قانون تقسیم ارث پدر و مصادیق آن

قانون تقسیم ارث پدر به این صورت بوده که اگر فقط پدر و مادر وی زنده باشند، سهم مادر، یک سوم از ترکه و سهم پدر، دو سوم از ترکه می باشد. چنانچه فرزندان نیز در قید حیات باشند، سهم هر یک از پدر و مادر، یک ششم ماترک بوده و  بقیه ترکه میان فرندان دختر و پسر، مطابق قانون نحوه تقسیم ارث پدری بین فرزندان تقسیم می شود. 

یکی از شایع ترین اختلافات و دعاوی در دادگاه ها مربوط به اختلاف وراث در مورد تقسیم ارث و میزان سهم الارث هر یک از وراث است. بهترین راه حل برای تقسیم ارث، توافق میان وراث بوده که در غیر این صورت، تقسیم توسط مراجع قضایی صورت می گیرد.

هنگامی که پدر خانواده فوت می کند، در رابطه با فوت پدر، اولین سوالی که برای وراث مطرح می شود آن است که  قانون نحوه تقسیم ارث پدری بین فرزندان دختر و پسر به چه صورت می باشد؟ از آنجا که اطلاعات حقوقی افراد جامعه در زمینه مسایل مربوط به ارث کافی نبوده، این مساله که سهم ارث وراث از ماترک پدر به چه میزان می باشد، اغلب موجب اختلاف میان آنها و طولانی شدن روند تقسیم ارث می گردد.

به همین دلیل، در این مقاله به توضیح قانون تقسیم ارث پدر پرداخته و در بخش دوم، قانون تقسیم ارث پدر در مصادیق مختلف آن از جمله مثال سهم دختر و پسر در رابطه با ارث پدر توضیح داده ایم.

قانون تقسیم ارث پدر

در رابطه با فوت پدر، اولین سوالی که برای وراث مطرح می شود آن است که قانون نحوه تقسیم ارث پدری بین فرزندان دختر و پسر به چه صورت می باشد؟ قبل از پاسخ به این سوال، ابتدا لازم است تا در مورد طبقات و درجات ارث توضیح مقدماتی داده شود تا مشخص گردد که به طور کلی، وراث پدر بعد از فوت وی چه کسانی می باشند؟

مطابق ماده 862 قانون مدنی، افرادی که به عنوان خویشاوندان نسبی از یک شخص ارث می برند ، به شرح زیر می باشند:

۱طبقه اول: پدر ، مادر فرد فوت شده و اولاد و اولاد اولاد(نوه) وی

۲طبقه دوم: اجداد و برادر و خواهر متوفی و اولاد آنها

۳طبقه سوم: اعمام (عموها) و عمات (عمه ها) و اخوال (دایی ها) و خالات (خاله ها)ی متوفی و اولاد آنها

شرط مهم و اولیه ارث بردن وارث یا وارثان یک طبقه، آن است که هیچ وارثی از طبقه قبل وجود نداشته باشد. به عنوان مثال، در صورت وجود فرزند برای متوفی و نبود موانع ارث در این فرزند، نوبت به خواهرها و برادر های متوفی برای ارث بردن نخواهد رسید.

با توجه به توضیحات فوق، قانون تقسیم ارث پدر و نحوه تعیین وراث وی به صورت زیر می باشد:

۱تقسیم ارث پدر، در مرحله اول میان فرزندان وی که شامل ارث بردن فرزند رضاعی نیز می شود و پدر و مادر پدر یعنی پدربزرگ و مادربزرگ خانواده، انجام می گیرد.

۲چنانچه پدری که فوت شده، دارای فرزند و پدر و مادر نباشد، طبق قانون تقسیم ارث پدر، نوبت به  برادر ها و خواهر های پدر فوت شده و اجداد پدر رسیده که ترکه وی را طبق قانون ارث میان خود تقسیم می کنند.

۳در نهایت اگر پدر فوت شده، فاقد خواهر و برادر و اجداد بود، طبق قانون تقسیم ارث پدر، اعمام (عموها) و عمات (عمه ها) و اخوال (دایی ها) و خالات (خاله ها)ی پدر و اولاد آنها ماترک را به ارث خواهند برد.

نکته ای که باید به آن توجه کرد آن است که در تمام طبقات ارثی فوق، اگر پدر فوت شده دارای همسر باشد، ، مطابق قانون تقسیم ارث پدر، ابتدا سهم ارث همسر وی داده شده و همچنین، هیچ یک از وراث سه طبقه مانع ارث بردن همسر پدر نمی شوند.

حتما بخوانید : ارث چیست

قانون تقسیم ارث پدر در مصادیق مختلف

همانند نحوه تقسیم ارث مادر، تقسیم ارث پدر در مصادیق مختلف و قانون نحوه تقسیم ارث پدری بین فرزندان، بستگی کامل به وراثی دراد که در زمان فوت پدر در قید حیات می باشند. به همین دلیل در این بخش، به بررسی قانون تقسیم ارث پدر در مصادیق مختلف با در نظر گرفتن وراث به جا مانده از وی می پردازیم:

۱قانون تقسیم ارث پدر در صورت وجود پدر و مادر وی

اگر پدر فوت شده دارای فرزندی نباشد (البته منظور از فرزند، فرزند مشروع بوده زیرا ارث فرزند نامشروع در حقوق کشور ما ارث نمی برد) و تنها پدر و مادر پدر(یعنی پدر بزرگ و مادر بزرگ) زنده باشند، به موجب ماده 906 قانون مدنی، قانون تقسیم ارث پدر به شرح زیر می باشد:

اگر تنها یک نفر از پدر یا مادر پدر فوت شده (یعنی تنها پدر بزرگ یا مادر بزرگ خانواده) در قید حیات باشد، تمام ماترک را به ارث می برد.

اگر هر دو پدر یا مادر پدرفوت شده (یعنی هم پدر بزرگ و هم مادر بزرگ خانواده) در قید حیات باشند، سهم مادربزرگ، یک سوم بوده و هر آنچه از ماترک باقی بماند، سهم ارث پدر پدر فوت شده یعنی پدربزرگ می باشد.

۲قانون تقسیم ارث پدر در صورت وجود فرزندان وی

در حالتی که پدر و مادر پدر فوت شده (یعنی پدر بزرگ و مادر بزرگ) در قید حیات نبوده، اما پدر فوت شده دارای فرزند یا فرزندانی باشد، مطابق ماده 907 قانون مدنی، قانون نحوه تقسیم ارث پدری بین فرزندان و مثال سهم دختر و پسر​​ به شرح زیر می باشد:

پدرفوت شده ، صرفا یک فرزند دارد. در این حالت، این فرزند اعم از اینکه دختر باشد یا پسر، تمام اموال پدر فوت شده خود را به ارث می برد.

پدر فوت شده، چند فرزند داشته که  همه دختر یا پسر هستد. در این فرض، تمام فرزندان به صورت مساوی ارث می برند.

پدرفوت شده دارای چند فرزند بوده که برخی، دختر بوده و برخی دیگر پسر می باشند. در این صورت، سهم فرزندان پسر، دو برابر سهم فرزندان دختر می باشد.

۳قانون تقسیم ارث پدر در صورت وجود فرزندان و پدر و مادر وی

چنانچه پدر فوت شده ، هم دارای پدر و مادر بوده و هم دارای فرزند،، قانون تقسیم ارث پدر به صورت زیر می باشد:

وارث پدر فوت شده، عبارتند از پدر و مادر و یک فرزند دختر : در این صورت، به موجب ماده 908 قانون مدنی،  سهم ارث مادر از فرزند و سهم ارث پدر از وی، یک سدس( یک ششم )بوده و یک دوم ، سهم دختر بوده و باقی مانده، به نسبت سهام میان پدر و مادر و دختر تقسیم می شود.

وارث پدر فوت شده، عبارتند از پدر و مادر و چند دختر: این صورت، به موجب ماده 909 قانون مدنی، سهم هر یک از پدر و مادر، یک سدس( یک ششم )  بوده و دو سوم ماترک،  سهم الارث دختران  می باشد که به صورت مساوی بین آنها تقسیم می شود.

وارث پدرفوت شده، عبارتند از پدر و مادر و دختران و پسران وی: در این صورت، طبق ماده 907 قانون مدنی، سهم هر یک از پدر و مادر، یک سدس( یک ششم ) بوده و بقیه ماترک، به فرزندان وی می رسد. با این توضیح که مثال سهم دختر و پسر به این صورت بوده که سهم فرزند پسر دو برابر سهم فرزند دختر می باشد. 

۴قانون تقسیم ارث پدر در حالت وجود همسر پدر (مادر خانواده)

چنانچه پدر فوت شده و در لحظه فوت او،  همسر پدر (مادر خانواده) زنده باشد، قانون تقسیم ارث پدر، طبق ماده 913 قانون خواهد بود. یعنی اگر پدر فوت شده، دارای فرزند یا فرزندانی باشد، سهم همسر وی یک چهارم ماترک می باشد؛ اما اگر پدر فوت شده، فاقد فرزند باشد،  سهم همسر وی یک دوم ماترک خواهد بود. در هر دوحالت، هر آنچه از ترکه باقی بماند، مطابق قوانین ارث میان سایر ورثه تقسیم می شود.

در ادامه بخوانید : سهم ارث بعد از فوت مادر

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد قانون تقسیم ارث پدر و مصادیق آن در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون قانون تقسیم ارث پدر و مصادیق آن پاسخ دهند .

سوالات متداول

1- قانون تقسیم ارث پدر به چه صورت می باشد؟

قانون تقسیم ارث پدر به این صورت بوده که سهم ارث بعد از فوت پدر مطابق طبقات و درجات ارث میان وراث وی تقسیم می شود و برای اطلاع از جزییات متن مقاله را مطالعه نمایید.

2- نحوه تقسیم ارث پدری بین فرزندان و والدین به چه صورت می باشد؟

تقسیم ارث پدر به این صورت بوده که سهم هر یک از پدر و مادر وی یک ششم ماترک بوده و بقیه ترکه میان فرندان مطابق قانون نحوه تقسیم ارث پدری بین فرزندان تقسیم می شود و برای اطلاع از جزییات متن مقاله را مطالعه نمایید.

3- مقررات تقسیم ارث پدر در کدام قانون پیش بین شده است؟

در قوانین کشور ما تقسیم ارث پدر در قانون مدنی مورد پیش بینی قرار گرفته و برای اطلاع از جزییات متن مقاله را مطالعه نمایید.

منبع : قانون تقسیم ارث پدر و مصادیق آن