سرقت از محل کار در قانون مجازات اسلامی جرم بوده و مجازات جرم سرقت از محل کار ، علاوه بر رد مال ، شلاق و حبس می باشد . نحوه اثبات دزدی از محل کار می تواند با اقرار خود فرد ، شهادت شهود یا فیلم دوربین مداربسته باشد و برای پیگیری جرم سرقت از سر کار می بایست ابتدا شکواییه دزدی یا سرقت طرح کرده و با ارائه مدارک لازم ، سرقت را اثبات نمود .
متاسفانه با شیوع ناهنجاری های اجتماعی و اقتصادی در سطح جامعه ، جرایم ارتکابی نیز به تبع آن افزایش می یابد که یکی از مهم ترین نمونه های آن ، سرقت یا دزدی است که انواع و اقسام مختلفی دارد . در قانون مجازات اسلامی ، انواع و اقسام سرقت مورد پیش بینی قرار گرفته است که هر کدام از آنها نیز با توجه به شرایط سرقت و شدت و ضعف آن ، مجازات متفاوتی در پی دارد .
یکی از مهم ترین انواع و اقسام سرقت ، سرقت از سر کار می باشد که به موجب آن ، فردی که در یک محل کار می کند اقدام به دزدی یا ربودن مال از آن محل می نماید . حال سوالی که ممکن است مطرح شود آن است که جرم سرقت از محل کار چیست و چه مجازاتی دارد ؟ اگر دزدی از محل کار جرم است ، صاحب کار چگونه می تواند اقدام به اثبات دزدی نموده و سرقت از محل کار را پیگیری نماید ؟
برای پاسخ دادن به این سوالات ، به ترتیب این موضوعات را مورد بررسی قرار می دهیم : جرم سرقت از محل کار ، مجازات جرم سرقت از محل کار ، نحوه اثبات سرقت از محل کار ، مراحل پیگیری سرقت از محل کار و نحوه رسیدگی به جرم سرقت از محل کار .
جرم سرقت از محل کار
در قانون مجازات اسلامی سرقت یا دزدی مورد جرم انگاری قرار گرفته است . همچنین مجازاتی که برای سرقت در نظر گرفته می شود ، بسته به اینکه نوع سرقت چه باشد ، تفاوت می کند . از جمله انواع سرقت می توان به سرقت حدی و سرقت تعزیری اشاره کرد که مجازات سرقت حدی در شرع مشخص شده است ولی مجازات سرقت های تعزیری اصولا در محدوده تعیین شده قانونی به عهده قاضی است .
اما آنچه که مهم است ، پاسخ به این پرسش است که جرم سرقت یا دزدی از محل کار چیست و بر اساس قانون چه حکمی دارد ؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که اگر شخصی که در یک محل اعم از کارگاه ، کارخانه ، انبار ، مغازه یا سایر محل هایی که جهت کار و فعالیت شغلی در نظر گرفته شده است ، اقدام به ربودن مالی بدون رضایت صاحب آن نموده باشند ، مرتکب جرم سرقت یا دزدی از محل کار شده اند .
در این رابطه ، معمولا مطرح می شود که کارگر ضمن دزدی از محل کار یا سرکار ، حقوق خود را مطالبه می کرده است ؛ اما بهتر آن است که در چنین مواردی نیز افراد مالی را بدون رضایت صاحب کار ، از محل کار خود بر ندارند تا متهم به سرقت نشوند و به جای آن ، به صورت قانونی اقدام به شکایت کارگر از کارفرما نمایند .
در بند 5 ماده 656 قانون مجازات اسلامی ، جرم سرقت از محل کار توسط کارگر مورد پیش بینی قرار گرفته است که به موجب آن ، اگر " سارق مستخدم بوده و مال مخدوم خود را دزدیده یا مال دیگری را در منزل مخدوم خود یا منزل دیگری که به اتفاق مخدوم به آنجا رفته یا شاگرد یا کارگر بوده و یا در محلی که معمولا محل کار وی بوده از قبیل خانه ، دکان ، کارگاه ، کارخانه و انبار سرقت نموده باشد " ، به مجازات مذکور در این ماده محکوم می شود .
لازم به ذکر است که علاوه بر مجازات قانونی مذکور ، در همه انواع سرقت ، مرتکب می بایست اقدام به رد مال دزدیده شده نموده و در واقع اموالی که به سرقت برده است را به صاحبش پس بدهد .
حتما بخوانید: جرم سرقت یا دزدی و انواع آن
مجازات جرم سرقت از محل کار
در قسمت قبل ، جرم سرقت از محل کار توسط کارگر یا شاگرد را مورد بررسی قرار داده و گفتیم که در بند 5 ماده 656 قانون مجازات اسلامی به این جرم پرداخته شده است . اما سوال آن است که مجازات جرم سرقت از محل کار چیست ؟ در صورتی که شاگرد یا کارگر از سر کار خود اعم از دکان یا مغازه ، کارخانه یا انبار اموالی را سرقت کرده باشد چه مجازاتی در انتظار اوست ؟
بر اساس ماده 656 قانون مجازات اسلامی ، اگر سرقتی مشمول سرقت حدی نباشد و یکی از شرایط 6 گانه ذکر شده در این ماده را داشته باشد ، مرتکب یا مرتکبان به مجازات حبس از شش ماه تا سه سال و تا 74 ضربه شلاق محکوم می شوند که بند 5 این ماده ، مربوط به جرم سرقت از محل کار است . بنابراین ، در توضیح مجازات جرم دزدی از محل کار می توان گفت قاضی تا 74 شربه شلاق و از شش ماه تا سه سال حبس می تواند حکم دهد ؛ چون سرقت تعزیری است .
دلیل اینکه این سرقت تعزیری چنین مجازات نسبتا شدیدی دارد ، آن است که اصولا میان کارگر و کارفرما یک رابطه مبنی بر اعتماد شکل گرفته است و طبعا کارگر با اطلاع از جزییات اموال مسروقه و محل کار خود می تواند آسان تر از بقیه افراد دست به سرقت بزند . به همین خاطر ، قانونگذار جرم دزدی از محل کار توسط کارگر و همچنین دزدی از خانه توسط مستخدم را جداگانه مشمول مجازات قرار داده است .
لازم به ذکر است که نظر به اعتماد میان کارفرما و کارگر ، گاهی برداشتن اموال از محل کار می تواند به جز سرقت ، عنوان مجرمانه دیگری نیز داشته باشد و آن زمانی است که کارفرما ، مالی را به امانت نزد کارگر خود گذاشته باشد و کارگر از مال امانی سوء استفاده کرده باشد که در این شرایط ، به جای سرقت از محل کار ، جرم خیانت در امانت نیز مطرح می شود که شرایط خاص خود را دارد که پیشنهاد می شود برای آشنایی با آن مقاله زیر را مطالعه نمایید .
بیشتر بخوانید: جرم خیانت در امانت چیست
نحوه اثبات سرقت از محل کار
در قسمت قبل حکم یا مجازات سرقت و دزدی از محل کار توسط کارگران مورد بحث قرار گرفت . اما مانند سایر انواع سرقت ها همچون سرقت طلا از خانه ، اثبات سرقت موضوع بسیار مهمی است که شاکی باید به آن توجه داشته و متشاکی نیز اگر بی گناه است باید با توجه به نحوه اثبات سرقت در محل کار توسط شاکی ، از خود دفاع نماید .
به طور کلی نحوه اثبات سرقت یا دزدی از محل کار همچون سایر انواع سرقت ، می تواند با استناد به هر یک از ادله اثبات دعوای کیفری همچون اقرار خود فرد سارق و شهادت شهود یا مطلعین صورت گرفته و یا اینکه شاکی با ارائه اسناد و مدارک و قرائنی همچون فیلم های دوربین مداربسته بتواند سرقت از محل کار را اثبات نماید و به موجب این مدارک ، قاضی علم بر سرقت از محل کار پیدا کند .
ذکر این نکته ضروری است که بر اساس قانون و به موجب اصل برائت ، این شاکی است که باید اقدام به اثبات سرقت از سر کار نموده تا متهم به مجازات محکوم شود و در وهله اول ، متهم به دزدی از محل کار از اثبات بی گناهی خود معاف است و اگر شاکی دلیلی برای اثبات سرقت نداشته باشد ، شکایت وی رد می شود . اما زمانی که شاکی ادله ای محکمه پسند ارائه نمود ، این بار نوبت متهم است که از خود دفاع کند .
متشاکی یا متهم به سرقت از محل کار نیز برای اینکه بتواند اقدام به اثبات بی گناهی در سرقت کند ، باید هر یک از مدارکی که شاکی ارائه نموده است را مورد خدشه قرار داده و صحت آن را رد نماید . مثلا بگوید که مال مورد سرقت را خود شاکی در اختیار وی قرار داده و یا رضایت داشته که آن را بردارد یا قبلا با هم توافقی در این خصوص داشته اند . همچنین صحت فیلم انتسابی یا شهادت شهود فاقد شرایط شرعی نیز می تواند مورد استناد قرار گیرد .
همچنین ، برای اینکه سرقت از محل کار اثبات شود ، باید عناصر سه گانه ای وجود داشته باشد که عبارتند از عنصر قانونی ( بند 5 ماده 656 قانون مجازات اسلامی ) ، عنصر مادی ( هر نوع فعلی که منجر به ربودن مالی از محل کار شود ) و عنصر معنوی ( داشتن قصد و نیت و همچنین برنامه ریزی کردن برای سرقت از محل کار ) که اگر عنصر مادی و معنوی دزدی از محل کار وجود داشت ، شاکی می تواند سرقت را اثبات کند یا متهم به نبود این عناصر برای اثبات بی گناهی خود استناد نماید .
بیشتر بخوانید: نحوه اثبات جرم سرقت
مراحل پیگیری سرقت از محل کار
زمانی که جرم سرقت از محل کار ارتکاب یافت ، شاکی یا بزهدیده می تواند اقدام به شکایت از سرقت نماید و پس از ارائه مدارک کافی و اثبات وجود ارکان جرم سرقت ، دزدی از محل کار را ثابت کند تا متهم به مجازات قانونی محکوم شود . اما سوالی که ممکن است مطرح شود آن است که مراحل پیگیری سرقت از محل کار به چه صورت است ؟
به طور کلی مراحل پیگیری دزدی از سر کار به این صورت است که شاکی می بایست شکواییه ای کیفری تنظیم نماید و در واقع ، از متهم شکایت کند . معمولا در جرم دزدی از محل کار ، صاحبکار اطلاع دارد که دزد یا سارق کیست و یا لااقل بدون اینکه قصد درست کردن پاپوش داشته باشد ، به کارگر خود مظنون است . به همین منظور ، می بایست ابتدائا به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نموده و شکواییه سرقت طرح نماید .
پس از طرح شکواییه سرقت ، باید کلیه اسناد ، مدارک و شواهدی که مبنی بر سرقت سارق از محل کار است ضمیمه شکواییه شود . این شکواییه ابتدا توسط مراجع قانونی همچون دادسرا یا مراجع انتظامی مورد رسیدگی قرار می گیرد تا پس از انجام مراحل مقدماتی پرونده تکمیل شود که مراحل رسیدگی به آن را در قسمت بعد توضیح می دهیم . لذا به منظور پیگیری دزدی از محل کار ، کافیست شکایت کیفری مطرح شود .
به یاد داشته باشید که پیگیری سرقت از محل کار تنها در صورتی نتایج مطلوب به بار می آورد که شاکی دلایل محکمه پسندی برای اثبات دزدی از محل کار در اختیار داشته باشد ؛ در غیر این صورت ، ممکن است که پس از رد شدن شکایت شاکی در دادسرا و یا دادگاه ، متهم بتواند به دلیل تهمت دزدی ، از شاکی اعاده حیثیت نماید .
بیشتر بخوانید: جرم تهمت دزدی چیست
نحوه رسیدگی به جرم سرقت از محل کار
پس از انجام مراحل پیگیری دزدی از محل کار که به صورت طرح شکواییه است ، دادسرا وارد رسیدگی مقدماتی به جرم دزدی از محل کار می شود و آن را مورد بررسی قرار می دهد . ممکن است از ضابطان قضایی همچون پلیس تقاضا کند که بررسی های کارشناسانه ای جهت اثبات سرقت از محل کار انجام دهند و نتایج این تحقیقات را به دادسرا گزارش کنند ؛ از جمله انگشت نگاری برای دزدی .
سپس دادسرا با توجه به مدارک موجود در پرونده ، ممکن است متهم و شاکی را احضار نماید تا از آنها در مورد پرونده سوالاتی بپرسد . در این مرحله شاکی می بایست مدارک خود را به مقامات دادسرا همچون بازپرس و دادیار پرونده ارائه دهد و متهم نیز باید با استناد به موارد قانونی از خود رفع اتهام نماید .
در نهایت ، مقامات دادسرا در قالب انواع قرار نهایی دادسرا نتیجه رسیدگی مقدماتی خود در خصوص پرونده سرقت از محل کار را به صورت قرار منع تعقیب ( اگر متهم را مجرم ندانند ) یا قرار ترک تعقیب ( رضایت شاکی پرونده ) صادر نموده و یا با صدور کیفرخواست ، قرار جلب به دادرسی متهم را صادر نماید که در این صورت ، پرونده از دادسرا به دادگاه ارسال می شود .
ارسال پرونده از دادسرا به دادگاه به این معناست که از نظر مقامات دادسرا ، جرم دزدی از محل کار ارتکاب یافته است و مانعی برای رسیدگی به آن وجود نداشته . در این صورت ، قاضی دادگاه کیفری می بایست مجددا پرونده سرقت از محل کار را مورد بررسی قرار دهد و با توجه به مدارک و شواهد موجود در پرونده ، اظهارات شاکی و متشاکی و تحقیقات صورت گرفته توسط دادسرا ، رای صادر کند که رای دادگاه می تواند رای بر برائت متهم یا مجرم بودن و در نتیجه مجازات وی باشد .
در ادامه بخوانید: پیگیری سرقت از حساب بانکی
برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص سرقت از محل کار در کانال تلگرام حقوق کیفری عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون سرقت از محل کار پاسخ دهند .
سوالات متداول
1- جرم سرقت از محل کار چیست ؟
بر اساس قانون اگر کارگر از محل کار خود اعم از دکان و مغازه و کارگاه و کارخانه اموالی را بدون رضایت صاحب آن برباید مجرم است که برای دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص می توانید مقاله را مطالعه نمایید .
2- مجازات جرم سرقت از محل کار چیست ؟
مجازات جرم سرقت یا دزدی از محل کار عبارت است شلاق تا 74 ضربه و حبس تعزیری از شش ماه تا سه سال به علاوه رد مال مسروقه که برای دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص می توانید مقاله را مطالعه نمایید .
3- نحوه پیگیری جرم دزدی از محل کار چگونه است ؟
ابتدا باید با مراجعه به دفاتر خدمات قضایی علیه متهم شکواییه ای طرح نمود و سپس اسناد و مدارک کافی را برای رسیدگی دادسرا و دادگاه ضمیمه پرونده نمود که جزییات این موضوع در متن مقاله ارائه شده است .
منبع : سرقت از محل کار