرستی و نگهداری است. بعد از متولد شدن فرزند، چنانچه والدین او، در قید حیات باشند، این وظیفه خطیر را بر عهده گرفته و تا زمانی که کودک، از سن حضانت، خارج شود و به سن 18 سالگی برسد، از او مراقبت خواهند نمود. اما، گاه پیش می آید که یکی از والدین، به هر علتی، فوت نموده و دیگر در قید حیات نیست. در قسمت قبل، در خصوص حضانت فرزند بعد از فوت پدر، توضیح دادیم. در این قسمت، قصد داریم تا مساله حضانت فرزند بعد از فوت مادر را مورد بررسی قرار دهیم.
بر اساس صدر ماده 1171 قانون مدنی که اشعار می دارد: " در صورت فوت یکی از ابوین، حضانت طفل با آن که زنده است خواهد بود "، می توان گفت: حضانت فرزند بعد از فوت مادر، در صورت زنده بودن پدر، با او است.
بیشتر بخوانید: حضانت فرزند بعد از فوت پدر و ازدواج مادر
حضانت فرزند بعد از فوت والدین
در قسمت های قبل، در خصوص حضانت فرزند بعد از فوت پدر و همچنین، حضانت فرزند بعد از فوت مادر، توضیح دادیم و بیان کردیم، حضانت فرزند در صورت فوت هریک از والدین او، با والد دیگر است، مگر اینکه بنا به دلایلی، مانند عدم صلاحیت والد، دادگاه، به درخواست نزدیکان طفل، اقدام به سلب حضانت، از آن والد نماید. در این قسمت، به بررسی مساله حضانت فرزندان بعد از فوت والدین، می پردازیم.
بر اساس مقررات قانونی و همچنین با توجه به اصول تربیت اطفال و فرزندان در خانواده از دیدگاه اسلام، در صورت فوت پدر و مادر کودک، حضانت، در درجه اول، با جد پدری است. یعنی، پدر پدر کودک. جد پدری، نسبت به بقیه افراد، صلاحیت بیشتری، در خصوص حضانت کودکی دارد که والدین او فوت شده اند.
در صورتی که جد پدری، در قید حیات نباشد، وصی، این وظیفه را بر عهده دارد. توضیح اینکه، هر یک از پدر یا جد پدری، می توانند، قبل از فوت، برای فرزندان خود، وصی تعیین کنند تا بعد از فوت، در خصوص نگهداری و تربیت آن ها، اقدام نماید. در صورتی که وصی تعیین نشده باشد، حضانت، با قیمی است که خود دادگاه، آن را منصوب می کند که برای تعیین قیم، خویشان کودک، بر دیگران، مقدم هستند.
در ادامه بخوانید: شرایط حضانت فرزند چیست
برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد حضانت فرزند بعد از فوت پدر و مادر در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون حضانت فرزند بعد از فوت پدر و مادر پاسخ دهند.
سوالات متداول
1- حضانت فرزند بعد از فوت پدر با کیست؟
حضانت فرزند بعد از فوت پدر بر اساس قانون مدنی با مادر خواهد بود حتی اگر پدر قبل از فوت برای طفل قیم معیین کرده باشد که توضیحات آن در متن مقاله ارایه شده است.
2- حضانت فرزند بعد از فوت مادر با کیست؟
حضانت فرزند بعد از فوت مادر در صورت زنده بودن پدر با او خواهد بود که توضیحات آن در متن مقاله ارایه شده است.
3- حضانت فرزند بعد از فوت والدین با کیست؟
حضانت فرزند بعد از فوت والدین یعنی بعد از فوت پدر و مادر در درجه اول با جد پدری یعنی پدر پدر او می باشد که توضیحات کامل آن در متن مقاله ارایه شده است.