تنظیم لایحه دفاعیه یک امر کاملا تخصصی است ؛ به این معنا که هر چند هر یک از طرفین دعوا می توانند اقدام به ثبت لایحه دفاعیه نمایند ، بهتر است از مشاوره حقوقی و خدمات وکلای دادگستری در این خصوص استفاده شود . در حال حاضر نحوه تنظیم و ثبت لایحه دفاعیه به صورت کاملا الکترونیکی و از طریق سامانه عدل ایران انجام می شود که راهنمای تصویری مراحل ثبت لایحه در ادامه ذکر شده است .
علاوه بر اینکه طرفین دعوا می توانند در جلسات رسیدگی توسط دادگاه حاضر شوند و به صورت شفاهی از خود دفاع کنند ، به لحاظ قانونی این حق را هم دارند که مطالب و مستندات خود را که نقش مهمی در سرنوشت رسیدگی به دعوا و صدور حکم توسط قاضی دارد ، به صورت لایحه دفاعیه یا لایحه قضایی به دادگاه ارائه نمایند .
در گذشته تنظیم و ثبت لایحه قضایی و لوایح دفاعی از طریق اوراق قضایی چاپ شده انجام می گرفت ؛ اما در حال حاضر نحوه ارائه این خدمت با توجه به الکترونیکی شدن فرآیند رسیدگی به دعوا در قوه قضاییه دگرگون شده و تنظیم و ثبت لایحه دفاعیه به صورت کاملا الکترونیکی انجام می شود . به همین مناسبت در ادامه این مقاله قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم که نحوه تنظیم و ثبت لایحه دفاعیه به چه صورت است ؟
برای پاسخ دادن به این سوال ، ابتدا به توضیح نحوه تنظیم لایحه دفاعیه و نحوه ثبت لایحه دفاعیه می پردازیم و پس از آن ، نکات مربوط به تنظیم و ثبت لایحه دفاعیه را به صورت مختصر مورد اشاره قرار خواهیم داد .
نحوه تنظیم لایحه دفاعیه
به طور کلی لوایحی که اشخاص می توانند به دادگاه ها و مراجع قضایی ارائه نمایند ، انواع و اقسام مختلفی دارد که یکی از مهم ترین این لوایح ، لایحه دفاعیه است . لایحه دفاعیه یا لایحه قضایی ابزار قضایی مناسبی است که هر یک از طرفین دعوا اعم از خواهان و خوانده ، می توانند با استفاده از آن ، ادله اثبات دعوی ، مدارک ، مستندات ، توضیحات و هر آنچه که نقش مهمی در رسیدگی به دعوا توسط قاضی دادگاه دارد را ارائه نمایند .
هر چند که تنظیم لایحه دفاعیه الزامی نمی باشد ، مستند و مستدل بودن مطالب لایحه دفاعیه قاعدتا در صدور حکم تاثیر بسزایی دارد و به همین دلیل نحوه تنظیم لایحه دفاعیه باید به گونه ای باشد که در صدور حکم توسط قاضی به نفع شخص تاثیر گذار بوده و در واقع در اقناع وجدان دادرس و علم قاضی موثر باشد ؛ البته در تنظیم دادخواست قضایی نیز همین مطالب باید مورد توجه قرار گیرد .
بر همین اساس یکی از نکات مهم در خصوص نحوه تنظیم لایحه دفاعیه این است که در عین منسجم بودن و ارائه کامل مطالب ، از بیان مطالب حاشیه ای و زاید خودداری شود . در عین حال ، لایحه دفاعیه باید به گونه ای تنظیم شود که حق مورد ادعا اثبات شده و یا از اثبات حقی که علیه شخص ادعا شده ، جلوگیری کند .
این موضوع باعث می شود که در تنظیم لایحه دفاعیه حتما از مشاوره های حقوقی تخصصی استفاده شود ؛ به ویژه در دعاوی کیفری که نقش قانون و ادله اثبات دعوی پر رنگ تر است ، می بایست شخصی که امر تنظیم مراحل ثبت لایحه دفاعیه را بر عهده دارد ، با قوانین و مقررات مربوطه آشنایی کاملی داشته باشد .
حتما بخوانید: لایحه دفاعیه چیست
نحوه ثبت لایحه دفاعیه
در قسمت قبل توضیح داده شد که نحوه تنظیم لایحه دفاعیه به چه صورت است . با این حال سوال مهمی که در ارتباط با لایحه دفاعیه وجود دارد آن است که ثبت لایحه دفاعیه به چه صورت است و اگر اشخاص قصد داشته باشند دفاعیات خود را به صورت لایحه به دادگاه حقوقی ارائه نمایند چگونه می توانند آن را ثبت کنند و مراحل ثبت لایحه دفاعیه به چه شکل است ؟
در گذشته ، مراحل و نحوه ثبت لایحه قضایی و لایحه دفاعی به این صورت بود که هر یک از طرفین دعوا و یا وکلای دادگستری که برای دعوا انتخاب شده بودند ، اظهارات و مستندات خود را که در ارتباط با پرونده بود ، بر روی اوراق فیزیکی می نوشتند و به صورت حضوری آن را به دادگاه ارائه می دادند تا در پرونده به ثبت برسد .
اما در حال حاضر با توجه به اینکه سامانه عدل ایران راه اندازی شده است ، بسیاری از خدمات قضایی همچون ثبت اظهارنامه قضایی به صورت غیر حضوری و به شیوه کاملا الکترونیکی انجام می شوند و دیگر نیازی به تنظیم و ثبت لایحه به صورت فیزیکی نیست ؛ بلکه طرفین دعوا و حتی وکلای پایه یک دادگستری با مراجعه به این سامانه و ثبت نام در آن ، می توانند لایحه قضایی مد نظر خود را ثبت کنند . به همین منظور :
1در صورتی که وکلای دادگستری قصد داشته باشند به وکالت از طرفین دعوا لایحه دفاعیه ای ثبت کنند ، می بایست به سامانه خود کاربری وکلا در سامانه عدل ایران مراجعه نماید و پس از وارد کردن اطلاعات کاربری خود و ورود به سامانه ، از قسمت تنظیم لوایح قضایی اقدام به ثبت لایحه در خصوص پرونده نمایند و در صورت لزوم ، مستندات لازم را به آن ضمیمه نمایند .
2در صورتی که هر یک از طرفین دعوا قصد داشته باشند به صورت شخصی اقدام به ثبت لایحه دفاعیه نمایند و وکیل نگرفته باشند ، می توانند به هر یک از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نمایند و با پرداخت هزینه مربوطه ، پس از انجام ثبت نام در سامانه ثنا ، لایحه دفاعیه خود را از طریق کارشناسان دفاتر خدمات قضایی در سامانه ثبت کنند . البته امکان ثبت لایحه دفاعیه توسط اشخاص عادی در سامانه لایحه remission.adliran.ir نیز وجود دارد که راهنمای مراحل ثبت لایحه دفاعیه به این شرح است :
به منظور ثبت لایحه قضایی ، می توانید مستقیما وارد سایت remission.adliran.ir شوید . همچنین می توانید مطابق تصویر زیر ، عبارت " سامانه ثبت لایحه قضایی " را در مرورگر خود جستجو نموده و وارد اولین سایت به نشانی remission.adliran.ir شوید .
در این سامانه امکانات متعددی پیش بینی شده است ؛ اگر قبلا لایحه قضایی در سامانه ثبت کرده اید ، می توانید با در اختیار داشتن کد رهگیری لایحه قضایی ثبت شده و اطلاعات مربوط پرونده ، نسبت به بازیابی یا ویرایش لایحه اقدام نموده و دلایل و مستندات جدیدی که در اختیارتان قرار گرفته است را به آن اضافه کنید . همچنین امکان پیگیری لایحه قضایی ثبت شده و چاپ آن نیز وجود دارد . علاوه بر این امکان ثبت لایحه جدید نیز برای هر یک از طرفین دعوا وجود دارد .
در صورتی که قصد دارید لایحه جدیدی ثبت کنید ، می توانید با کلیک کردن بر روی گزینه ثبت لایحه ، اقدام به این کار نمایید .
در این مرحله وارد صفحه جدیدی شده اید که باید اطلاعات مربوط به پرونده اعم از شماره پرونده 16 رقمی ، ردیف فرعی پرونده و رمز شخصی 5 رقمی مربوط به پرونده را وارد کادر کرده و به مرحله بعدی بروید و باقی مراحل ثبت لایحه قضایی را نیز به ترتیب طی کنید .
در خاتمه مراحل ثبت لایحه قضایی ، حتما کد رهگیری را برای پیگیری لایحه قضایی ثبت شده یادداشت نمایید .
بیشتر بخوانید: سامانه عدل ایران www.adliran.ir
نکات مربوط به تنظیم و ثبت لایحه دفاعیه
با توجه به نکاتی که در قسمت های قبل در خصوص نحوه تنظیم و نحوه ثبت لایحه قضایی ذکر شد ، نکات مربوط به تنظیم و ثبت لایحه دفاعیه را می توان به شرح زیر مطرح کرد :
تنظیم و ثبت لایحه دفاعیه بر خلاف تنظیم شکواییه و دادخواست الزامی نمی باشد و طرفین دعوا می توانند به انتخاب خود از این ابزار استفاده کنند یا خیر ؛ اما اگر مدرک و سند جدیدی کشف شود که در سرنوشت دعوا تاثیر دارد ، بهتر است اقدام به تنظیم و ثبت لایحه دفاعیه نمود .
در صورتی که دفاع شفاهی در دادگاه ارائه شده باشد ، قاضی دادگاه اظهارات طرفین دعوا را در صورتجلسه قید می کند و موقع صدور حکم دادگاه این مطالب مورد توجه قاضی قرار می گیرد ؛ با این حال اگر امکان نقص و خطا در این مورد را متصور باشیم بهتر است لایحه دفاعیه تنظیم و ثبت کنیم .
در صورتی که دفاعیه شفاهی در دادگاه به خوبی انجام نشده باشد ، این بار از طریق تنظیم و ثبت لایحه دفاعیه و به صورت مستند و مستدل اقدام نمود .
تنظیم و ثبت لایحه قضایی و لایحه دفاعیه توسط هر یک از طرفین دعوا اعم از خواهان و یا خوانده دعوا می تواند انجام شود ؛
تنظیم و ثبت لایحه دفاعیه در هر یک از دعاوی حقوقی و یا دعاوی کیفری قابل انجام است و اختصاص به دعاوی حقوقی ندارد ؛
تنظیم لایحه دفاعیه در دعاوی کیفری در خصوص اثبات یا رد اتهام جرم ارتکابی می باشد ولی لایحه دفاعیه در پرونده های حقوقی ناظر بر ماهیت دعوا و حق مورد ادعا می باشد که باید مستندات و مدارک موجود در خصوص آن ضمیمه لایحه دفاعیه شود .
تنظیم و ثبت لایحه دفاعیه تا زمانی که قاضی ختم رسیدگی را اعلام کند قابل انجام است ولی اگر لایحه پس از ختم دادرسی به دادگاه ارائه شود ، قاضی الزامی به توجه به لایحه دفاعیه ارائه شده نخواهد داشت .
تنظیم و ثبت لایحه دفاعیه در صورتی که شخص در فرایند رسیدگی به دعوا حضور نداشته است ، سبب می شود که حکم دادگاه حضوری قلمداد شود و حکم غیابی صادر نشود .
تنظیم و ثبت لایحه دفاعیه به دلیل اینکه امری کاملا تخصصی است ، بهتر است که با مشورت و دخالت فردی که از اطلاعات حقوقی و قضایی کافی در این خصوص برخوردار است انجام گیرد ؛ به ویژه وکلای دادگستری .
در صورتی که خود شخص اقدام به تنظیم و ثبت لایحه دفاعیه می کند بهتر است که از ارائه مطالب زاید ، طولانی و غیر مرتبط با موضوع خودداری نماید و صرفا به بیان مطالبی بپردازد که نقش مهمی در صدور حکم دارد .
ثبت و تنظیم لایحه قضایی و لایحه دفاعیه در حال حاضر از طریق سامانه عدل ایران انجام می شود که وکلای پایه یک دادگستری ، کارشناسان حقوقی و حتی طرفین دعوا می توانند با استفاده از این سامانه به صورت الکترونیک لایحه دفاعیه تنظیم کنند .
در ادامه بخوانید: سامانه ثبت الکترونیک لایحه دفاعیه
برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص نحوه تنظیم و ثبت لایحه دفاعیه در کانال تلگرام آیین دادرسی عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون نحوه تنظیم و ثبت لایحه دفاعیه پاسخ دهند .
سوالات متداول
1- چه کسانی می توانند لایحه دفاعیه تنظیم کنند ؟
هر یک از طرفین دعوا اعم از خواهان و خوانده می توانند اقدام به تنظیم لایحه دفاعیه نمایند اما به دلیل حساسیت موضوع به ویژه در پرونده های مهم بهتر است که در انجام این امر از مشاوره حقوقی وکلا استفاده شده و این لایحه با توجه به موازین حقوقی و آیین دادرسی تنظیم گردد که برای دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص می توانید مقاله را مطالعه نمایید .
2- مهلت و موعد تنظیم لایحه دفاعیه چقدر است ؟
اصولا لایحه دفاعیه را تا زمانی که ختم رسیدگی توسط قاضی دادگاه اعلام نشده است می توان تنظیم کرده و به دادگاه ارائه داد که در این مهلت قاضی باید با توجه به لایحه دفاعیه ارائه شده رای خود را صادر نماید که برای دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص می توانید متن کامل مقاله را ملاحظه نمایید .
3- نحوه ثبت لایحه دفاعیه چگونه است ؟
ثبت لایحه دفاعیه بر خلاف گذشته به صورت الکترونیکی و با مراجعه به سامانه عدل ایران انجام می شود و اگر طرفین دعوا شخصا بخواهند لایحه دفاعیه ثبت کنند باید به سایت remission.adliran.ir مراجعه نمایند که راهنمای تصویری مراحل آن در مقاله ذکر شده است .