درس استعداد تحصیلی ابزاری برای سنجش توانایی های ذهنی و استعداد داوطلبان جهت تحصیل در مقطع دکتری می باشد و در واقع سوالات این قسمت از آزمون دکتری دارای بخش های مختلفی از جمله هوش، منطق، قدرت تجسم، سرعت عمل، تسلط داوطلب به مبانی ریاضی و قدرت درک و تحلیل متون است که هر یک ابعادی از توانایی فرد را می سنجد.
آزمون دکتری ۱۴۰۱ همانند سال های گذشته به صورت نیمه متمرکز و در دو مرحله آزمون کتبی و مصاحبه علمی برگزار خواهد شد و از سال 96 به بعد برای تمامی دانشگاه ها به صورت یکپارچه تنها یک کنکور توسط سازمان سنجش برگزار می شود تا در وقت و هزینه داوطلبان صرفه جویی شود . با توجه به ادغام آزمون دکتری سراسری و آزمون دکتری دانشگاه آزاد ، مفاد امتحانی داوطلبان هر دو دانشگاه یکسان بوده و از طریق دفترچه ثبت نام آزمون دکتری 1401 به اطلاع داوطلبان خواهد رسید .
دروس امتحانی هر رشته در گروه های آزمایشی مختلف به ترتیب شامل زبان انگلیسی و استعداد تحصیلی هر کدام با ضریب 1 و دروس تخصصی در سطح کارشناسی کارشناسی ارشد با ضریب 4 می باشند . یکی از دروس امتحانی این آزمون که کمتر مورد توجه داوطلبان قرار می گیرد استعداد تحصیلی است البته سرفصل دقیق سوالات آن مشخص نیست اما بیشتر سوالات به سنجش توانایی ذهنی و درک داوطلبان ، قدرت تحلیل و استعداد آن ها می پردازد . در ادامه به بررسی معرفی ، ضرورت مطالعه ، سرفصل ها و شیوه پاسخ به سوالات استعداد تحصیلی در آزمون دکتری ۱۴۰۱ می پردازیم .
معرفی استعداد تحصیلی در آزمون دکتری ۱۴۰۱
استعداد تحصیلی یکی از دروس امتحانی تمامی رشته ها و گروه های آزمایشی آزمون دکتری است که از سال 89 به عنوان یکی از سرفصل های این آزمون معرفی شده و دارای ضریب یک می باشد . سوالات استعداد تحصیلی هر ساله جهت سنجش توانایی تجزیه و تحلیل ، توانایی تصویر سازی ذهنی ، سرعت عمل و تمرکز ، قدرت و سرعت انتقال مفاهیم و هوش داوطلب طراحی می شود .
استعداد تحصیلی در اکثر کشور ها با عنوان آزمون GMAT یا آزمون GRE شناخته می شود که همانند آزمون های تافل یا آیلتس در سطح جهان شناخته شده هستند . در حال حاضر افرادی خاص برای طراحی تست های استعداد تحصیلی در سازمان سنجش مشغول به کار بوده و کیفیت سوالات این آزمون از استاندارد خوبی برخوردار است .
بیشتر بخوانید: راهنمای آزمون تافل
ضرورت مطالعه استعداد تحصیلی در آزمون دکتری ۱۴۰۱
با توجه به کم بودن ضریب درس استعداد تحصیلی در کنکور دکتری ، این سوال برای داوطلبان پیش می آید که آیا مطالعه و تست زنی برای حل سوالات این قسمت از آزمون مهم و ضروریست یا خیر؟
نبودن درسی با این عنوان در طول سال های تحصیلی داوطلبان این ذهنیت را برای برخی ایجاد کرده که مطالعه یا عدم مطالعه این درس اهمیت چندانی ندارد و در نتیجه آزمون کتبی نیز موثر نیست ، اما حقیقت آن است که پاسخ دادن به سوالات این بخش از آزمون دکتری همانند سایر دروس نیازمند یادگیری مهارت های خاص است و این مهارت ها نیز جز با مطالعه و تمرین بدست نمی آید.
برخی داوطلبان بدون مطالعه و حل تست های سال های گذشته استعداد تحصیلی و تنها با داشتن استعداد فردی توانسته اند درصد های قابل قبولی کسب نمایند اما همین افراد با کمی زمان گذاشتن برای مطالعه کتب موجود در بازار و انتخاب درست منابع استعداد تحصیلی آزمون دکتری قطعا به نتیجه بهتری دست پیدا می کردند.
البته به دلیل متفاوت بودن نوع سوالات استعداد تحصیلی با سایر دروس امتحانی ممکن است برخی با وجود مطالعه این درس باز هم موفق به کسب نمره مناسبی نیستند . اما وجود این افراد نمی تواند از اهمیت مطالعه و تست زنی برای این درس بکاهد.
استعداد تحصیلی حدودا تا 17 درصد در نمره و تراز آزمون کتبی دکتری موثر است. ضمن آنکه در برخی رشته ها سوالات دروس تخصصی در سطح کارشناسی و کارشناسی ارشد دشوار می باشد و داوطلب می تواند با پاسخ دادن به سوالات این قسمت تا حدودی روزنه های امید به کسب تراز بالاتر را باز کند.
بیشتر بخوانید: منابع سوالات استعداد تحصیلی آزمون دکتری
سرفصل های استعداد تحصیلی در آزمون دکتری ۱۴۰۱
در دفترچه عمومی آزمون دکتری 30 تست چهار گزینه ای از استعداد تحصیلی و 30 سوال دیگر از درس زبان انگلیسی در آزمون دکتری طراحی می شود که داوطلبان تمامی گروه های آزمایشی موظف اند به این 60 سوال در 90 دقیقه پاسخ دهند .
بخش‌های مختلف استعداد تحصیلی در آزمون دکتری
ترتیب سوالات ماهیت سوالات تعداد سوالات
بخش اول درک مطلب 8
بخش دوم استدلال منطقی ( همه گروه ها به جز فنی و مهندسی ) 7
تجسمی ( گروه فنی و مهندسی )
بخش سوم تحلیلی 8
بخش چهارم کمی 7
استعداد تحصیلی برای تمامی گروه های آزمایشی از 4 بخش درک مطلب ، استدلال منطقی (همه گروه ها به جز فنی و مهندسی) / تجسمی (گروه فنی و مهندسی) ، تحلیلی و کمیتی تشکیل شده که در جدول زیر تعداد سوالات هر بخش را به همراه توضیح مختصری آورده ایم.
قسمت درک مطلب استعداد تحصیلی در آزمون دکتری ۱۴۰۱
این بخش شامل دو متن فارسی تخصصی چند پاراگرافی مجزاست و داوطلب باید هر متن را به دقت مطالعه کرده و سوالات مربوط به آن متن را پاسخ دهد . هدف از طراحی سؤالات این بخش سنجش درک داوطلب از مفاهیم ، معانی و ساختارهای موجود در یک متن می باشد و مرتبط با هر گروه آزمایشی طرح می شود .
معمولا استاندارد طراحی این نوع سوالات به این شکل است که هر متن بین 200 تا 400 کلمه داشته باشد و برای هر متن 4 سوال درک مطلب ارائه شود . دقت کنید که طراحان عمدا موضوعات گمنام را برای متون درک مطلب انتخاب می کنند تا احتمال استفاده افراد از دانسته های قبلی خود برای پاسخ به سوالات را به حداقل برسانند . متون علمی ، جامعه شناسی و بازرگانی از مفاد این قسمت است .
قسمت منطقی (استدلالی) استعداد تحصیلی در آزمون دکتری ۱۴۰۱
سوالات بخش منطقی در دفترچه سوالات گروه آزمایشی فنی و مهندسی مطرح نمی شود . سوالات این قسمت به این صورت است که ابتدا یک گزاره در حد یک پاراگراف مطرح می شود و داوطلب باید بر اساس برداشتی که از پاراگراف داشته است یکی از گزینه ها را انتخاب کند . در این قسمت مهارت مورد نیاز ، شناخت انواع استدلال ، چگونگی تضعیف یا تقویت یک استدلال ، ایجاد فرضیه برای استدلال یا نتیجه‌گیری از آن می باشد .
قسمت تجسمی استعداد تحصیلی در آزمون دکتری ۱۴۰۱
سوالات بخش تجسمی فقط در دفترچه سوالات گروه آزمایشی فنی و مهندسی مطرح می شود . در این بخش اشکالی داده می شود و بر اساس تغییراتی که در آن ایجاد می شود از داوطلب خواسته می شود که شکل نهایی را حدس بزند .
هدف این بخش از آزمون که بجای بخش منطقی برای گروه فنی مهندسی در آزمون دکتری طراحی شده است ، سنجش قدرت تجسم و میزان دقت و هوش تصویری داوطلبان می باشد . در این بخش انواع اشکال در فضای دو و سه بعدی نمایش داده می شود و داوطلب باید در کمترین زمان و با بیشترین دقت ، ارتباط بین اشیا را در حالت های مختلف دوران یافته درک نمایند . عمده سوالات این بخش در دو دسته تشخیص الگوی تغییر یک شکل و اشکال سه بعدی قابل قسم است .
قسمت تحلیلی استعداد تحصیلی در آزمون دکتری ۱۴۰۱
سوالات بخش تحلیلی درس استعداد تحصیلی، مسائلی هستند که نیاز به هیچ پیش فرض ذهنی ندارند . برای پاسخ به این سولات باید سه گام اصلی مدل سازی مسئله تعریف شده بر اساس قواعد موجود ، خلاصه کردن قواعد بر اساس مدل بدست آمده و پاسخ به سوالات براساس مدل و قواعد مسئله طی شود .
قسمت کمیتی استعداد تحصیلی در آزمون دکتری ۱۴۰۱
در بخش کمیتی سطح سوالات طراحی شده برای گروه های آزمایشی مختلف ، متفاوت است . این قسمت شامل سوالاتی است که به صورت عددی و پایه ریاضی هستند و تقریبا بخش سخت آزمون محسوب می‌شود .
هدف از طرح این قسمت از سوالات ، سنجش میزان تسلط داوطلبان بر مفاهیم ریاضی و هوش عددی است و در مجموع شامل سوالات حل مسئله ، سوالات مقایسه های کمی ، کار با داده های آماری ، هوش عددی و هندسه می شود که هر بخش نکات و تکنیک های خاص خود را دارد و داوطلب می تواند با تمرین بر روی این تکنیک ها شانس موفقیت خود را در این بخش افزایش دهد .
حتما بخوانید: منابع آزمون دکتری
شیوه پاسخ به سوالات استعداد تحصیلی در آزمون دکتری ۱۴۰۱
با بررسی پاسخنامه و کلید سوالات آزمون دکتری در سال های گذشته به این نتیجه رسیدیم که داوطلبان در پاسخگویی به سوالات استعداد تحصیلی به سه دسته تقسیم می شوند: دسته اول افرادی هستند که بخش های ریاضی و تحلیلی را کنار گذاشته و فقط بر روی مباحث درک مطلب و منطقی تمرکز می کنند. این دسته از افراد می توانند برای هر تست دو قسمت مذکور دو برابر حد معمول وقت بگذارند.
دسته دوم گروهی هستند که علاوه بر بخش درک مطلب و منطقی ، وقت اندکی برای پاسخگویی به سوالات تحلیلی و کمیاتی اختصاص می دهند. افرادی هم هستند که به تمامی بخش های استعداد تحصیلی پاسخ می دهند.
ترتیب پاسخ دهی به سوالات اهمیت زیادی ندارد و این موضوع کاملا به داوطلب بستگی دارد و توصیه می کنیم با سرفصلی شروع کنید که راحت تر هستید به عنوان مثال اگر با مبحث درک مطلب راحت تر هستید ، ابتدا سوالات آن قسمت را پاسخ داده و سپس به سراغ تحلیلی بروید . بی شک مطالعه تمامی منابع موجود در بازار کار راحت و منطقی ای نیست در نتیجه می توانید با برنامه ریزی آزمون دکتری به صورت دقیق در کسب تراز قابل قبول برای این درس موفق شوید .
مشاوران مرکز مشاوره تحصیلی هیوا آماده اند تا از طریق خدمات مشاوره تحصیلی تلفنی به تمامی سوالات شما پیرامون برنامه ریزی آزمون دکتری ۱۴۰۱ و منابع سوالات استعداد تحصیلی آزمون دکتری پاسخ دهند . برای اطلاع از رویدادهای آزمون دکتری 1401 می توانید عضو کانال تلگرام و صفحه اینستاگرام دکتری تخصصی هیوا شوید.
در ادامه بخوانید: زمان ثبت نام آزمون دکتری
سوالات متداول
1- ✔️ درس استعداد تحصیلی آزمون دکتری از چند سوال و چه بخش هایی تشکیل شده است ؟
✔️ استعداد تحصیلی شامل 4 بخش و در مجموع 30 سوال بوده که جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد ساختار درس استعداد تحصیلی می توانید به متن مقاله مراجعه کنید .
2- ✔️ درس استعداد تحصیلی آزمون دکتری برای سنجش چه مهارت هایی طراحی شده است ؟
✔️ سوالات استعداد تحصیلی جهت سنجش توانایی های درک مطلب ، تحلیل منطقی ، کمی و تجسمی داوطلبان طراحی شده که توضیحات بیشتر در مورد هر بخش در متن مقاله موجود است .
3- ✔️ ضریب درس استعداد تحصیلی در آزمون دکتری چند است ؟
✔️ درس استعداد تحصیلی ضریب 1 دارد که جهت آشنایی بیشتر با سرفصل ها و شیوه پاسخگویی به سوالات آن می توانید این مطلب را مطالعه نمایید .