قانون گذار، برای والدینی که به علت طلاق و یا به هر جهت دیگر، جدا از هم زندگی کنند، اینگونه مقرر کرده است که حضانت به یکی از آنها واگذار شده و دیگری، حق ملاقات با فرزند را داشته باشد، فردی که حضانت بر عهده او است، وظایفی را بر عهده دارد، از جمله این که نمی تواند از ملاقات فرزند با طرف دیگر جلوگیری کند. لذا، ممانعت او، دارای ضمانت اجرای قانونی می باشد و در قانون برای آن مجازات جزای نقدی، بازداشت و غیره پیش بینی شده است.
طلاق، یکی از طرق انحلال عقد نکاح است. اما وقوع آن، میان والدین باید به شکلی باشد که کمترین اثر را بر روی کودک داشته باشد. بنابراین، قانون گذار در قانون مدنی، این گونه مقرر کرده است، که در صورتی که والدین از یکدیگر طلاق گرفته باشند، یا به هر علت دیگری، جدا از یکدیگر زندگی کنند، دادگاه در خصوص حضانت فرزندان آنان، تصمیم گیری نموده و در نهایت حضانت کودک را به یکی از والدین واگذار می کند. از جمله حقوقی که در این مدت، برای دیگری به وجود می آید ، این حق است که حق ملاقات با فرزند خود را خواهد داشت.
اما گاهی، پیش می آید که برخی از والدین، مانع ملاقات فرزند، توسط دیگری می شوند و این امر، سبب مشکلاتی برای فرزند و پدر یا مادری که از حضانت محروم شده است، می گردد. به همین دلیل، در قانون، ضمانت اجراهایی در خصوص جلوگیری از ملاقات با فرزند پیش بینی شده است تا از گسترش این موضوع، جلوگیری شود.
بنابراین، با توجه به اهمیت حضانت فرزند بعد از طلاق و مشکلات احتمالی ایجاد شده در خصوص ملاقات فرزند، در این مقاله قصد داریم در ابتدا، موضوع ملاقات با فرزند پس از طلاق را توضیح دهیم و در ادامه، ممانعت از ملاقات فرزند و ضمانت اجرای جلوگیری از ملاقات فرزند را بررسی کنیم.
ملاقات با فرزند پس از طلاق
نیاز های عاطفی کودکان، همچون نیاز های مادی آنها باید تامین و حمایت شود. کودک برای تامین نیازهای عاطفی و روانی خود، نیازمند وجود پدر و مادر هست. طلاق، نباید سبب شود که کودک در این خصوص، با مشکلاتی مواجه بشود. حضانت فرزند توسط یکی از والدین، نباید مانع شود که دیگری از ملاقات با فرزند خود محروم بماند. جلوگیری از ملاقات و دیدار با والدین ، احساسات کودکان را جریحه دار می کند و این قطعا به مصلحت طفل یا والدین محروم از ملاقات نخواهد بود .
به همین دلیل، قانون گذار در ماده 1174 قانون مدنی، در خصوص حق ملاقات با فرزند، مقرر نموده است که " در صورتی که به علت طلاق یا به هر جهت دیگر، ابوین طفل در یک منزل سکونت نداشته باشند ، هر یک از ابوین که طفل تحت حضانت او نمی باشد ، حق ملاقات با فرزند خود را دارد ". در قانون حمایت از خانواده مصوب 1391 نیز در خصوص حضانت فرزند، سیاست هایی در نظر گرفته شده است و فصل پنجم این قانون، به نام حضانت و نگهداری اطفال می باشد.
حتما بخوانید: حق ملاقات فرزند قبل از طلاق
ممانعت از ملاقات با فرزند
بر اساس ماده 1174 قانون مدنی، در صورتی که در تعیین زمان و مکان ملاقات و سایر جزییات مربوط به آن، میان والدین توافقی باشد، بر اساس آن عمل خواهد شد و در صورت بروز اختلاف در میان آنها دادگاه، زمان و مکان ملاقات را تعیین خواهد کرد؛ در این صورت، دادگاه با در نظر گرفتن شرایط و مصالح کودک، زمان ملاقات را این گونه تعیین می کند که یک الی دو روز در آخر هفته باشد.
بر همین اساس و برای جلوگیری از چالش هایی که ممکن است برای پدر و مادر، در خصوص ملاقات فرزند پیش بیاید، در قانون، مواردی پیش بینی شده است تا به واسطه آن، حق ملاقات با فرزند، برای طرف دیگر حفظ شود. به عنوان مثال:
به موجب ماده 42 قانون حمایت از خانواده،"صغیر و مجنون را نمی توان بدون رضایت ولی، قیم، مادر یا شخصی که حضانت و نگهداری آنان به او واگذار شده است، از محل اقامت مقرر بین طرفین یا محل اقامت قبل از وقوع طلاق، به محل دیگر یا خارج از کشور فرستاد، مگر این که، دادگاه، آن را به مصلحت صغیر و مجنون بداند و با در نظر گرفتن حق ملاقات اشخاص ذی حق، این امر را اجازه دهـد. دادگاه، درصـورت موافقت با خـارج کردن صغیر و مجنون از کشور، بنابر درخواست ذی نفع، برای تضمین بازگرداندن صغیر و مجنون، تامین مناسبی اخذ می کند."
براساس متن ماده بالا، پدر و مادری که حضانت طفل بر عهده آنها است، نمی توانند وی را از محل حضانت او خارج کنند، مگر این که این کار با اجازه دادگاه، صورت گرفته باشد. به عنوان مثال، اگر محل سکونت والدین در شهر تهران باشد، کسی که حضانت بر عهده او است، نمی تواند طفل را به اصفهان ببرد، زیرا در این صورت، حق ملاقات برای طرف دیگر دشوار می شود.
بیشتر بخوانید: دادخواست دستور موقت ملاقات با فرزند
ضمانت اجرای جلوگیری از ملاقات با فرزند
فرزندان، باید در یک محیط شاد و آرام رشد کنند و امنیت معنوی آنها، علاوه بر نیازهای مادی آنها تضمین شود. جلوگیری از ملاقات با فرزند، صدمات روحی و معنوی فراوانی را برای فرزند و همچنین پدر یا مادر وی به بار خواهد گذاشت. بنابراین، در قانون حمایت از خانواده، ضمانت اجراهایی در خصوص جلوگیری از ملاقات با فرزند در نظر گرفته شده است. ضمانت اجرای جلوگیری از ملاقات با فرزند، در این قانون، شامل موارد ذیل است :
به موجب ماده 41 قانون حمایت از قانون مصوب 1391، "هرگاه دادگاه، تشخیص دهد توافقات راجع به ملاقات ، حضانت ، نگهداری و سایر امور مربوط به طفل برخلاف مصلحت اوست ، یا در صورتی که مسئول حضانت، از انجام تکالیف مقرر خودداری کند و یا مانع ملاقات طفل تحت حضانت با اشخاص ذی حق شود ، می تواند در خصوص اموری از قبیل واگذاری حضانت به دیگری یا تعیین ناظر با پیش بینی حدود نظارت وی و با رعایت مصلحت طفل، تصمیم مقتضی اتخاذ کند."
به موجب ماده 54 قانون حمایت از خانواده، "هرگاه مسئول حضانت، از انجام تکالیف مقرر خودداری کند یا مانع ملاقات طفل با اشخاص ذی حق شود، برای بار اول، به پرداخت جزای نقدی درجه هشت و درصورت تکرار، به حداکثر مجازات مذکور محکوم می شود."
براساس ماده 40 قانون حمایت از خانواده، "هرکس از اجرای حکم دادگاه در مورد حضانت طفل، استنکاف کند یا مانع اجرای آن شود یا از استرداد طفل امتناع ورزد، حسب تقاضای ذی نفع و به دستور دادگاه صادرکننده رای نخستین، تا زمان اجرای حکم، بازداشت می شود." بنابراین عدم استرداد فرزند و جلوگیری از ملاقات با فرزند، می تواند سبب شود، که بنابر تقاضای ذی نفع ( کسی که حضانت با او است ) حکم بازداشت اجرا شود.
در ادامه بخوانید: شرایط کاهش مدت زمان ملاقات با فرزند
برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد جلوگیری از ملاقات فرزند و ضمانت اجرای آن در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون جلوگیری از ملاقات فرزند و ضمانت اجرای آن پاسخ دهند .
سوالات متداول
1- آیا کسی که حضانت فرزند را دارد می تواند از ملاقات فرزند با پدر یا مادر وی جلوگیری کند ؟
خیر فردی که حضانت فرزند را دارد حق جلوگیری از ملاقات را ندارد که در مقاله به طور کامل بررسی شده است .
2- آیا جلوگیری از ملاقات فرزند مجازات دارد ؟
قانون گذار ضمانت اجرای جلوگیری از ملاقات فرزند را جزای نقدی و بازداشت و غیره پیش بینی کرده است که در این مقاله به طور کامل توضیح داده شده است .
3- آیا کسی که حضانت فرزند را دارد می تواند فرزند را به شهر دیگری ببرد ؟
خیر بدون اجازه دادگاه جا به جایی فرزند امکان پذیر نیست که در این مقاله به طور کامل بیان شده است .
منبع : ممانعت از ملاقات فرزند