این مقاله درمورد راه های اثبات کلاهبرداری است. روش های ثابت کردن امور کیفری که شامل : اقرار، شهادت، قسامه و سوگند در موارد مقرر قانونی و علم قاضی است. از آن جا که قسامه مربوط به اثبات جنایات است و سوگند نیز در تعزیرات اثبات کننده نیست و کلاهبرداری نیز جرم تعزیری است راه های اثبات کلاهبرداری شامل : اقرار، شهادت و علم قاضی است. به روش ها و ادله ثابت کردن کلاه برداری در این جا پرداخته ایم.
کلاهبرداری امروزه از جرایمی است که بسیار در جامعه شایع شده و روش‌های آن نیز روز به روز در حال تغییر و پیشرفته تر شدن است از این رو ممکن است گریبان‌گیر شما یا اطرافیانتان نیز شده باشد . با توجه به این ضرورت، ممکن است این سوال برای شما نیز پیش آمده باشد که اگر قربانی این مجرمان باهوش شدید چگونه می توانید از حقوق خود دفاع کرده و به اثبات کلاهبرداری در دادگاه بپردازید.
با توجه به این مباحث باید بدانید چه زمانی کلاهبرداری اتفاق می افتد و با چه شرایطی می توان اثبات کرد عمل متهم جرم و کلاهبرداری بوده است و به علاوه بتوانید با روش ها و ادله ی ثابت کردن کلاه برداری نتیجه دلخواه را به دست آورید برای همین امر درمورد ادله اثبات در امور کیفری توضیحاتی داده ایم و مشخص کرده ایم کدام یک از آن ها در این جا کاربرد دارند.
در این مقاله سعی شده تا بعد از توضیح کوتاهی در مورد کلاهبرداری، انواع راه های اثبات کلاهبرداری به روش های شهادت شهود، علم قاضی، سوگند و اقرار و شرایط مربوط به ارائه این دلایل در جرم کلاهبرداری توضیح داده شود تا بتوان به قربانی جرم کلاه برداری کمک کرد بتواند ادله لازم برای دفاع از خود در دادگاه یا مرجع رسیدگی به جرم کلاهبرداری را ارائه نماید.
انواع راه های اثبات کلاهبرداری
پیش از آن که بخواهیم درمورد راه های اثبات کلاهبرداری صحبت کنیم باید به این موضوع بپردازیم که از نظر قانونی جرم کلاهبرداری چیست.
کلاهبرداری از منظر قانونی این طور تعریف می‌شود: بردن مال دیگری از طریق فریب و توسل به وسایل متقلبانه
به طور کلی چگونه می توان امری را در دادگاه اثبات کرد؟
طبق ماده 160 قانون مجازات اسلامی، ادله اثبات جرم عبارت از اقرار، شهادت، قسامه و سوگند در موارد مقرر قانونی و علم قاضی است.بنابراین بزه دیده برای این که بتواند ضرر خود از کلاهبرداری را جبران کند و اثبات کند که متهم به روشی نیرنگ آمیز او را فریب داده و مالی از او برده است باید از ادله اثبات دعوا در امور کیفری که قابل استفاده در جرم کلاهبرداری هستند بهره ببرد و دادگاه را به این یقین برساند که عمل متهم جرم و مطابق بر جرم کلاهبرداری بوده است.
در میان ادله موجود درمورد کلاهبرداری می توان از اقرار، شهادت شهود و علم قاضی استفاده کرد از قسامه نمی توان استفاده کرد زیرا که قسامه به جرایمی که مجازات آن ها قصاص یا پرداخت دیه است تعلق می گیرد و کلاهبرداری در میان این دسته از جرایم نیست . هم چنین درمورد سوگند چون در جرایم تعزیری کاربرد ندارد در میان ادله ی کیفری اثبات کلاهبرداری نیست، درمورد این موضوع توضیح بیشتری خواهیم داد، هم چنین درمورد شرایط هر یک از ادله قابل استفاده در بخش های بعدی مقاله توضیح می دهیم.
حتما بخوانید: جرم کلاهبرداری و عناصر آن
اثبات کلاهبرداری به روش شهادت شهود
شهادت یکی از دلایل اثبات دعواست که در قانون پیش‌بینی شده و برای اعتبار آن شرایط شاهد شامل: بلوغ، عقل، ایمان، عدالت، نداشتن نفع شخصی در دعوا، طهارت مولد و عدم اشتغال به تکدی گری و ولگردی است .چند شاهد برای اثبات کلاهبرداری لازم است؟طبق ماده 199 قانون مجازات اسلامی برای شهادت در کلیه جرایم به دو شاهد مرد نیاز داریم مگر در زنا، لواط، تفیذ و مساحقه که در آن ها به چهار شاهد مرد نیاز است.
شهادت در مفهوم حقوقی همانند مفهوم مصطلحش در میان مردم است یعنی شاهد باید واقعه را به وسیله حواس پنج‌گانه درک کرده باشد. در مورد جرم کلاهبرداری این موضوع بدین معناست که شاهد یا شاهدان باید بتوانند این ادعا را به اثبات برسانند که عمل بردن مال از طریق فریب یا توسل به وسایل متقلبانه را توسط متهم درک کرده اند. مثلا دیده‌اند که متهم از طریق ایجاد درگاه تقلبی پرداخت پول اقدام به برداشت از حساب مشتریان کرده است و ...
راه اثبات کلاهبرداری با علم قاضی
ماده 211 قانون مجازات اسلامی درمورد علم قاضی بیان می دارد :«علم قاضی عبارت از یقین حاصل از مستندات در امری است که نزد وی مطرح می‌شود. در مواردی که مستند حکم، علم قاضی است او موظف است قرائن و امرات بین مستند علم خود را به طور صریح در حکم قید کند.»
طبق این بیان، به طور ساده علم قاضی یعنی با ارائه مدارک او به این یقین برسد که جرم مورد نظر واقع شده و حکم به گناهکاری متهم صادر کند. قاضی باید در حکمش به این موضوع تصریح کند که چه عاملی او را به یقین رسانده (معاینه محل، تحقیقات محلی و اموری از این دست می توانند منجر به علم در قاضی شوند)
بیشتر بخوانید: مجازات کلاهبرداری اینترنتی
راه اثبات کلاهبرداری با سوگند
سوگند یکی دیگر از ادله اثبات دعاوی است. مفهوم حقوقی سوگند با معنای مصطلح آن در جامعه یکی بوده و همان است که با استفاده از الفاظی چون بالله، تالله ، ولله و ... خدا را گواه می‌گیریم که ادعای ما درست است . طبق ماده 201 قانون مجازات اسلامی :"سوگند عبارت از گواه قراردادن خداوند بر درستی گفتار اداء کننده سوگند است."
نکته حائز اهمیت در این جا این است که جرایم با توجه به نوع مجازاتی که در قانون مجازات اسلامی ایران برای آن ها تعیین شده در چند گروه قرار می گیرند: حدود، قصاص، دیات و تعزیرات . این دسته بندی جرایم براساس مجازات ها احکام ویژه ای را بر آن ها بار می کند و باعث می شود شرایط خاصی بر آن ها اعمال شود .مجازات کلاهبرداری در دسته جرایم تعزیری است و بنابراین شرایط مربوط به آن ها را دارد.
جرایم تعزیری به جرایمی گفته می شوند که نوع و مقدار مجازات آن ها بر خلاف سایر مجازات ها در شرع تعیین نشده و بنابر نظر حاکم تعیین می شود.با این توضیح باید بدانیم دلیل سوگند در جرایم تعزیری به کار نمی رود و چون کلاهبرداری نیز در این دسته از جرایم است نمی توان با سوگند آن را به اثبات رساند .
راه اثبات کلاهبرداری با اقرار
اقرار در اثبات به این معناست که خود متهم بیان کند ادعای بزه‌دیده درست است و مرتکب جرم اعلامی شده است . طبق ماده 164 قانون مجازات اقرار یعنی شخص به ارتکاب جرم از جانب خودش خبر دهد و طبق ماده 172 قانون یکبار اقرار در تمام جرایم به جز گروه خاصی کافی است و در کلاهبرداری نیز یکبار کفایت می کند. بنابراین در کلاهبرداری متهم باید بیان کند که بزه دیده را فریب داده است و از این طریق مال او را برده است. مثلا می گوید : من به قصد این که حساب بانکی قربانی را خالی کنم پیامکی برای او فرستادم که از طریق کلیک بر روی آن اطلاعات حساب به من منتقل شود .
در ادامه بخوانید : مجازات جرم کلاهبرداری
برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد راه های اثبات کلاهبرداری در کانال تلگرام موضوعات کیفری عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون راه های اثبات کلاهبرداری پاسخ دهند .
سوالات متداول
1- ادله اثبات کلاهبرداری چیست؟
دلایلی که در اثبات دعوا به کار می روند را در دعوای کلاهبرداری نیز می توان به کار برد که در مقاله توضیح داده شده می توان از اقرار شهادت و علم قاضی استفاده کرد برای دریافت اطلاعات بیشتر مقاله را بخوانید.
2- اقرار به عنوان دلیل اثبات کلاهبرداری چیست؟
اقرار به این معناست که متهم بپذیرد که جرم کلاهبرداری را انجام داده است و بزه دیده را فریب داده تا اموال او را به دست آورد در این مورد در مقاله توضیحات تکمیلی را بیان کرده ایم.
3- از شهادت چگونه می توان برای اثبات کلاه برداری استفاده کرد؟
شاهد یا شاهدان باید بتوانند این ادعا را به اثبات برسانند که عمل بردن مال از طریق فریب یا توسل به وسایل متقلبانه را توسط متهم درک کرده اند و برای اثبات کلاهبرداری شهادت دو مرد کافی است.
منبع : راه های اثبات کلاهبرداری