مالیات سرقفلی ، به مالیاتی گفته می شود که مالک یا دارنده حق سرقفلی ، در زمان انتقال دادن حق خود به دیگری ، می بایست پرداخت نماید . نحوه محاسبه مالیات سرقفلی به این صورت است که دو درصد از وجوه دریافت شده ، توسط صاحب حق سرقفلی ، مشمول پرداخت مالیات می شود و برای پرداخت مالیات سرقفلی ، می بایست ظرف مدت سی روز ، اظهارنامه مالیاتی تنظیم نموده و آن را پرداخت کرد .
بر اساس قوانین مالیاتی ، شهروندان ، مکلف شده اند که در موارد مشخص ، اقدام به پرداخت مالیات نمایند . به طور کلی ، مالیات ها را می توان شامل دو دسته کلی مالیات های مستقیم و مالیات های غیر مستقیم دانست که هر یک از آنها ، موارد و مصادیق خاص خود را دارد . یکی از مهم ترین مصادیق مالیات های مستقیم ، مالیات بر انتقال املاک مسکونی و تجاری است که در صورت فروش ، اجاره دادن و یا حتی واگذاری سرقفلی آنها ، می بایست مالیات پرداخت شود .
به عبارت دیگر ، زمانی که سرقفلی یک ملک تجاری ، همچون مغازه منتقل می شود ، بر اساس قانون مالیات های مستقیم ، می بایست انتقال دهنده یا دارنده حق سرقفلی ، اقدام به پرداخت مالیات آن نماید و در صورتی که این مالیات پرداخت نشود ، مودی ، مشمول جریمه های مختلفی خواهد شد . لذا پرداختن به این سوال ضروری است که نحوه محاسبه و پرداخت نمودن مالیات سرقفلی به چه صورت است ؟
برای پاسخ دادن به این سوالات ، در ادامه این مقاله ، ابتدا به بررسی مفهوم مالیات بر نقل و انتقال سرقفلی و نحوه محاسبه آن پرداخته و سپس ، به این سوالات پاسخ می دهیم که پرداخت مالیات سرقفلی بر عهده چه کسی است و نحوه پرداخت آن چگونه است .
مالیات سرقفلی چیست
در قانون روابط موجر و مستاجر 1356 ، حق کسب و پیشه یا تجارت ، برای مستاجران اماکن تجاری مقرر شده بود که بر اساس آن ، مالک ، نمی توانست پس از پایان یافتن قرارداد اجاره ، مستاجر را مجبور به تخلیه ملک نماید ؛ بلکه قرارداد اجاره ، به صورت خودکار ، تمدید می شد .
لذا بر اساس این قانون ، مستاجر ، می توانست کماکان در ملک اجاره شده ، به فعالیت خود ادامه دهد ؛ اما اگر مالک ، می خواست که بنا به دلایلی ، همچون تخریب و بازسازی ملک یا ایجاد شغل و سکونت در آن ، قرارداد اجاره را به اتمام برساند ، باید مبلغی را تحت عنوان حق کسب و پیشه ، به مستاجر پرداخت می نمود .
این موضوع ، در قانون روابط موجر و مستاجر مصوب 1376 ، دستخوش تغییر و تحول شد و این مرتبه، تحت عنوان حق سرقفلی ، مورد پیش بینی قرار گرفت که بر اساس آن ، مستاجر ، پس از انعقاد قرارداد اجاره در یک ملک تجاری و راه اندازی کسب و کار خود در آن ، می تواند در ازای رونق ایجاد شده برای مغازه ، که از طریق کسب و کار و فعالیت ، آن را ایجاد کرده ، از حقی تحت عنوان حق سرقفلی استفاده نماید .
حق سرقفلی که به عنوان حمایت از مستاجران املاک تجاری مقرر شده است ، می تواند به موجب قرارداد ، به دیگری منتقل شود . انتقال حق سرقفلی ، به این معنا است که فرد دیگری ، غیر از مالک سرقفلی ، از محل سرقفلی استفاده نموده و مشغول به کسب و کار در آن بشود . چنین نتقل و انتقالی ، بر اساس قانون مالیات های مستقیم ، مشمول پرداخت مالیات می باشد که به آن ، مالیات سرقفلی یا مالیات بر نقل و انتقال حق سرقفلی نیز گفته می شود و نحوه محاسبه و پرداخت این نوع از مالیات ، در قانون مالیات های مستقیم ، پیش بینی شده است .
بر اساس ماده 59 قانون مذکور ، مبلغ و میزان مالیات سرقفلی ، در کنار مالیات خرید و فروش یا نقل و انتقال املاک ، مورد پیش بینی قرار گرفته است که بر اساس آن ، انتقال حق واگذاری محل ، ( یعنی حق کسب و پیشه یا حق تصرف محل یا حقوق ناشی از موقعیت تجاری محل ) ، مشمول پرداخت مالیات سرقفلی می باشد . بنابراین ، مالیات سرقفلی ، به مالیاتی گفته می شود که در ازای نقل و انتقال سرقفلی املاک تجاری ، توسط صاحب حق سرقفلی ، می بایست محاسبه و به دولت پرداخت شود .
حتما بخوانید: حق سرقفلی چیست
نحوه محاسبه مالیات سرقفلی چیست
در قسمت قبل ، به توضیح این مطلب پرداخته شد که مالیات سرقفلی چیست و همانطور که اشاره گردید ، بر اساس قانون مالیات های مستقیم ، علاوه بر پیش بینی مالیات بر اجاره مغازه ، نقل و انتقال حق سرقفلی یا حق کسب و پیشه توسط دارنده این حق ، مشمول پرداخت مالیاتی ، تحت عنوان مالیات بر سرقفلی می باشد . اما در این خصوص ، ممکن است این سوال نیز مطرح شود که نحوه محاسبه مالیات سرقفلی چگونه است و بر اساس قانون ، مالیات سرقفلی را چگونه باید محاسبه و پرداخت نمود ؟
بر اساس ماده 59 قانون مالیات های مستقیم ، انتقال حق سرقفلی ، به ماخذ وجوه دریافت شده توسط صاحب حق ، با نرخ دو درصد ، در تاریخ انتقال حق توسط صاحبان آن ، مشمول پرداخت مالیات سرقفلی می باشد . بر این اساس ، نحوه محاسبه مالیات سرقفلی ، به این صورت است که مبلغ و میزان وجوهی که صاحب حق سرقفلی ، در ازای انتقال حق سرقفلی خود دریافت نموده است ، مشمول پرداخت مالیات قرار گرفته و به میزان دو درصد از آن ، می بایست به عنوان مالیات سرقفلی پرداخت شود که نحوه پرداخت آن ، از طریق تنظیم اظهارنامه مالیاتی است .
اما نکته مهمی که در ارتباط با نحوه محاسبه مالیات سرقفلی وجود دارد ، آن است که مبلغ و میزان انتقال حق سرقفلی ، در هر معامله ، متغیر بوده و بستگی زیادی به عرف دارد . به همین دلیل ، در تبصره 1 ماده 59 ، مقرر شده است که اگر برای مورد معامله ، ارزش معاملاتی تعیین نشده باشد ، ارزش معاملاتی نزدیک ترین محل مشابه ، مبنای محاسبه مالیات سرقفلی خواهد بود . بنابراین ، در چنین شرایطی ، ماخذ محاسبه مالیات سرقفلی ، همان ارزش معاملاتی است که توسط کارشناسان اداره مالیات مشخص می شود .
البته اگر انتقال گیرنده سرقفلی ، دولت ، شهرداری یا موسسات وابسته به آن بوده و یا ملک مورد نظر ، به وسیله اجرای ثبت یا دیگر ارگان های دولتی ، به نیابت از مالک ، انتقال داده شده باشد ، در صورتی که ارزش سند انتقال ملک ، پایین تر از ارزش معاملاتی روز باشد ، این نرخ ( که کمتر است ) ، برای حمایت از مودی مالیاتی ، ملاک محاسبه مالیات سرقفلی قرار گرفته و در غیر این صورت ، ارزش معاملاتی روز ، ملاک محاسبه مالیات سرقفلی است که در قسمت های بعد ، نحوه پرداخت مالیات سرقفلی را نیز توضیح خواهیم داد .
بیشتر بخوانید: راه های انتقال حق سرقفلی
پرداخت مالیات سرقفلی بر عهده چه کسی است
در قسمت های قبل ، در مورد اینکه مالیات سرقفلی چیست و نحوه محاسبه مالیات سرقفلی چگونه است ، صحبت نمودیم . اما سوالی که ممکن است مطرح شود ، آن است که بر اساس قانون ، چه کسی موظف به پرداخت این مالیات می باشد ؟ به همین مناسبت ، در این قسمت ، به این سوال پاسخ می دهیم که پرداخت مالیات سرقفلی به عهده چه کسی است ؟
بر اساس ماده 59 قانون مالیات مستقیم ، پرداخت مالیات سرقفلی ، به عهده مالک یا دارنده حق سرقفلی می باشد . به عبارت دیگر ، زمانی که صاحب حق سرقفلی ، اقدام به انتقال آن به شخص دیگر می نماید ، به دلیل درآمدی که از فروش یا انتقال حق سرقفلی کسب می کند ، موظف به پرداخت مالیات سرقفلی خواهد بود ؛ چرا که مالیات بر سرقفلی ، مشابه سایر انواع مالیات بر درآمد یا مالیات بر حقوق می باشد .
لازم به ذکر است که اگر در خصوص اینکه چه کسی مالیات سرقفلی را پرداخت کند ، میان طرفین ، توافقی شکل گیرد ، همان توافق ، ملاک عمل قرار خواهد گرفت و در غیر این صورت ، مطابق قانون ، انتقال دهنده یا دارنده حق سرقفلی ، باید مالیات سرقفلی را بپردازد که در قسمت بعد ، نحوه پرداخت مالیات سرقفلی را شرح خواهیم داد .
بیشتر بخوانید: موارد پرداخت حق سرقفلی توسط موجر
نحوه پرداخت مالیات سرقفلی
همانطور که گفته شد ، نحوه محاسبه مالیات سرقفلی ، به این صورت است که وجوه دریافتی مالک یا صاحب حق ، در تاریخ نقل و انتقال حق سرقفلی ، مشمول پرداخت مالیات شده و صاحب حق ، می بایست مالیات سرقفلی آن را پرداخت نماید . اما سوالی که مطرح می شود ، آن است که نحوه پرداخت مالیات سرقفلی ، چگونه است و پرداخت کننده ( دارنده حق سرقفلی ) ، برای پرداخت مالیات سرقفلی ، چقدر فرصت دارد ؟
در پاسخ به این سوال ، باید گفت که نحوه پرداخت مالیات سرقفلی ، به این صورت است که دارنده حق سرقفلی یا انتقال دهنده آن ، می بایست در مهلت سی روز پس از تاریخ انجام معامله انتقال سرقفلی ملک مورد نظر ، اظهارنامه مالیاتی تنظیم نماید و مالیات سرقفلی را پرداخت کند .
نحوه پرداخت مالیات سرقفلی از طریق تنظیم و ارائه اظهارنامه مالیاتی ، به این صورت است که مودی ، ابتدا می بایست اقدام به دریافت کد رهگیری مالیاتی نموده و سپس ، با مراجعه به سایت سامانه عملیات الکترونیکی tax.gov.ir ، اظهارنامه مالیاتی خود را تنظیم نماید . گفتنی است که از طریق این سامانه ، امکان پرداخت فیش مالیاتی نیز وجود دارد .
لازم به ذکر است که اگر انتقال دهنده ، ظرف مهلت سی روزه مذکور ، اظهارنامه مالیاتی ، برای پرداخت مالیات سرقفلی را تنظیم نکرده و مبادرت به پرداخت قبض مالیات ننماید ، جریمه ای معادل 10 درصد مالیات سرقفلی نیز ، به بدهی مالیاتی وی تعلق خواهد گرفت که غیر قابل بخشودگی مالیاتی می باشد . به علاوه ، در صورتی که مالیات سرقفلی ، در موعد مقرر پرداخت نشود ، به ازای هر ماه دیرکرد عدم پرداخت مالیات سرقفلی ، دو و نیم درصد جریمه مالیاتی نیز تعیین خواهد شد .
در ادامه بخوانید: مالیات بر درآمد اجاره ملک در سال
برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص مالیات سرقفلی در کانال تلگرام حقوق تجاری عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون مالیات سرقفلی پاسخ دهند .
سوالات متداول
1- مالیات سرقفلی چیست ؟
بر اساس قانون مالیات های مستقیم نقل و انتقال حق سرقفلی توسط دارنده یا مالک حق سرقفلی به شخص دیگر مشمول پرداخت مالیات سرقفلی می باشد که برای دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص می توانید متن مقاله را مطالعه نمایید .
2- پرداخت مالیات سرقفلی به عهده چه کسی است ؟
بر اساس قانون مالیات های مستقیم پرداخت مالیات سرقفلی اصولا به عهده مالک یا دارنده حق سرقفلی است که آن را به دیگری انتقال داده است مگر اینکه میان طرفین توافق دیگری شکل گرفته باشد که برای آشنایی با جزئیات این موضوع می توانید متن مقاله را ملاحظه نمایید .
3- نحوه محاسبه مالیات سرقفلی چگونه است ؟
نحوه تعیین مالیات سرقفلی به این صورت است که دو درصد از وجوه دریافت شده بابت انتقال حق سرقفلی مشمول پرداخت مالیات است و تا یک ماه از تاریخ انتقال باید با ارسال اظهارنامه پرداخت شود که برای آشنایی با نحوه پرداخت این مالیات می توانید مقاله را ملاحظه نمایید .
منبع : مالیات سرقفلی چیست