ارتباط جنبه های مختلفی دارد ، همان طور که در مهارت برقراری ارتباط موثر گفته شد ارتباط متضمن دو عنصر اصلی است . این دو عنصر عبارتند از عناصر کلامی و عناصر غیر کلامی ارتباط . عناصر کلامی ارتباط شامل آن وجهی از ارتباط هستند که اختصاصاً به محتوای کلامی و فرایند بیان کلامی مربوط می شوند . منظور از محتوای کلام ، آن چیزی است که بر زبان می آوریم . برای مثال جذاب بودن محتوای کلام ، تهدیدآمیز نبودن آن ، شور برانگیز بودن موضوع صحبت ، غم افزا نبودن و نظایر آن ، که همگی باعث تسهیل ارتباط می شوند . توجه به ابعاد فرهنگی و حتی خرده فرهنگی در محتوای کلام یکی از مهم ترین عوامل در افزایش کارآمدی ارتباط می باشد . فرایند برقراری ارتباط کلامی شامل چگونگی شروع صحبت ، نحوه جمله بندی ، زمان بندی ارتباط کلامی ، ملاحظات موقعیتی ، و بلاخره چگونگی جمع بندی و ختم ارتباط می باشد . عناصر غیر کلامی ارتباط شامل آن جنبه ای از ارتباط هستند که به جنبه هایی غیر از محتوای کلامی و فرایند بیان کلامی مربوط می شوند . در این مقوله می توان تن صدا ، آهنگ صدا ، تماس چشمی ، حالات چهره ای ، ژست ها ، حالات بدنی ، و گوش دادن را نام برد . برخی افراد برای بیان منظور و احساسات خود فقط از کلمات استفاده می کنند در حالی که دیگران برای انتقال پیام خود ، علاوه بر کلمات از حالات چهره ای و حرکات بدنی ، یعنی آن چه که عناصر غیر کلامی ارتباط می نمایم نیز استفاده می کنند . در این مقاله به بررسی عناصر اصلی ارتباط می پردازیم .
” منظور از محتوای کلام ، آن چیزی است که بر زبان می آوریم . “
اجزای ارتباط
عناصرکلامی و غیر کلامی مهارت ارتباط هر کدام اجزای خود را دارند . در واقع اجزای ارتباط را می توان به این صورت تعریف نمود :
محتوای کلام : این که موضوع گفتگو چیست ، خود می تواند به ادامه ارتباط یا قطع آن منجر گردد .
توجه به ابعاد فرهنگی و خرده فرهنگی : هنگامی که گوینده و شنونده به ویژگی های فرهنگی و حتی خرده فرهنگی فرد مقابل توجه نمی کنند ، ارتباط قطع می شود .
چگونگی شروع صحبت : نوع آغاز محاوره ، یعنی اولین جملات و اولین نشانه های غیر کلامی برقراری ارتباط ، تعیین کننده تداوم ارتباط هستند .
نحوه جمله بندی : چگونگی جمله بندی به اندازه خود محتوای کلام دارای اهمیت است .
زمان بندی ارتباط کلامی : هر ارتباط زمان خاصی دارد . برخی از این زمان بندی ها عمومی و کلی هستند و تقریباً همگان آن را رعایت می کنند . مثلاً کسی که نیمه شب به دیگری تلفن نمی زند . ولی برخی زمان بندی ها ظرافت بیشتری دارند و کسانی که ارتباط بین فردی موفق تری دارند این زمان بندی ها را به خوبی رعایت می کنند . منظور از زمان بندی ، هم زمان برقراری ارتباط ، هم مدت آن و هم طول کلام در هریک از زمان هایی است که فرد نقش گوینده را در ارتباط به عهده می گیرد .
ملاحظات موقعیتی : جایگاه اجتماعی افراد ، و فضای اجتماعی از دیگر عواملی هستند که می توانند به ارتباط موثر یا ناموثر منجر می گردند .
چگونگی جمع بندی و ختم ارتباط : علاوه بر آغاز کلام ، چگونگی ختم ارتباط و گفتگو نبز عاملی مهم در برقراری ارتباط موثر است . مثلا ًجمع بندی نهایی و خلاصه کردن گفتگو ، راهی موثر برای ختم ارتباط است .
حتما بخوانید: برقراری ارتباط موثر
آهنگ صدا : علاوه بر کشش های آوایی ، ریتم و آهنگ کلام نیز به موثر واقع شدن ارتباط کمک می کند . به سبک کلام افرادی که از موفقیت اجتماعی برخوردارند توجه کنید . این افراد عوامل فوق الذکر را در کلام خود رعایت می کنند .
تماس چشمی : به خاطر داشته باشید که ارتباط تنها گفتن و شنیدن نیست . تماس چشمی ابزاری خوب جهت انتقال پیام های ظریف اجتماعی ، حفظ توجه مخاطب و انتقال عاطفه است .
حالات چهره : چهره و نوع حرکات ابرو و دهان نیز پیام هایی به سمت مخاطب می فرستند که ارتباط را تسهیل کرده و یا با مانع مواجه می سازد . حالات چهره در اجزای ارتباط به شدت به فرهنگ وابسته است .
ژست ها : افرادی که در برقراری ارتباط ماهر هستند به کلام ، چشم ، و حالات چهره اکتفا نکرده و از دست ها ، انگشت ها ، پاها ، و باقی اندام های بدن برای انتقال پیام استفاده می نمایند .
حالات بدنی : سبک نشستن ، ایستادن ، و راه رفتن یک فرد نیز به طور خودکار پیام هایی به مخاطب منتقل می سازند .
حتما بخوانید: انواع اختلالات ارتباط
سوالات متداول
1- ✔️ اجزای ارتباط چیست؟
✔️ عناصر کلامی و غیر کلامی مهارت ارتباط هر کدام اجزای خود را دارند که در متن مقاله توضیح آن به طور کامل ارائه شده است.
2- ✔️ محتوای کلام چیست؟
✔️ این که موضوع گفتگو چیست ، خود می تواند به ادامه ارتباط یا قطع آن منجر گردد که در متن مقاله شرح داده شده است.
3- ✔️ شروع صحبت چگونه است؟
✔️ نوع آغاز محاوره ، یعنی اولین جملات و اولین نشانه های غیر کلامی برقراری ارتباط تعیین کننده تداوم ارتباط هستند که در متن مقاله مطرح شده است.
منبع : عناصر اصلی ارتباط