صلح عمری برای فرزند ، در شرایطی کاربرد دارد که والدین ، قصد دارند تا پایان مدت حیات خود ، از ملک استفاده نمایند و مالکیت ، پس از فوت آنها ، به فرزند منتقل شود . آثار صلح عمری ، آن است که در طول حیات والدین ، فرزند ، نمی تواند ملک را بفروشد . از جمله مدارک لازم برای صلح عمری ، مدارک هویتی طرفین ، سند ملکی ، استعلامات لازم از ادارات شهرداری ، دارایی و ثبت می باشد .
یکی از مهم ترین عقودی که در قانون مدنی ، بیان گردیده و شرایط و آثار آن مشخص شده است ، عقد صلح می باشد . عقد صلح ، در مقام یکی از عقود معین ، قراردادی است که اشخاص ، برای انجام پاره ای از معاملات و یا برای رفع اختلافات خود ، از آن استفاده می نمایند . صلح عمری در مقام معاملات ، در موارد مختلفی ، مورد استفاده قرار می گیرد ؛ از جمله ، برای واگذار نمودن مال و اموالی ، به سایرین .
به عنوان نمونه ، صلح عمری برای فرزند و یا همسر ، به صورت گسترده ای ، مورد استفاده قرار می گیرد که به موجب آن ، والدین ، می توانند اموال خود را به فرزندان واگذار نمایند . این عقد صلح عمری ، شرایط و آثار حقوقی خاصی را به همراه داشته که با سایر عقود ، از جمله عقد بیع ، تفاوت دارد . بر این اساس ، پرداختن به اینکه صلح عمری برای فرزند چه شرایط و آثاری دارد ، ضروری است .
به همین مناسبت ، در ادامه این مقاله قصد داریم به بررسی این موضوعات بپردازیم که قرارداد صلح عمری توسط والدین به نفع فرزندان چیست و شرایط آن کدامند . در ادامه نیز ، آثار صلح عمری برای فرزند و مدارک لازم برای صلح عمری به نفع فرزند ، مورد بررسی قرار می گیرد .
صلح عمری برای فرزند
یکی از مهم ترین عقود در قانون مدنی ، عقد صلح می باشد . در ماده 752 قانون مدنی ، تعریف عقد صلح ، ذکر شده است که بر اساس این ماده ، عقد صلح ، در دو حالت ، مورد استفاده قرار می گیرد . اول ؛ در مقام رفع تنازع موجود میان افراد و یا جلوگیری از تنازع احتمالی در آینده . در این حالت ، طرفین عقد صلح ، برای جلوگیری از ایجاد اختلاف و یا رفع آن ، قراردادی با هم منعقد نموده و به تنازع و اختلافات خود ، خاتمه می دهند .
دوم ، زمانی است که عقد صلح ، برای انجام معاملات مد نظر طرفین ، از جمله عقد بیع یا خرید و فروش ، مورد استفاده قرار می گیرد . این موضوع ، در ماده 758 قانون مدنی ، ذکر شده است که به موجب آن ، استفاده از عقد صلح در مقام معاملات ، نتیجه معامله ای که مد نظر است را به بار خواهد آورد ؛ اما شرایط و احکام خاص آن معامله را ندارد . به همین دلیل ، اگر صلح ، برای انتقال عین مالی در برابر عوض مشخص باشد ، نتیجه آن ، همان بیع است ، اما به لحاظ شرایط ، آثار و احکام خاص ، تابع عقد صلح خواهد بود، نه عقد بیع .
بر این اساس ، عقد صلح ، می تواند در مقام انتقال مال به دیگران ، مورد استفاده قرار گیرد . عقد صلح ، انواع و اقسام مختلفی دارد که از جمله آنها ، می توان به عقد صلح خیاری و عقد صلح عمری اشاره نمود . آنچه که قرار است در این قسمت مورد بررسی قرار گیرد ، قرارداد صلح عمری برای فرزند می باشد .
صلح عمری برای فرزند که در واقع ، برای انتقال ملک به فرزندان ، مورد استفاده قرار می گیرد ، به این معنا است که یکی از والدین ، با ارائه مدراک لازم برای عقد صلح عمری ، مالکیت مال مورد نظر را ، به فرزند خودش منتقل می نماید؛ با این شرایط که اولا ، مالک مال یا مُصالح ( صلح کننده ) ، شرط می کند که تا زمانی که زنده است ، کماکان ، بتواند از منافع ملک مورد نظر ، استفاده نموده و طرف مقابل ( صلح گیرنده ) نتواند استفاده از منافع ملک مورد نظر را از وی سلب نماید .
دوما ، زمانی که مُصالح ( صلح کننده ) فوت نماید ، عقد صلح ، به صورت کامل ، آثار خود را بر جای می گذارد ؛ به این معنا که مُتصالح ( صلح گیرنده ) ، مالک عین مال و منافع آن شود و به عبارت دیگر ، مالکیت وی بر مال صلح شده ، استقرار پیدا کند . بنابراین ، یکی از مهم ترین آثار صلح عمری برای فرزند ، آن است که پدر یا مادر ، با خاطر آسوده ، می توانند تا پایان عمر ، از منافع مال استفاده کرده و فرزند ، نمی تواند با فروش خانه ، آنها را از منزل ، بیرون نماید .
حتما بخوانید: عقد صلح ، اوصاف و ارکان آن
شرایط صلح عمری برای فرزند
در قسمت قبل ، به توضیح این مطلب پرداخته شد که صلح عمری برای فرزند چیست و چه کاربردی دارد . اما سوالی که ممکن است مطرح شود ، آن است که شرایط صلح عمری برای فرزند چیست و به عبارت دیگر ، در صورتی که والدین ، قصد داشته باشند ملکی را با تنظیم صلح نامه ، به فرزندان خود منتقل نمایند ، باید چه شرایطی وجود داشته باشد تا عقد صلح عمری به نفع فرزندان ، صحیح باشد ؟
برای پاسخ دادن به این سوال ، باید ابتدائا ، شرایط صحت معاملات را مد نظر قرار داد . از جمله مهم ترین شرایط صحت قراردادها بر اساس ماده 190 قانون مدنی ، می توان به وجود قصد و رضایت برای انعقاد قرارداد ، وجود اهلیت در طرفین ، معین و مشخص بودن موضوع قرارداد و مشروع بودن جهت معامله اشاره نمود که برای اطلاع بیشتر در خصوص این شرایط ، می توانید مقاله شرایط صحت معامله را ملاحظه نمایید .
علاوه بر اینها ، در خصوص شرایط صلح عمری برای فرزند ، در قانون مدنی ، سه شرط به طور خاص مورد پیش بینی قرار گرفته است که بر اساس آن ، ماده 753 قانون مدنی مقرر نموده است که یکی از شرایط صحت عقد صلح عمری برای فرزند ، آن است که طرفین ، باید اهلیت معامله کردن و تصرف نمودن در مال مورد صلح را داشته باشند . بر این اساس ، هم صلح کننده و هم صلح گیرنده ، می بایست اهلیت داشته باشند و برای تصرف در اموال خود ، محجور ( یعنی صغیر ، سفیه و یا مجنون ) نباشند .
یکی دیگر از شرایط صحت عقد صلح ، آن است که بر اساس ماده 754 قانون مدنی ، هر قرارداد صلحی ، نافذ و معتبر است ؛ مگر صلحی که برای امر غیر مشروع باشد . لذا صلح عمری برای فرزندان ، می بایست برای امور مشروع بوده و در ارتباط با امور غیر مشروع ، نمی توان قرارداد صلح عمری برای فرزند ، منعقد نمود .
علاوه بر این ، یکی از سوالات صلح عمری در خصوص معوض یا بلاعوض بودن صلح عمری است ؛ بر اساس ماده 757 قانون مدنی ، صلح عمری بلاعوض نیز جایز است ؛ به این معنا که ، شرط صحت عقد صلح عمری برای فرزند ، آن نیست که فرزند ، حتما بها یا عوض مال صلح شده را پرداخت کند ؛ بلکه می توان به عنوان عقد غیر معوض یا مجانی نیز ، صلح عمری برای فرزند را منعقد نمود که در قسمت های بعد ، مدارک لازم برای صلح عمری فرزند را نیز ذکر خواهیم کرد .
بیشتر بخوانید: صلح عمری و مزایای آن
آثار صلح عمری برای فرزند
در قسمت های قبل ، صلح عمری برای فرزند و شرایط قانونی مربوط به آن را مورد بررسی قرار دادیم . اما ممکن است این سوال مطرح شود که صلح عمری برای فرزند ، چه آثار و پیامدهایی به لحاظ حقوقی دارد و در شرایطی که پدر یا مادر ، ملکی را برای فرزند خود ، صلح عمری نموده باشند ، چه آثاری از آن ، ناشی می شود ؟
بر اساس آنچه بیان شد ، یکی از مهم ترین آثار عقد صلح و صلح عمری برای فرزند ، آن است که مصالح ( صلح کننده ) تا زمانی که زنده است ، می تواند از منافع مال صلح شده ، استفاده نماید و صلح گیرنده یا متصالح ، نمی تواند به هیچ وجه ، وی را از تصرف در مال صلح شده ، منع کند . بنابراین ، آثار عقد صلح عمری برای فرزند ، آن است که مالکیت عین مال صلح شده ، از زمان عقد به متصالح ( فرزند ) منتقل می شود ؛ اما مالکیت منافع آن ، از زمان فوت مصالح ، برای متصالح ایجاد خواهد شد .
این اثر صلح عمری ، سبب می شود که برای انتقال مال به فرزند یا حتی واگذاری ملک به همسر ، بتوان از این قالب حقوقی ، به نحو گسترده ای استفاده نمود . یعنی اینکه عقد صلح عمری برای فرزند ، محدودیت وصیت کردن را ندارد ؛ چرا که وصیت تا ثلث مال نافذ است . همچنین ، در مقایسه با عقد بیع یا هبه نیز که به فرزند ، امکان فروش منزل ، قبل از فوت پدر یا مادر را می دهد ، مناسب تر به نظر می رسد .
یکی دیگر از آثار عقد صلح عمری برای فرزند ، آن است که بر اساس قانون مدنی ، عقد صلح ، عقد لازم است . بنابراین ، برای اینکه عقد صلح عمری برای فرزند ، به هم بخورد ، باید دو طرف ، با هم اراده نمایند که آن را به هم زده و به اصطلاح ، عقد را اقاله نمایند و یا اینکه یکی از طرفین ، بتواند با استفاده از حق فسخ خود ، صلح عمری را بر هم بزند . به همین دلیل است که گاها ، عقد صلح عمری برای فرزند را به صورت صلح خیاری منعقد می نمایند تا مصالح ، بتواند هر زمان بخواهد ، آن را فسخ نماید .
بیشتر بخوانید: صلح خیاری چیست
مدارک لازم برای صلح عمری برای فرزند
در قسمت های قبل ، به توضیح این مطالب پرداخته شده که صلح عمری برای فرزند به چه معناست و شرایط و آثار حقوقی آن چیست . اما گاهی ، اشخاصی که قصد دارند ملکی را به نفع فرزند خود ، با صلح عمری واگذار نمایند ، این سوال را مطرح نمایند که مدارک لازم برای صلح عمری به نفع فرزند چیست ؟ بنابراین ، در این قسمت مهم ترین مدارک لازم برای صلح عمری به نفع فرزند را نام می بریم .
سند ملکی مربوط به ملک موضوع صلح عمری برای فرزند ، اعم از اینکه سند تک برگی و یا دفترچه ای باشد ؛ از جمله مهم ترین مدارک لازم برای صلح عمری به نفع فرزند است .
گواهی پایان کار مربوط به ملک مورد قرارداد صلح عمری ، مشروط بر اینکه موضوع صلح عمری ، اعیانی احداثی باشد ؛
اسناد هویتی مصالح و متصالح ، شامل کارت ملی و شناسنامه ایشان ؛ از دیگر مدارک لازم برای صلح عمری فرزند است .
جواب استعلام شهرداری و دارایی ؛
جواب استعلام اداره ثبت ؛ به عنوان مدارک لازم برای صلح عمری ، باید فراهم و ارائه شود .
اجاره نامه عرصه ، در حالتی که ملک موضوع صلح عمری ، اوقافی باشد .
در ادامه بخوانید: نمونه قرارداد صلح عمری
برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص صلح عمری برای فرزند در کانال تلگرام حقوق عقود و قراردادها عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون صلح عمری برای فرزند پاسخ دهند .
سوالات متداول
1- صلح عمری برای فرزند چیست ؟
به موجب قرارداد صلح عمری والدین می توانند مالکیت مالی را به فرزند خود منتقل نموده اما تا زمان فوت همچنان از منافع آن استفاده نمایند که برای دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص می توانید متن مقاله را ملاحظه نمایید .
2- شرایط صلح عمری برای فرزند چیست ؟
علاوه بر شرایط عمومی صحت معاملات در این عقد باید هر یک از طرفین اهلیت معامله و تصرف در مال خود را داشته باشند و صلح عمری برای امور مشروع صورت گرفته باشد که برای آشنایی با جزییات آن می توانید مقاله را مطالعه نمایید .
3- مدارک لازم برای صلح عمری به نفع فرزند چیست ؟
از جمله مدارک لازم برای صلح عمری می توان به سند ملکی یا گواهی پایان کار و انجام استعلامات لازم از شهرداری و دارایی و نیز اداره ثبت اشاره نمود که برای آشنایی کامل با این موارد می توانید به متن مقاله مراجعه نمایید .
منبع : صلح عمری برای فرزند