یکی از شرایط تقسیط مهریه ، آن است که مرد ، بتواند در دادگاه ، ادعای اعسار خود را اثبات نماید . نحوه تقسیط مهریه ، به این صورت است که مرد ، به دادگاه دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را داده و مدارک لازم برای تقسیط مهریه ، از جمله صورت اموال و دارایی های یک سال اخیر خود ، به علاوه استشهادیه دو نفر شاهد را نیز ضمیمه دادخواست تقسیط مهریه نماید .
به لحاظ قانونی و شرعی ، به محض اینکه زن و مردی با هم ازدواج می کنند ، زن ، مالک مهریه ای می شود که حین عقد نکاح مشخص شده است . مطالبه مهریه از طرف زن ، منوط به هیچ شرط خاصی نبوده و هر زمان که زن بخواهد ، می تواند اقدام به مطالبه مهریه خود نماید . اما، در بسیاری از موارد ، مرد ، قادر نیست در یک زمان و به صورت یکجا ، کل مهریه تعیین شده را به زن بپردازد .
در چنین شرایطی ، به لحاظ قانونی ، برای مردانی که قادر به پرداخت یک باره مهریه به همسر خود نیستند ، این امکان وجود دارد که بتوانند تقاضای قسط بندی یا تقسیط مهریه را داشته باشند و مهریه زن را به صورت اقساطی ، پرداخت نمایند . به همین مناسبت ، پرداختن به این سوال ، ضروری است که نحوه تقسیط مهریه چگونه است و شرایط و مدارک لازم برای آن چیست ؟
برای پاسخ دادن به این سوالات ، در ادامه این مقاله ، شرایط تقسیط مهریه ، نحوه قسط بندی کردن مهریه زن و همچنین ، مدارک لازم برای تقاضای اقساطی کردن پرداخت مهریه توسط مردان ، مورد بررسی قرار گرفته است .
شرایط تقسیط مهریه
بر اساس قانون ، زن به محض وقوع عقد نکاح ، مالک مهریه می شود و حتی در دوران عقد نیز ، می تواند تمامی مهریه خود را مطالبه کند . البته ، مطالبه مهریه توسط زن ، به معنای بروز اختلاف ، میان زن و شوهر نیست و زوجه ، هر زمان که بخواهد ، می تواند مهریه خود را مطالبه کرده و مرد نیز ، موظف است به محض درخواست زن ، آن را پرداخت نماید .
با این حال ، به دلیل آنکه معمولا مهریه تعیین شده حین عقد نکاح ، بسیار زیاد و فراتر از توان مالی مرد می باشد و مرد ، نمی تواند کل مهریه تعیین شده را به صورت یکجا پرداخت نماید ، در قانون ، این امکان پیش بینی شده است که مردان ، تحت شرایط خاصی ، تقاضای قسط بندی یا تقسیط مهریه را داشته باشند . البته ، منوط به اینکه اعسار خود را در دادگاه به اثبات برسانند . بنابراین ، یکی از مهم ترین شرایط تقسیط مهریه زن ، اثبات ادعای معسر بودن مرد ، برای پرداخت کل مهریه می باشد .
بر اساس قانون ، اعسار ، به این معنا است که شخص ، اموال کافی برای پرداخت بدهی های خود را نداشته و یا اینکه ، به صورت موقتی ، به اموال خود دسترسی ندارد تا بتواند دین خود را پرداخت نماید . در این شرایط ، برای تقسیط مهریه ، اگر اعسار مرد در دادگاه اثبات شود ، مرد ، از پرداخت کل مهریه زن به صورت یکجا ، معاف می گردد و بر اساس حکم قاضی دادگاه ، ملزم می شود که مهریه زن را به صورت قسطی پرداخت کند .
در خصوص شرایط تقسیط مهریه زن ، باید در نظر داشت قسط بندی شدن مهریه ، منوط به آن است که مرد ، بتواند با ارائه مدارک لازم برای تقسیط مهریه ، ثابت کند که اموال کافی برای پرداخت مهریه ندارد و به اصطلاح ، اقدام به اثبات اعسار خود نماید ؛ لذا به عنوان نمونه ، اگر مرد ، اموال و دارایی هایی داشته باشد که بتواند از محل آن ، مهریه زن را پرداخت نماید ، تقاضای اعسار مرد ، مورد پذیرش قرار نمی گیرد و مرد ، باید دین خود را به صورت یکجا ادا نماید .
البته ، در قانون ، برخی از اموال ، به عنوان مستثنیات دین تعریف شده اند ؛ به این معنا که اگر شخصی ، صرفا این اموال را داشته باشد ، نمی توان از محل آنها ، مهریه زن را توقیف نمود . بر اساس قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی ، موارد زیر جزو مستثنیات دین ، محسوب می شوند و قابل توقیف ، بابت مهریه زن نیستند .
لذا اگر مردی ، بجز اموال مذکور ، مال دیگری برای پرداخت مهریه زن نداشته باشد ، معسر محسوب می شود و می تواند ادعای اعسار نماید . بر این اساس ، شرایط تقسیط مهریه ، آن است که مرد ، معسر بوده و بجز مستثنیات دین ، مال دیگری نداشته باشد . این موضوع ، باید با ارائه مدارک لازم برای قسطی کردن مهریه ، به دادگاه اثبات شود . مستثنیات دین ، بر اساس ماده 65 قانون اجرای احکام مدنی ، شامل موارد زیر است :
الف ) منزل مسکونی که در شأن محکوم علیه در حالت اعسار او باشد ؛
ب ) اثاث و اسباب مورد نیاز زندگی که برای رفع حوائج ضروری محکوم علیه و افراد تحت تکفل یا خانواده وی لازم است .
ج ) آذوقه موجود در منزل ، به قدر احتیاج محکوم علیه و افراد تحت تکفل وی ، برای مدتی که عرفا آذوقه ذخیره می شود .
د ) کتب و ابزار علمی و تحقیقاتی برای اهل علم و تحقیق ، متناسب با شان آنها .
هـ ) وسایل و ابزار کار کسبه ، پیشه وران ، کشاورزان و سایر اشخاص که برای امرار معاش ضروری آن ها و افراد تحت تکفل شان ضروری است .
و ) تلفن مورد نیاز مدیون .
ز ) مبلغی که در ضمن عقد اجاره ، به موجر پرداخت می شود ، مشروط بر اینکه پرداخت اجاره بها ، بدون آن ، موجب عسر و حرج و سختی برای محکوم علیه گردد و ملک اجاره ای ، مورد نیاز مدیون بوده و بالاتر از شان او نباشد .
حتما بخوانید: قسط بندی مهریه
نحوه تقسیط مهریه
در قسمت قبل ، به بررسی این موضوع پرداخته شد که شرایط تقسیط یا قسط بندی شدن مهریه زن چیست و همانطور که گفته شد ، برای قسط بندی شدن مهر ، مرد باید اثبات نماید که به جز مستثنیات دین ، اموال دیگری نداشته و به اصطلاح ، معسر می باشد . اما سوالی که ممکن است مطرح شود ، آن است که نحوه تقسیط مهریه چگونه است و اگر مرد ، درخواست اعسار از پرداخت مهریه بدهد ، دادگاه چگونه مهریه را قسط بندی می کند ؟
در پاسخ به این سوال ، باید گفت که مرد ، برای قسط بندی شدن مهریه ، ابتدا باید به دادگاه ، دادخواست اعسار از مهریه دهد . به این منظور ، نحوه قسط بندی کردن مهریه ، به این صورت است که مرد ، می بایست به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه و دادخواست اعسار خود را تقدیم نماید . برای تنظیم دادخواست اعسار از پرداخت مهریه ، می بایست کلیه اسناد و مدارکی که دال بر ناتوانی مالی مرد هستند ، تقدیم شده و همچنین ، باید استشهادیه شهود ، مبنی بر تصدیق اعسار مرد ، ضمیمه این دادخواست گردد .
اما نکته مهمی که در مورد نحوه تقسیط مهریه وجود دارد ، آن است که دادگاه ، با توجه به توانایی مالی مرد ، اقدام به قسط بندی مهریه می کند و هرچه حقوق مرد بیشتر باشد ، مقدار اقساط تعیین شده نیز بیشتر خواهد شد . البته ، در خصوص نحوه قسط بندی مهریه زن ، باید در نظر داشت که معمولا دادگاه ، ابتدا حکم به پرداخت مبلغی تحت عنوان پیش قسط مهریه صادر نموده و بابت مابقی آن ، اقساط ماهیانه تعیین می نماید .
بر این اساس ، می توان گفت که نحوه تقسیط مهریه زن ، در هر مورد خاص ، متفاوت است و مقدار پیش قسط و اقساط ماهانه که دادگاه تعیین می نماید ، بستگی به سطح مالی و درآمد مرد دارد ؛ اما در هر صورت ، تمامی حقوق مرد را نمی توان بابت مهریه زن ، تقسیط نمود ؛ بلکه نحوه تقسیط مهریه ، به صورتی است که به معیشت و زندگی بدهکار یا مدیون ، آسیبی وارد نشود که برای دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص ، می توانید مقاله شرایط تعیین پیش قسط مهریه را نیز مطالعه نمایید .
به عنوان نمونه ، اگر مرد ، کارمند باشد و زن یا فرزند دیگری نداشته باشد ، تا میزان یک سوم و در غیر این صورت ، تا میزان یک چهارم از حقوق وی را می توان بابت مهریه ، توقیف کرد که این مبلغ ، به صورت خودکار ، از حقوق وی کسر می شود . در غیر این صورت ، هر زمان که مرد ، از پرداخت اقساط مهریه به زن خودداری نماید ، به درخواست زن ، می توان مرد را حبس نمود که در قسمت بعد ، مدارک لازم برای تقسیط مهریه ذکر شده است .
بیشتر بخوانید: حکم عدم پرداخت اقساط مهریه
مدارک لازم برای تقسیط مهریه
در قسمت های قبل ، در خصوص شرایط و نحوه تقسیط مهریه زن صحبت نمودیم ؛ اما گاهی این سوال مطرح می شود که مدارک لازم برای تقسیط مهریه چیست و برای اینکه مردی بخواهد تقاضای تقسیط مهریه را به دادگاه ارائه نماید ، باید چه اسناد ، مدارک و دلایلی را به دادگاه ارائه نماید ؟
همانطور که گفته شد ، مرد ، برای اثبات اعسار خود ، ابتدا باید دادخواست اعسار خود را از طریق مراجعه به دفاتر خدمات قضایی ، به دادگاه تقدیم نماید؛ از جمله اسناد و مدارکی که باید ضمیمه دادخواست اعسار از پرداخت مهریه باشند ، می توان به موارد زیر اشاره نمود :
دادنامه یا رای دادگاه ، در خصوص محکومیت مرد به پرداخت مهریه زن ، اولین مدرک لازم برای تقاضای تقسیط مهریه است .
استشهادیه دو نفر شاهد از اقوام ، دوستان و یا همکاران که از وضعیت مالی فرد آگاهی دارند ، مبنی بر اینکه فرد ، معسر و ناتوان از پرداخت مهریه زن می باشد ، از جمله مهم ترین مدارک لازم قسط بندی کردن مهریه است که استشهادیه را می توان بر روی برگه سفید نیز نوشته و به امضای شهود رسانید . این مدارک ، برای تقاضای تعدیل مهریه نیز مورد استفاده قرار می گیرند .
صورت کلیه اموال منقول و غیر منقول ، وجوه نقد در کلیه حساب های بانکی و فهرست کلیه نقل و انتقال اموال ، در طی یک سال گذشته نیز جزو مدارک لازم برای تقسیط مهریه است که فرم های مربوط به آن را می توانید از دفاتر خدمات قضایی تهیه و تکمیل نمایید .
در ادامه بخوانید: نمونه دادخواست اعسار از پرداخت مهریه یا تقسیط آن
برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص نحوه تقسیط مهریه در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون نحوه تقسیط مهریه پاسخ دهند .
سوالات متداول
1- شرایط تقسیط مهریه چیست ؟
یکی از مهم ترین شرایط تقسیط مهریه آن است که مرد برای پرداخت کل مهریه زن به جز مستثنیات دین اموال و دارایی دیگری در اختیار نداشته باشد که برای دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص می توانید متن مقاله را مطالعه نمایید .
2- نحوه تقسیط مهریه به چه صورت است ؟
برای تقسیط مهریه ابتدا مرد باید به دادگاه دادخواست اعسار بدهد و با ارائه اسناد و مدارک کافی معسر بودن یا ناتوانی مالی خود برای پرداخت کل مهریه زن به صورت یکجا را اثبات نماید که شرح کامل این موضوع در متن مقاله ذکر شده است .
3- مدارک لازم برای تقسیط مهریه چیست ؟
حکم محکومیت به پرداخت مهریه و استشهادیه دو نفر شاهد و همچنین لیست گردش اموال و دارایی فرد ظرف یک سال گذشته از جمله مدارک لازم برای اثبات ادعای اعسار و تقسیط مهریه زن است که جزئیات بیشتر در این خصوص در متن مقاله ذکر شده است .
منبع : نحوه تقسیط مهریه