سندیکای کارگری چیست

کارگر و کارفرما همیشه موضوعات مورد توجه قانونگذار بوده اند . روابط میان این دو گروه و نابرابری همیشگی آن ها باعث شده تا قانون چتر حمایتی خود را بر سر کارگران باز نگه دارد . یکی از موارد حمایتی در این زمینه ، تاکید قانونگذار بر تشکیل اتحادیه های کارگری یا همان سندیکا ها بوده است . این اتحادیه ها انواع مختلفی دارند که هر کدام اهداف خاصی را می توانند دنبال کنند .

سندیکا های کارگری به عنوان یکی از عناصر اصلی کشور های دموکراتیک از اهمیت روز افروزنی برخوردار هستند . این اتحادیه ها از طرفی به عنوان مدافع حقوق اقتصادی و اجتماعی کارگران بوده بلکه در سیاست گذاری ها و تصویب قوانین عادلانه نیز نقشی اساسی دارند .

اتحادیه های کارگری به عنوان نماینده ی کارگران ، به عنوان قشر بزرگی از جامعه که نیاز های مهم و اساسی آنها تعیین کننده بسیاری از شاخص های اجتماعی و اقتصادی است ، برای شنیده شندن صدای آنها تلاش میکنند . ما در این مقاله ابتدا به تعریف سندیکا ی کارگری پرداختیم و در بخش دوم انواع سندیکا ی کارگری را بر شمردیم . در بخش سوم اهداف سندیکا های کارگری را بیان کرده و در بخش آخر به اختصار سندیکا های کارگری در ایران را بررسی کردیم .

تعریف سندیکا ی کارگری

با توجه به تعریف سازمان بین المللی کار از سندیکا ی کارگری این سازمان عبارت است از : سازمانی که به صورت داوطلبانه و مستقل ، از کارگران یک حرفه یا صنعت ، بدون توجه به تفاوت های عقیدتی ، سیاسی ، مذهبی ، جنسیتی و قومی ، برای حمایت از منافع جمعی کارگران و ارتقای موقعیت اجتماعی ، اقتصادی ، رفاهی و موقعیت استخدامی و شرایط حقوق  و دستمزد آن ها تشکیل می شود .

ویژگی بارز اتحادیه های کارگری داوطلبانه بودن عضویت در آن ها و مستقل بوده این اتحادیه ها است . داوطلبانه بودن در  بعد ایجابی یا مثبت آن به این معنا است که هر فرد مختار و آزاد است در هر سندیکایی که به اهداف او نزدیک تر است عضو شود . آزادی به معنای سلبی یا منفی یعنی هر فرد آزاد است عضو هیچ سندیکایی نباشد یا بتواند از هرکدام که خواست خارج شود .

این موضوع در جایی اهمیت خود را نشان می دهد که برخی از کارفرما ها ممکن است کارگر را به خاطر عضویت در یک اتحادیه یا سندیکا توبیخ و جریمه کنند و یا به طور کلی تحت فشار قرار دهند .

استقلال اتحادیه کارگری به این معنا است که این اتحادیه ها آزادانه تشکیل شوند . یعنی دولت نباید بتواند در تشکیل آن دخالت کرده و نباید این اختیار را داشته باشد تا با یک دستور اداری آن را منحل کند . جنبه بارز آن لازم نبودن مجوز برای تشکیل سندیکا است . اصل استقلال سندیکا تنها یک محدودیت دارد و آن این است که مثل هر گروه دیگری و مثل تمامی افراد جامعه نمی تواند عملی خلاف قانون انجام دهد .

انواع سندیکا ی کارگری

سندیکا های حرفه ای : این اتحادیه توسط کارگرانی که به یک حرفه ی خاص مشغول اند ، صرف نظر از این که در چه صنعتی از حرفه ی خود استفاده و برای آن کار می کنند تشکیل می شود . مثل تمامی کسانی که به حرفه ی جوشکاری مشغولند .

سندیکا های صنعتی : کارگرانی که در یک صنعت مشابه کار میکنند ، اعضای این اتحادیه ها را تشکیل می دهند . مثل صنعت لاستیک .

سندیکا های عمومی : اتحادیه هایی هستند که هیچ دسته بندی خاصی ندارند و همه ی آنهایی که کارگر محسوب می شوند به عضویت این اتحادیه ها در می آیند .

سندیکا های کارگاهی : این اتحادیه متشکل از کارگران یک کارگاه است یعنی هر کارگاه برای خود ، سازمان کوچکی تشکیل می دهد . نمونه این سندیکا ها در قانون کار ایران ، شورای اسلامی کار در کارگاه های بالای 35 نفر است .

اهداف سندیکا های کارگری

سندیکا های کارگری در مذاکره با کارفرما و دولت ، همچنین در تصویب قوانین کار نقشی اساسی ایفا می کنند . نمایندگان این سازمان ها به عنوان صدای کارگران مانع تصویب قوانین تبعیض آمیز علیه کارگران شده و در جهت ارتقای وضعیت معیشت آن ها قدم بر میدارند .

به طور کلی اهداف سندیکا های کارگری عبارت اند از :

به وجود آوردن سیستم دستمزد مناسب

بهبود شرایط کار

ایجاد محیط مناسب کار

ایجاد امنیت شغلی

حل اختافات مربوط به کار 

به وجود آوردن پیمان های جمعی

سندیکا های کارگری در ایران

در ایران تشکیلات کارگری به زمان انقلاب مشروطیت باز می گردد . قانون اساسی مشروطه با به رسمیت شناختن حق تشکل و اجتماع ، زمینه ی فعالیت اتحادیه های کارگری را به وجود آورد . که حاصل آن تشکیل اولین اتحادیه ی کارگری در چاپخانه کوچکی در تهران ، در سال 1285 بود . 

در دوران کنونی قانون اساسی در اصول 24 و 104 به این سازمان ها اشاره کرده است . همینطور فصل 6 قانون کار با موضوع تشکل های کارگری و کارفرمایی به موضوع اتحادیه های کارگری و کارفرمایی اختصاص داده شده است . همچنین قانون تشکیل شورا ها و آیین نامه های موجود مصادیقی هستند که به موضوع سندیکا های کارگری پرداخته اند .

 اصل 26 : " احزاب ، جمعیت ها ، انجمن های سیاسی و صنفی و انجمن های اسلامی یا اقلیت های دینی شناخته شده آزادند ، مشروط به این که اصول استقلال ، آزادی ، وحدت ملی ، موازین اسلامی و اساس جمهوری اسلامی را نقض نکنند . هیچ کس را نمی توان از شرکت در آنها منع کرد یا به شرکت در یکی از آنها مجبور ساخت . "

اصل 104 : " به منظور تأمین قسط اسلامی و همکاری در تهیه برنامه‌ها و ایجاد هماهنگی در پیشرفت امور در واحدهای تولیدی ، صنعتی و کشاورزی ، شوراهایی مرکب از نمایندگان کارگران و دهقانان و دیگر کارکنان و مدیران ، و در واحدهای آموزشی ، اداری ، خدماتی و مانند اینها شوراهایی مرکب از نمایندگان اعضای این واحد‌ها تشکیل می شود " چگونگی تشکیل این شورا‌ها و حدود وظایف و اختیارات آنها را قانون معین می کند . " توضیحات بیشتر این موضوع در مقاله وضعیت حقوقی سندیکا های کارگری در ایران مورد بررسی قرار گرفته است .

برای مطالعه بیشتر درباره سندیکا ی کارگری در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون نکاح معاطاتی پاسخ دهند.

سوالات متداول

1- آیا عضویت در اتحادیه های کارگری اجباری است ؟

خیر . هیچ کس را نمی توان مجبور به عضویت در هیچ سندیکا یا اتحادیه ای کرد . برای توضیح بیشتر به متن مقاله مراجعه کنید .

2- سندیکا های کارگری چه اهدافی دارند ؟

سندیکا های کارگری به طور کلی به دنبال حمایت از منافع جمعی کارگران فعالیت می کنند . توضیحات تکمیلی در متن مقاله بیان شده است .

3- استقلال سندیکا های کارگری یعنی چه ؟

استقلال سندیکا های کارگری یه این معنا است که با حمایت قانون بتوانند فعالیت کنند بدون آن که تایید دولت ها را نیاز داشته و یا با دستور ساده ی اداری منحل شوند . برای ضیحات بیشتر در این زمانه به متن مقاله مراجعه کنید . 

منبع : سندیکای کارگری چیست