صیغه موقت دختران ، مشروط به کسب اجازه یا رضایت پدر یا جد پدری است ؛ با این حال شرایط صیغه موقت بدون اجازه پدر ، برای فرزند دختر ، آن است که قبلا دختر ازدواج کرده و باکره یا دوشیزه نباشد . همچنین ، اگر پدر یا جد پدری در قید حیات نباشند ، می توان صیغه موقت کرد و اگر هم پدر ، بدون دلیل موجه برای ازدواج دختر رضایت ندهد ، می توان از دادگاه اجازه عقد موقت گرفت . اما در مورد پسران ، اجازه پدر جز شرایط صیغه موقت نیست .
عقد موقت یا صیغه ، یکی از انواع عقد نکاح بوده و همانطور که از نام آن پیدا است ، برای مدت زمان محدود و مشخصی منعقد شده و پس از آن ، با اتمام مدت عقد موقت ، زوجیت زن و مرد ، به پایان می رسد . در قانون مدنی ایران ، عقد موقت ، در کنار عقد دائم ، مورد پیش بینی قرار گرفته و احکام و آثار مربوط به آن ، همچون ازدواج دائم ، مشخص شده است .
همانطور که می دانیم ، یکی از مهم ترین شرایط ازدواج دخترانی که دوشیزه یا باکره هستند ، آن است که برای ازدواج کردن ، باید رضایت پدر یا جد پدری خود را اخذ نمایند و به همین دلیل ، ازدواج کردن بدون اجازه این اشخاص، امکان پذیر نیست ؛ مگر اینکه دختران ، بتوانند علی رغم مخالفت پدر یا جد پدری ، از دادگاه ، اجازه ازدواج بگیرند . اما آیا در مورد ازدواج موقت یا صیغه نیز چنین شرطی وجود دارد ؟ به عبارت دیگر ، آیا صیغه کردن بدون اجازه یا رضایت پدر امکان پذیر است ؟
برای پاسخ دادن به این سوال ، ابتدا باید به این سوال پاسخ دهیم که آیا رضایت یا اجازه پدر برای عقد موقت ضروری است ؟ در ادامه نیز ، شرایط صیغه موقت بدون اجازه پدر برای فرزند دختر و فرزند پسر را به تفکیک ، مورد بررسی قرار خواهیم داد .
آیا صیغه موقت بدون اجازه پدر امکان دارد
قبل از اینکه به این سوال بپردازیم که آیا صیغه موقت ، بدون اجازه پدر امکان دارد و شرایط صیغه موقت بدون اجازه پدر چیست ، بهتر است که ابتدا در خصوص عقد موقت یا صیغه موقت ، توضیحاتی مطرح نماییم . عقد موقت یا صیغه ، به ازدواجی گفته می شود که برای مدت زمان مشخص و معینی منعقد می شود و پس از گذشت مدت زمان صیغه ، به پایان می رسد . البته ، مرد نیز در طول مدت عقد موقت ، می تواند باقی مدت عقد را به زن ببخشد که در اصطلاح حقوقی ، تحت عنوان بذل مدت عقد موقت شناخته می شود .
در قانون مدنی ایران ، به تبعیت از فقه شیعه ، عقد نکاح موقت یا صیغه ، پیش بینی شده و احکام آن ، همچون ارث در عقد موقت یا نفقه زن در عقد موقت ، معین شده است ؛ اما نکته مهمی که در خصوص صیغه موقت وجود دارد ، آن است که اصولا این نوع عقد ، در مواردی توصیه می شود که افراد ، امکان عقد دائم را نداشته و با ازدواج نکردن ، بیم آن می رود که مرتکب خطا و گناه شوند .
لذا همانطور که گفته شد ، ازدواج موقت یا صیغه ، اصولا با فلسفه برطرف نمودن غرایز جنسی بوده و افراد ، برای تشکیل دادن خانواده ، می بایست از طریق ازدواج دائم ، اقدام نمایند . به همین دلیل ، از آن جهت که ازدواج موقت ، به ویژه در مورد دختران ، ممکن است منجر به ایجاد مشکلاتی برای ایشان بشود ، رضایت یا اجازه پدر ، برای ثبت ازدواج موقت یا صیغه ، ضرورت دارد . لذا به این سوال که آیا صیغه موقت بدون اجازه پدر امکان دارد ، باید پاسخ منفی داد .
به عبارت دیگر ، علاوه بر اینکه رضایت پدر برای ازدواج دختر باکره در خصوص ازدواج دائم ، ضروری است ، در مورد ازدواج موقت یا صیغه نیز رضایت پدر ، یکی از شرایط صحت صیغه موقت بوده و به جز در مواردی خاص ، اصولا بدون گرفتن رضایت یا اجازه پدر ، نمی توان عقد موقت یا صیغه منعقد نمود . اما در مورد فرزندان پسر ، چنین شرطی مطرح نیست که در ادامه ، شرایط صیغه موقت ، بدون اجازه پدر را در مورد فرزندان دختر و پسر ، به تفکیک ، مورد بررسی قرار خواهیم داد .
حتما بخوانید: صیغه و شرایط آن
شرایط صیغه موقت بدون اجازه پدر برای فرزند دختر
در قسمت قبل ، به بررسی این موضوع پرداخته شد که آیا صیغه یا عقد موقت ، بدون اجازه پدر امکان پذیر است یا خیر . اما در این قسمت ، قصد داریم به صورت مفصل ، به این سوال پاسخ دهیم که آیا صیغه موقت فرزند دختر ، بدون اجازه یا رضایت پدر امکان پذیر است ؟ و در صورتی که پاسخ به این سوال ، مثبت می باشد ، تحت چه شرایطی عقد موقت دختران بدون اجازه پدر ، امکان پذیر خواهد بود ؟ لذا در این قسمت ، قصد داریم شرایط صیغه موقت بدون اجازه پدر را مورد بررسی قرار دهیم .
همانطور که در قسمت قبل نیز گفته شد ، ازدواج موقت یا صیغه ، به دلیل رفع نیازهای جنسی افراد ، توسط مذهب شیعه تجویز شده است ؛ فلذا در مواردی که افراد ، قصد دارند ازدواجی دائم و پایدار داشته باشند و تولید نسل کنند ، می بایست شیوه عقد دائم را انتخاب نمایند . علاوه بر این ، از آن جهت که احکام مربوط به ارث و نفقه زن در صیغه ، با عقد دائم متفاوت است ، در ازدواج موقت دختران ، ریسک زیادی متصور است و به همین دلیل ، برای جلوگیری از فریب در ازدواج موقت ، این ازدواج می بایست با رضایت پدر یا جد پدری دختر باشد .
البته ، در مورد شرایط صیغه موقت بدون اجازه پدر ، میان فقها و مراجع ، بعضا اختلافاتی مشاهده می شود ؛ برخی از مراجع ، ازدواج موقت بدون رضایت پدر را به طور کلی ، باطل می دانند ؛ به طوری که در صورت عدم رضایت پدر ، هیچ گونه محرمیتی میان دختر و پسر شکل نمی گیرد ؛ اما برخی از مراجع ، بنا بر احتیاط واجب ، رضایت پدر را شرط می دانند . در حال حاضر ، اکثریت مراجع تقلید ، همچون رضایت پدر برای ازدواج دختر در عقد دائم ، رضایت پدر را شرط ازدواج موقت دختر باکره ، تلقی می کنند .
لازم به ذکر است که صیغه موقت ، بدون اجازه پدر ، برای دخترانی که باکره یا دوشیزه نیستند ، بلامانع است و ایشان ، برای عقد موقت ، نیازی به رضایت پدر و جد پدری خود نداشته و به عبارت دیگر ، شرایط صیغه موقت بدون اجازه پدر را دارا هستند . همچنین ، دخترانی که پدر یا جد پدری آنها فوت کرده است ، برای ازدواج موقت یا صیغه ، نیازی به اخذ رضایت دیگران ، از قبیل مادر ، عمو ، برادر یا سایر افراد را ندارند .
لذا ، یکی از شرایط صیغه موقت بدون اجازه پدر ، آن است که دختر ، دوشیزه نباشد . همچنین ، از دیگر شرایط صیغه موقت ، بدون اذن یا اجازه پدر ، حالتی است که دختر ، ولی قهری ( پدر یا جد پدری ) نداشته باشد که در این صورت ، می تواند با مراجعه به دفتر ازدواج و خواندن صیغه موقت ، گواهی ازدواج موقت دریافت نماید و یا اینکه ، عقد نکاح موقت شفاهی بخواند .
لازم به ذکر است که گاهی ، پدر ، بدون دلیل موجه ، از دادن اجازه ازدواج به دختر خود مضایقه می نماید و در این حالت ، دختر ، در عسر و حرج ناشی از تجرد قرار می گیرد . در چنین شرایطی ، به نظر می رسد که همچون ازدواج دائم ، ولایت قهری پدر ، از وی ساقط می شود و دختر ، می تواند با مراجعه به دادگاه ، اجازه ازدواج بگیرد ؛ هر چند که دادگاه ها ، معمولا برای صدور اجازه ازدواج موقت دختر باکره ، سخت گیری می کنند . لذا می توان گفت یکی دیگر از شرایط صیغه موقت بدون اجازه پدر ، اجازه گرفتن از دادگاه است .
بیشتر بخوانید: نکاح موقت شفاهی
شرایط صیغه موقت بدون اجازه پدر برای فرزند پسر
در قسمت های قبل ، به بررسی این موضوعات پرداخته شد که آیا صیغه موقت ، بدون اجازه پدر امکان دارد یا خیر و سپس ، شرایط صیغه موقت بدون اجازه پدر ، برای فرزند دختر را مورد بررسی قرار دادیم . همانطور که گفته شد ، برای دخترانی که باکره یا دوشیزه هستند ، رضایت پدر یا جد پدری برای ازدواج دائم و موقت ، از جمله شرایط صحت عقد موقت است ؛ مگر اینکه پدر یا جد پدری در قید حیات نبوده و یا اینکه دادگاه ، به دختر ، اجازه ازدواج بدهد .
اما سوال ، این است که آیا فرزندان پسر هم برای ازدواج موقت یا صیغه ، نیازمند اخذ رضایت یا اجازه از پدر هستند ؟ در صورت مثبت بودن پاسخ ، شرایط صیغه موقت ، بدون اجازه پدر برای فرزند پسر ، شامل چه مواردی است ؟ در پاسخ به این سوال ، باید گفت که اصولا فرزندان پسر ، برای ازدواج کردن ، نیازی به اخذ اجازه یا رضایت پدر یا جد پدری خود نداشته و می توانند حتی بدون کسب اجازه از ایشان ، ازدواج کنند و در این خصوص ، تفاوتی هم میان عقد دائم یا موقت ، وجود ندارد .
به همین دلیل ، در پاسخ به این سوال که شرایط صیغه موقت ، بدون اجازه پدر برای فرزند پسر چیست ، باید گفت که در صیغه موقت پسران ، رضایت پدر شرط نیست و همین که عقد موقت فرزندان پسر ، با لحاظ احکام صیغه موقت ، همچون تعیین مهریه و ذکر مدت ، منعقد شده باشد ، صحیح خواهد بود .
در ادامه بخوانید: شرایط ازدواج موقت دختر باکره
برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص شرایط صیغه موقت بدون اجازه پدر در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون شرایط صیغه موقت بدون اجازه پدر پاسخ دهند .
سوالات متداول
1- آیا صیغه موقت بدون اجازه پدر امکان پذیر است ؟
در مورد دختران صیغه موقت بدون اجازه پدر یا جد پدری امکان پذیر نمی باشد مگر در برخی شرایط خاص که برای دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص می توانید به متن مقاله مراجعه نمایید .
2- شرایط صیغه موقت دختر بدون اجازه پدر چیست ؟
در شرایطی که دختر باکره یا دوشیزه نبوده و یا اینکه پدر و جد پدری وی در قید حیات نباشند و همچنین در صورتی که پدر بدون دلیل موجه از دادن اجازه ازدواج به دختر مضایقه نماید می توان با اجازه دادگاه عقد موقت منعقد نمود که شرح آن در مقاله آمده است .
3- شرایط صیغه موقت پسر بدون اجازه پدر چیست ؟
در مورد ازدواج موقت یا صیغه توسط پسران اصولا کسب اجازه یا رضایت پدر شرط نمی باشد و پسران می توانند حتی بدون رضایت پدر یا جد پدری خود ازدواج دائم یا موقت داشته باشند که جزئیات بیشتر در خصوص این موضوع در متن مقاله ذکر شده است .